• Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
Παρασκευή, 4 Ιουλίου, 2025
Poimin.gr
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
Poimin.gr
No Result
View All Result

Οντολογία και ηθική

8 Μαρτίου 2019
in Απόψεις - Γνώμες, Εκκλησιαστική Επικαιρότητα
Οντολογία και ηθική
Share on FacebookShare on Twitter

του Μητροπολίτη Περγάμου κ. Ιωάννη  

ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ 
Η ηθική διαφέρει από την οντολογία κατά το ότι ενδιαφέρεται όχι για την αλήθεια των όντων, για το είναι ή την ύπαρξη των όντων, αλλά για την πράξη και τη συμπεριφορά, όπως αυτή διαμορφώνεται επί τη βάσει ορθολογικών αρχών. Έτσι, ενώ η οντολογία αναφέρεται σε όλα τα όντα και την αλήθεια τους, η ηθική περιορίζεται μόνο στον άνθρωπο και τις πράξεις του. Τα βασικά χαρακτηριστικά της ηθικής σε σχέση με την οντολογία είναι τα εξής:
α) Η ταύτιση του είναι με το πράττειν. Αυτό αποτέλεσε χαρακτηριστικό της δυτικής φιλοσοφίας και θεολογίας ήδη από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες (Τερτυλλιανός), με αποκορύφωση στη Σχολαστική θεολογία του Μεσαίωνα, στην οποία, όπως έδειξε ο Gilson, το είναι έγινε συνώνυμο με το πράττειν σε σημείο που και ο Θεός, ως το κατεξοχήν Ον, να θεωρηθεί ως actus purus. Η δυτική σκέψη οντολογοποιεί την πράξη, δηλαδή την κάνει το έσχατο σημείο αναφοράς, πράγμα που ευνοεί την απολυτοποίηση της ηθικής.
β) Η ορθολογοποίηση της συμπεριφοράς. Ηθικό είναι ό,τι συμπίπτει με τον ορθό λόγο. Αυτό σημαίνει ότι, αν δεχθούμε ότι ορθός λόγος είναι οι ιδέες του αγαθού κ.λπ. (Πλάτων), τότε ηθικό είναι ό,τι είναι ιδεατό: ο άνθρωπος πρέπει να συμπεριφέρεται σύμφωνα με ορισμένα ιδανικά, που δεν προέρχονται από την εμπειρία αλλά επιβάλλονται σ’ αυτήν. Αν όμως ορθός λόγος είναι η ωφέλεια, η ευδαιμονία κ.λπ., όπως επικράτησε τελικά στη Δύση, τότε ηθικό είναι ό,τι εξυπηρετεί τους σκοπούς αυτούς. Η ηθική γίνεται έτσι έρμαιο του ορθολογισμού.
γ) Η επιβολή του ανθρωπίνου λόγου στη φύση. Όσο και αν φαίνεται παράξενο, η ηθική δεν μπορεί ποτέ να σεβαστεί τη φύση. Όταν ισχυριζόμαστε ότι κάτι είναι ηθικό διότι είναι «φυσικό» ή «φυσιολογικό», αυτό που έχουμε κατά νου είναι όχι τη φύση όπως πράγματι είναι, αλλά όπως θα ήταν λογικό να είναι. Έτσι αφύσικη χαρακτηρίζεται η αταξία, ενώ στην πραγματικότητα, όπως αποδεικνύει ιδιαίτερα στις μέρες μας η φυσική επιστήμη, τίποτε δεν είναι πιο φυσικό από το χάος, την αναστάτωση και την απροσδιοριστία. Παρόμοια παραδείγματα θα μπορούσε να αναφέρει κανείς από τη σεξουαλική ηθική ή από την κοινωνική ζωή (γάμος, οικογένεια κ.λπ.). Η επιτυχία της φύσεως στην ηθική δεν είναι παρά μια επιβολή του ανθρώπινου λόγου στη φύση. Κραυγαλέο και τραγικό συνάμα παράδειγμα είναι το οικολογικό πρόβλημα: με βάση την ορθή λογική φυσικό θεωρήθηκε το να υπηρετεί η φύση τον άνθρωπο με τις γνωστές συνέπειες. Ακόμα και σήμερα που αναπτύσσεται μια οικολογική ηθική, η κύρια φροντίδα είναι πώς θα οργανωθεί ορθολογικά η ανθρώπινη συμπεριφορά με σκοπό τη μεγαλύτερη ωφέλεια του ανθρώπου και όχι ο σεβασμός της ίδιας της φύσεως. Η ηθική είναι εξ ορισμού ανθρωποκεντρική και ορθολογική, και γι’ αυτό δεν μπορεί ποτέ να είναι οντολογική. Για τους λόγους αυτούς η ηθική βρίσκεται σε σύγκρουση με την οντολογία των Πατέρων, όπως την περιγράψαμε προ ολίγου. Η Πατερική οντολογία είναι, όπως είδαμε, εσχατολογική. Η ηθική εξαντλείται στη συμπεριφορά και το πράττειν. Δεν την απασχολεί η φθορά και ο θάνατος, δεν έχει ως στόχο το «αεί είναι» παρά μόνο το «ευ είναι», και αυτό με έμφαση στο «ευ» παρά στο «είναι». Το να είσαι καλός άνθρωπος αρκεί, δεν πειράζει που πεθαίνεις. Η οντολογία στοχεύει στο να νικήσεις τον θάνατο, ενώ η ηθική στο να νικήσεις το κακό, ωσάν ο θάνατος να μην ήταν το μέγιστο κακό, ο «έσχατος εχθρός» όπως τον αποκαλεί ο Παύλος. Η ηθική με τον τρόπο αυτό ρίχνει στάχτη στα μάτια του ανθρώπου, για να μη βλέπει πως είναι θνητός και πως σε τελική ανάλυση η ηθική δεν του προσφέρει τίποτε μπροστά στον θάνατο.
Αλλά με τον τρόπο αυτόη ηθική συγκρούεται με την Πατερική οντολογία στην αξιολόγηση του σώματος. Η υποτίμηση του θανάτου συνοδεύεται αναπόφευκτα από την υποτίμηση του σώματος, γιατί αυτό είναι ο κατεξοχήν φορέας του θανάτου. Έτσι, ενώ η Πατερική θεολογία, λόγω της οντολογίας της, είναι υποχρεωμένη να διδάσκει την ανάσταση στα έσχατα των σωμάτων, η ηθική δεν ενδιαφέρεται για κάτι τέτοιο. Στη μεν ιδεαλιστική-Πλατωνίζουσα μορφή της αρκείται στην αθανασία της ψυχής, στη δε ορθολογιστική-ευδαιμονιστική μορφή της στην κοινωνική και ατομική ευτυχία. Καμία ηθική δεν μας υποχρεώνει να πιστέψουμε στην ανάσταση των σωμάτων, όπως αντίθετα, καμία οντολογία, που δεν απορρίπτει το σώμα ως οντολογικό στοιχείο των όντων, δεν μπορεί λογικά να είναι συνεπής, αν δεν διδάσκει την επιβίωση, με κάποιο τρόπο, των σωμάτων. Οντολογία χωρίς νίκη κατά του θανάτου είναι αδιανόητη, γιατί το «είναι» ενός όντος χωρίς το «αεί είναι» είναι ψεύτικο. Αν το ον αυτό έχει ως οντολογικό χαρακτηριστικό του το σώμα, όπως συμβαίνει στην Πατερική θεολογία, τότε το «αεί είναι» προϋποθέτει οπωσδήποτε ανάσταση όχι απλώς νεκρών, αλλά σωμάτων.
*[Απόσπασμα από ευρύτερο κείμενο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Φρέαρ, τεύχος 3 (2013). Ο Περγάμου Ιωάννης είναι από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στον χώρο της σύγχρονης θεολογίας σε διεθνές επίπεδο. Το έργο που συνοδεύει το κείμενο είναι του Kazimir Malevich.]

Πρόσφατα Άρθρα

Η Εξόδιος Ακολουθία του «Άτλαντα των Μετεώρων» Γέροντος Ισιδώρου
Εκκλησία της Ελλάδος

Ράγισαν καρδιές στα Μετέωρα – Ο Σταγών Θεοκλήτος αποχαιρετά τον Γέροντα Ισίδωρο (ΒΙΝΤΕΟ)

4 Ιουλίου 2025

Καθώς ο ήλιος έγερνε πίσω από τους ιερούς βράχους των Μετεώρων, πλήθος πιστών, Αρχιερέων, Κληρικών, Μοναχών  και Μοναζουσών συνόδευσαν τον...

Read more
ΕΚΟΙΜΗΘΗ ΕΝ ΚΥΡΙΩ Ο ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΣΕΡΒΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

ΕΚΟΙΜΗΘΗ ΕΝ ΚΥΡΙΩ Ο ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΣΕΡΒΟΣ

4 Ιουλίου 2025

Σε ηλικία 77 ετών, εκοιμήθη την Πέμπτη 3 Ιουλίου 2025 ο αρχιμανδρίτης Γαβριήλ Σέρβος, Κληρικός της Ι. Μητροπόλεως Χαλκίδος από...

Read more
Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΟΥ Ι. ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟΥ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΟΥ Ι. ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟΥ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

3 Ιουλίου 2025

Με εκκλησιαστική ευλάβεια και θρησκευτική κατάνυξη εορτάστηκε η μνήμη των Αγίων Αναργύρων, Κοσμά και Δαμιανού, στο επ’ ονόματί τους τιμώμενο...

Read more
Ο Κερκύρας Νεκτάριος στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρουμανίας
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο Κερκύρας Νεκτάριος στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρουμανίας

3 Ιουλίου 2025

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, κ. Νεκτάριος, κατά το διάστημα μεταξύ 26 και 30 Ιουνίου, ταξίδεψε στην...

Read more
Φθιώτιδος Συμεών: «Δημιουργείται μια μικρή μοναστική Λαύρα στην Δυτική Φθιώτιδα»
Εκκλησία της Ελλάδος

Φθιώτιδος Συμεών: «Δημιουργείται μια μικρή μοναστική Λαύρα στην Δυτική Φθιώτιδα»

3 Ιουλίου 2025

Μόλις είκοσι μέρες πριν από την εορτή του Αγίου Ενδόξου Προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου και μια ιδιαιτέρως σημαντική ημέρα, όντως...

Read more
Η Εξόδιος Ακολουθία του «Άτλαντα των Μετεώρων» Γέροντος Ισιδώρου
Εκκλησία της Ελλάδος

Η Εξόδιος Ακολουθία του «Άτλαντα των Μετεώρων» Γέροντος Ισιδώρου

3 Ιουλίου 2025

Καθώς ο ήλιος έγερνε αργά προς τη δύση, το απόγευμα της Πέμπτης 3 Ιουλίου, στο καθολικό της Ιεράς Μονής Βαρλαάμ...

Read more
Μία μορφή μεταξύ οὐρανοῦ και γῆς!
Αφιερώματα

Μία μορφή μεταξύ οὐρανοῦ και γῆς!

3 Ιουλίου 2025

Μεταξύ οὐρανοῦ καί γῆς, στόν ἀπόκρημνο βράχο τοῦ Βαρλαάμ, ὁ ταπεινός καί ἐπιβλητικός Γερο-Ἰσίδωρος, γνήσιος συνεχιστής τῆς παράδοσης καί ἀπροσπέλαστο...

Read more
Τρισάγιο ενώπιον του σκηνώματος του Γέροντος Ισιδώρου τέλεσε ο Μητροπολίτης Βρεσθένης
Εκκλησία της Ελλάδος

Τρισάγιο ενώπιον του σκηνώματος του Γέροντος Ισιδώρου τέλεσε ο Μητροπολίτης Βρεσθένης

3 Ιουλίου 2025

Τρισάγιο ενώπιον του σκηνώματος του μακαριστού Γέροντος Ισιδώρου στην Ιερά Μονή Βαρλαάμ, στα άγια Μετέωρα τέλεσε σήμερα το πρωί ο...

Read more
Φθιώτιδος Συμεών: «Στα πρόσωπα των Αγίων Αναργύρων εορτάζουμε την δικαιοσύνη»
Εκκλησία της Ελλάδος

Φθιώτιδος Συμεών: «Στα πρόσωπα των Αγίων Αναργύρων εορτάζουμε την δικαιοσύνη»

3 Ιουλίου 2025

Στην Γλύφα και στον Καραβόμυλο της παραθαλάσσιας Ανατολικής Φθιώτιδας αλλά και στον γραφικό Ναό του Κάστρου της Λαμίας ιερούργησε ο...

Read more
ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

2 Ιουλίου 2025

Με επιτυχία διενεργήθηκαν και εφέτος οι προαγωγικές και διπλωματικές-πτυχιακές εξετάσεις της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής της Ιεράς Μητροπόλεως Χαλκίδος, στην έδρα...

Read more
π. Φίλιππος: Το παράπονο των ανθρώπων…”άνθρωπον ουκ έχω “.
Εκκλησία της Ελλάδος

π. Φίλιππος: Το παράπονο των ανθρώπων…”άνθρωπον ουκ έχω “.

2 Ιουλίου 2025

Εγκαινιάστηκε το πρωί της Τετάρτης 2 Ιουλίου 2925 η νέα Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και οικοτροφείο Ατόμων με Αυτισμό, στη Μερόπη...

Read more
Η εορτή της Παναγίας Βλαχερνών στην Κέρκυρα
Εκκλησία της Ελλάδος

Η εορτή της Παναγίας Βλαχερνών στην Κέρκυρα

2 Ιουλίου 2025

Την Τετάρτη, 2 Ιουλίου 2025, ημέρα εορτής της Καταθέσεως της Τιμίας Εσθήτος της Υπεραγίας Θεοτόκου εν Βλαχέρναις, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης...

Read more
Λαμπρά πανήγυρις Ιεράς Μονής Αγίων Πάντων Βαρλαάμ Μετεώρων
Αφιερώματα

Ἀπὸ τὸ ὕψος τῶν Μετεώρων στὸ ὕψος τοῦ οὐρανοῦ

2 Ιουλίου 2025

Στὴν σημερινὴ κοίμηση τοῦ Γέροντος Ἰσιδώρου Βαρλααμίτου Ἀπὸ τὸ ὕψος τῶν Μετεώρων στὸ ὕψος τοῦ οὐρανοῦ Ὑψηλὸ ἀνάστημα ἐναρέτου βιοτῆς,...

Read more
Η Ακολουθία του Επιταφίου στα Μετέωρα
Αφιερώματα

Ο Γέροντας των Μετεώρων που φώτισε με το πέρασμά του: Καλό Παράδεισο, πατέρα Ισίδωρε

2 Ιουλίου 2025

Η γαλήνη του μεσημεριού της Τετάρτης σκίστηκε από τη θλιβερή είδηση που ανακοίνωσε η Μητρόπολη Σταγών και Μετεώρων: ο εμβληματικός...

Read more
Η Ακολουθία του Επιταφίου στα Μετέωρα
Εκκλησία της Ελλάδος

Eκδημία του εμβληματικού Γέροντος των Μετεώρων, Αρχιμανδρίτου Ισιδώρου Τσιατά, προηγουμένου της Ιεράς Μονής Βαρλαάμ

4 Ιουλίου 2025

Η Ιερά Μητρόπολις Σταγών και Μετεώρων μετά βαθυτάτης θλίψεως αναγγέλει την προς Κύριον εκδημία του εμβληματικού Γέροντος των Μετεώρων, Αρχιμανδρίτου...

Read more
Previous slide
Next slide

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

Το μήνυμα της Δ’ Κυριακής Ματθαίου
Κηρύγματα

Ὁ ἑκατόνταρχος ὑπόδειγμα πίστεως

9 Ιουλίου 2022

Ὁ ἑκατόνταρχος ὑπόδειγμα πίστεως «Μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου» (Ματθ. 8,8) (Ομιλία του †Επισκόπου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)...

Το μήνυμα της Δ’ Κυριακής Ματθαίου

«Η υπακοή γεννά την ζωή. Η παρακοή γεννά τον θάνατο»

9 Ιουλίου 2022
Το μήνυμα της Δ’ Κυριακής Ματθαίου

Πίστη, ἡ δύναμη καὶ ἡ ἀπουσία της

9 Ιουλίου 2022
Το μήνυμα της Δ’ Κυριακής Ματθαίου

Το μήνυμα της Δ’ Κυριακής Ματθαίου

23 Ιουνίου 2018
Το μήνυμα της Δ’ Κυριακής Ματθαίου

Ἡ πίστη τοῦ ἑκατόνταρχου – Anthony Bloom

23 Ιουνίου 2018

I.M. ΘΗΒΩΝ και ΛΕΒΑΔΕΙΑΣ ΚΗΡΥΓΜΑ Δ’ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

26 Ιουνίου 2015

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (του Ἀρχιμ. Νικάνωρ Καραγιάννη)

16 Νοεμβρίου 2023

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ)

26 Ιουνίου 2015

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ)

26 Ιουνίου 2015

Κυριακή Δ΄ Ματθαίου (θεραπεία του δούλου του εκατοντάρχου)

26 Ιουνίου 2015
Το μήνυμα της Δ’ Κυριακής Ματθαίου

Η μεγάλη πίστη του εκατόνταρχου – Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

23 Ιουνίου 2018

Ευαγγελική Περικοπή της Θ. Λ., ομιλία Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, εις τον εκατόνταρχον.

25 Ιουνίου 2015
Next Post
Ο Τούρκος βοσκός που προστατεύει ελληνική εκκλησία

Ο Τούρκος βοσκός που προστατεύει ελληνική εκκλησία

Στην Αμερική ο Βαρθολομαίος

Κουράγιο Πατρίδα, κουράγιο αδελφοί μου Κληρικοί, κουράγιο Λαέ βασανισμένε!

Δεν πέφτουν στην παγίδα της κυβέρνησης οι ιερείς

Το βαθύτερο νόημα των εορτών

Εκκλησιαστικές ποιμαντικές αφωνίες και συγχύσεις του ποιμνίου! (Μέρος Α')

Ο Δήμαρχος Λαμιέων κ. Νικόλαος Σταυρογιάννης στον Μητροπολίτη Φθιώτιδος

Ο Δήμαρχος Λαμιέων κ. Νικόλαος Σταυρογιάννης στον Μητροπολίτη Φθιώτιδος

  • Όροι χρήσης – Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις

Poimin.gr © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist