του Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου, Δρ. Θεολογίας
Στήν πολύ ἐνδιαφέρουσα μελέτη του, ὁ Κ. Παπαθανασίου1 ἐξηγώντας τήν Ἰωάννεια ἔκφραση «ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου»2 ὁδηγεῖται στίς παρακάτω παρατηρήσεις:
α! ὑπό τοῦ ἄρχοντα τοῦ κόσμου τούτου, τόν Σατανά «δηλοῦται ἡ σημερινή κατάσταση τοῦ κόσμου, ὅπου κυριαρχεῖ τό σκότος, τό μῑσος, ἡ ἁμαρτία, ὁ διάβολος». Ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης δέν μᾶς ἀναλύει τήν αἰτία αὐτῆς τῆς καταστάσεως ὅπως κάμνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος3.
β! Εἰς τήν Καινή Διαθήκη ὁ Σατανάς ἐμφανίζεται ὡς κυρίαρχος ἄρχοντας τοῦ κόσμου τούτου, τῆς πτώσεως δηλαδή καί τῆς φθορᾶς.
γ! Τό ἠθικό κακό «μέ τούς ἀνθρώπους πού τό ὑπηρετοῦν καί τόν εἰσηγητή του τόν διάβολο ἀντιμάχεται τό ἔργο καί τήν παρουσία τοῦ Ὑιοῦ τοῦ Θεοῦ». Μέ ἄλλα λόγια ὁ διάβολος εἶναι ἡ προσωποποίηση τοῦ κακοῦ καί συνιστᾶ, τήν «ἀρχή καί ἔκφραση» ὅλων τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ κόσμου καί εἰδικότερα τοῦ μίσους4. Ὁ συγγρφεύς στή σ. 37, σημ. 107 ἀναφέρεται καί στήν Πατερική γραμματεία, ὅπου ὁ διάβολος ἀποκαλεῖται σέ σχέση μέ τήν ἁμαρτία ὡς «ἀρχηγός τῆς ἁμαρτίας καί γεννήτωρ τοῦ κακοῦ» (Κύριλλος Ἱεροσολύμων), «ἀρχηγός τῆς ἁμαρτίας» καί «πρῶτος ἐφευρέτης τῆς ἁμαρτίας» (Δίδυμος Ἀλεξανδρείας), «ὁ τῆς ἁμαρτίας αἴτιος» (Γρηγόριος Νύσσης), «ἄρχων πονηρίας» (Μακάριος Αἰγύπτιος), «ἀρχηγός τῆς ἀνταρσίας καί αὐτουργός τῆς πονηρίας» (Μ. Βασίλειος).
Στό ἐπίπεδο τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς καί τῆς καθημερινότητας «συναντᾶται ὁ Θεός μετά τοῦ διαβόλου, “τοῦ ἄρχοντα τοῦ κόσμου τούτου” καί ἐδῶ συντελεῖται ἡ ἐκμηδένησις τῆς ἐξουσίας καί δυνάμεως αὐτοῦ»5.
Στό ἴδιο περιοδικό ὑπάρχει ἐπίσης καταχωριμένη καί μιά ἄλλη ἀξιόλογος μελέτη αὐτή τοῦ Rev. Dr. M. Adoyem6. Ἡ σκέψη ἑνός κόσμου, παρατηρεῖ, ὁ συγγραφέας πού κυριαρχεῖται ἀπό ἐχθρικές ὑπερφυσικές δυνάμεις εἶναι κεντρική στή Παύλεια θεολογία. Αὐτές οἱ δυνάμεις εἶναι ἐπιθετικές πρός τόν ἄνθρωπο καί τήν ὕπαρξή του. Εἶναι παλαίμαχες στήν ὑπηρεσία τοῦ σατανᾶ καί εἶναι αὐτές οἱ δυνάμεις πού κρύβονται πίσω ἀπό τήν ἀναστάτωση πού ἐπικρατεῖ μέσα στόν κόσμο.
Ὁ Σατανάς, ὁ ἄρχοντας τῆς ἐξουσίας τοῦ ἀέρος7 πού ὀνομάζεται ἐπίσης καί θεός τοῦ αἰῶνος τούτου8 εἶναι ἡ κεφαλή καί ὁ ἡγεμόνας τῶν δαιμονικῶν αὐτῶν δυνάμεων καί ὄχι τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ.
Μέ τό λόγο τοῦ Θεοῦ ὡς ὅπλο9 συνεχίζει ὁ συγγραφεύς (σ. 93) ὁ χριστιανός ἔχει τήν δυνατότητα νά ἀντιμετωπίσει τίς μεθοδεῖες τοῦ διαβόλου καί τούς μοχθηρούς πνευματικούς ἐχθρούς του στά ἑπουράνια10, εἶναι τό ἵδιο ὅπλο τῆς μάχαιρας τοῦ πνεύματος πού ὁ Χριστός χρησιμοποίησε γιά νά ἀντιμετωπίσει τόν Σατανά στήν ἔρημο11 καί νά ἀπαντήσει στίς προκλήσεις τοῦ πειρασμοῦ πού τοῦ πρότεινε12. Ὅταν ὁ ἴδιος ὁ πειρασμός κατάλαβε τήν ἰσχύ τῆς μάχαιρας τοῦ πνεύματος, ὡς ἀνυπέρβλητον ὅπλον ἐπεδίωξε καί νά τό χρησιμοποιήσει. Τό χρησιμοποίησε ἀργότερα στή δήλωση τοῦ Χριστοῦ ἀλλά χωρίς ἀποτέλεσμα, ἐπειδή τό ὅπλο προοριζόταν ἐναντίον του καί ὄχι ὑπέρ του13.
Ὁ Διάβολος, ὅπως εὔστοχα παρατηρεῖ ὁ καθηγητής κ. Ν. Ματσούκας, πρῶτος ἀρχίζει τήν ψηλάφηση τῶν θεμελίων τῆς ὕπαρξης, ἡ ὁποία ἀναδύεται ἀπό τό μηδέν καί πορεύεται πρός τήν τελειωτική της θεμελίωση καί ρίζωση στή θεία αὐτοζωή. Ὁ Θεός συνεχῶς οὐσιώνει, ζωοποιεῖ καί τελειώνει τή δημιουργία. Οἱ δυνάμεις τῶν δαιμονισμῶν τείνουν ν’ ἀποβάλουν τήν ζωοποιό χάρη, νά ἀντιστρατευθοῦν αὐτήν τήν ζωή καί νά καθιερώσουν τή στατικότητα, τό σκοτάδι καί τό μηδέν14.
«Ὁ Γρηγόριος Νύσσης θεωρεῖ τόν ἄρχοντα τοῦ σκότους ὡς ἐφευρέτην τῆς κακίας, τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου καί ὡς «μέγα νοῦν» διαιτώμενον εἰς τήν καρδίαν τῆς Γῆς. Ἀλλά ἡ ἀληθινή σοφία εἰσέρχεται εἰς τήν καρδίαν τῆς Γῆς καί ὁ νοῦς τῆς πονηρίας κατασυντρίβεται καί τό σκότος διαφωτίζεται … Δέν εἶναι δυνατόν, λέγει ὁ πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας, νά ἐννοήσῃ κανείς ἄλλην αἰτίαν γενέσεως τῆς κακίας παρά τήν ἀπουσίαν τῆς ἀρετῆς»15.
1. Ὁ κόσμος ὡς «κόσμος» τοῦ Δ΄ Εὐαγγελίου, ΔΒΜ, Ἰανουάριος – Ἰούνιος 2001, σ. 5ἑξ.
2. Ἰω. 12, 31.
3. Ρω. 5, 18ἑξ.
4. Νίκου Πασσᾶ, Σατάν. Ἄρχοντας τοῦ κόσμου τούτου καί κυρίαρχος τοῦ σκότους. Φαντασίωση ἤ πραγματικότητα; Ἀθήνα 1994, σ. 93.
5. Χ. Βούλγαρη, Ἡ ἑνότης τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, Ἀθήνα 1984, σ. 128.
6. Οἱ θέσεις τοῦ Ἀπ. Παύλου γιά τή σωτηρία ἀπό τίς δυνάμεις τοῦ κακοῦ, σ. 82ἑξ.
7. Ἐφ. 2, 2.
8. Β΄ Κο. 4, 4.
9. Ἑβ. 4, 12.
10. Ἐφ. 6, 11-12.
11. Μθ. 4, 1-11., Λκ. 4, 1-13., Μρ. 1, 12-13.
12. Δε. 5, 3., 6, 13., 6, 16., Μα. 4, 4, 7, 10.
13. Μθ. 4,6., Ψα. 91, 11, 12., Ψα. 91, 1-2.
14. Νίκου Ματσούκα, Τό πρόβλημα τοῦ κακοῦ, Θεσσαλονίκη 2002, σ. 286.
15. Γρηγορίου Νύσσης Ἅπαντα. Δογματικά Α΄ (Εἰσαγωγή –κείμενα –μετάφρασις –σχόλια, Ἀθην. Κοκκινάκη, Ἀρχιεπ. Θυατείρων καί Μ. Βρετανίας, Θεσ/νίκη 1979, σ. 69 ἑξ.
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
