Ο Όσιος Παναγής Μπασιάς (Παΐσιος)

Σήμερα θά σᾶς πῶ λίγα λόγια γιά τόν ὅσιο Παναγῆ τόν Μπασιᾶ, πού θά ἑορτάσουμε αὔριο – μεθαύριο, τήν Τρίτη, 7 τοῦ μηνός Ἰουνίου. Γεννήθηκε στό Ληξούρι τῆς Κεφαλλονιᾶς τό 1801, λίγο πρίν τά Ἑπτάνησα περάσουν σέ Ἀγγλική κυριαρχία. Ὁ μικρός Παναγῆς μορφώθηκε ἐγκυκλοπαιδικά, ἀλλά κυρίως μορφώθηκε θεολογικά, μέ τήν ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστική παιδεία. Αὐτό ἦταν πολύ σπουδαῖο, γιατί μέ τήν Ἀγγλική κυριαρχία ἀλλοιωνόταν ἡ ὀρθόδοξη πίστη καί τό φρόνημα πολλῶν Ἐλλήνων γινόταν προτεσταντικό καί παπικό. Ἀλλά ὁ νεαρός Παναγῆς Μπασιᾶς, ἐμπνεόταν ἀπό τά ριζοσπαστικά φλογερά κηρύγματα τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Φλαμιάτου – μεγάλου ὑπερασπιστοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας τήν ἐποχή ἐκείνη – καί κράτησε τήν ὀρθόδοξη πίστη καθαρή, ἔτσι ὅπως τήν εἶχε διδαχθεῖ καί ἀπό τούς εὐσεβεῖς γονεῖς του, τόν πατέρα του Μιχαήλ και τήν μητέρα του Ρεγγίνα.

Ἀγαποῦσε ὁ εὐσεβής νεαρός Παναγῆς νά συναναστρέφεται καί νά ἀκούει αὐτούς πού κρατοῦσαν καθαρό τό ὀρθόδοξο φρόνημά τους καί δέν τό ἀναμείγνυαν μέ προτεσταντικές καί παπικές ἰδέες καί ἤθη. Γι᾽ αὐτό καί πολύ νεαρός, μόλις 20 ἐτῶν, ὅταν πέθανε ὁ πατέρας του, τά ἐγκατέλειψε ὅλα καί πῆγε στό «Ξηροσκόπελο», σέ ἕνα μικρό νησί, ὅπου οἱ Ἄγγλοι εἶχαν ἐξορίσει τούς παραδοσιακούς ὀρθόδοξους κληρικούς, αὐτούς πού ἤθελαν νά κρατήσουν καθαρή τήν ὀρθόδοξη πίστη, καθαρή καί ὄχι ἀνάμεικτη μέ προτεσταντικό φρόνημα. Πολύ ὠφελήθηκε ὁ νεαρός Παναγῆς στό νησί αὐτό τῶν ἐξορίστων κληρικῶν. Συναναστράφηκε ἁγίους μάρτυρες, πού ἔπασχαν γιά τήν πίστη. Ἔμαθε κοντά τους ὅτι δέν φτάνει μόνο νά πιστεύουμε γενικά στόν Χριστό, γιατί ἔτσι πιστεύουν καί οἱ προτεστάντες, ἀλλά στό νησί τῶν ἐξορίστων ὀρθοδόξων κληρικῶν ὁ Παναγῆς ἔμαθε ὅτι πρέπει νά κρατοῦμε ἐκεῖνο τό λεπτό καί θεϊκό στήν πίστη καί τό ἦθος, ἐκεῖνο πού ξεχωρίζει τόν ὀρθόδοξο ἀπό τόν αἱρετικό. Εἶναι αὐτό πού τό ξεχνᾶμε μερικοί στά σημερινά χρόνια καί ἔτσι οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί μας γίνονται εὔκολο ἅρπαγμα ἀπό τίς αἱρέσεις καί μάλιστα ἀπό τήν μεγάλη αἵρεση, τόν Οἰκουμενισμό.

Ἀργότερα ὁ Παναγῆς Μπασιᾶς ἔγινε μοναχός λαμβάνοντας τό ὄνομα Παΐσιος καί χειροτονήθηκε διάκονος καί ἱερέας. Ἔγινε ἱερομόναχος. Λειτουργοῦσε στό ἐξωκλήσι τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνα, στόν Πλατύ Γιαλό, καί συνέρρεε ἐκεῖ πλῆθος πιστῶν, γιατί, με τήν εὐλάβειά του, γεύονταν καλύτερα τήν θεία Λειτουργία ἀπ᾽ αὐτόν καί θερμαίνονταν στήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ ἀπό τά δυνατά του κηρύγματα. Ζοῦσε ὅσιακά. Ἀπέκτησε φήμη ἁγίου. Γι᾽ αὐτό καί ἅγιος πραγματικά ὁ Παναγῆς Μπασιᾶς, γιά νά νικήσει τόν καταραμένο ἐγωισμό καί νά διαφυλαχθεῖ ἀπό αὐτόν, κατέφυγε στή γνωστή μέθοδο τῶν μεγάλων Ἀσκητῶν, στήν σαλότητα, καί προσ­ποιεῖτο τόν τρελλό. Συγκαταλέγεται λοιπόν ὁ ἅγιος Παναγῆς – Παΐσιος Μπασιᾶς στήν χορεία τῶν «διά Χριστόν σαλῶν ἁγίων».

Πέντε χρόνια παρέμεινε κλινήρης ὡς ἀσθενής. Ἀλλά καί ἀπό τήν κλίνη τῆς ἀσθένειάς του αὐτός ἐργαζόταν πνευματικά: Εὐλογοῦσε, στήριζε στήν ὀρθόδοξη πίστη, καθοδηγοῦσε καί συμβούλευε τούς χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι τόν ἐπισκέπτονταν νυχθημερόν. Κοιμήθηκε εἰρηνικά τό 1888 καί στίς 6 Ἰουνίου τοῦ 1976 ἔγινε ἡ ἁγιοκατάταξή του ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο.

Θά τελειώσω τό ταπεινό μου αὐτό κήρυγμα, ἀδελφοί χριστιανοί, μέ ἔνα θαῦμα τοῦ ἁγίου. Στά χρόνια τοῦ ἁγίου παπα-Παναγῆ Μπασιᾶ, ὅπως τόν ἔλεγαν, ζοῦσε στό Ἀργοστόλι μιά πλούσια οἰκογένεια: Ὁ πατέρας, ἡ μητέρα καί δύο παιδιά. Ἦταν καλή καί εὐσεβής ἡ οἰκογένεια αὐτή καί ἰδιαίτερα ἡ μητέρα. Πέθανε ὁ πατέρας τῆς οἰκογένειας καί ἔμεινε ἡ μητέρα μέ τά δυό της παιδιά. Ἀφιερώθηκε σ᾽αὐτά καί τά καθοδηγοῦσε κατάλληλα, γιά νά τά παραδώσει καλούς ἀνθρώπους στήν κοινωνία. Κάποιο βράδυ ὅμως τό πρῶτο της παιδί, στήν ἡλικία 21 ἐτῶν, μετά τό φαγητό, ἔνοιωσε δυνατό πόνο στό κεφάλι του καί ἔπεσε κάτω ἀναίσθητο. Ὁ γιατρός εἶπε γιά τήν σοβαρότητα τῆς ἀρρώστειας καί μετά ἀπό λίγο καιρό ὁ νεαρός πέθανε. Πόνεσε ἡ χήρα γυναίκα, ἀλλά μέ τήν πίστη της ἄντεξε καί ἀφιερώθηκε στό ἄλλο της παιδί πού τῆς ἀπέμεινε. Σάν εὐσεβής ἔκανε προσευχές καί ἐλεημοσύνες γιά τόν πεθαμένο ἄνδρα της καί τό πεθαμένο παιδί της καί παρακαλοῦσε τόν Θεό γιά τήν ὑγεία τοῦ ἄλλου της παιδιοῦ. Μία μέρα ὅμως καί τό ἄλλο της παιδί ἔπαθε τό ἴδιο πάθημα, ὅπως τό προηγούμενο, καί πέθανε καί αὐτό. Ἡ γυναίκα τότε ἀγρίεψε. Τά ἔβαλε μέ τόν Θεό καί σταμάτησε τίς προσευχές καί τίς ἐλεημοσύνες πού ἔκανε. Ἔφτιαξε μόνο δύο μεγάλες-μεγάλες φωτογραφίες τῶν πεθαμένων παιδιῶν, τίς ἔβαλε στήν σάλα τοῦ σπιτιοῦ της, κλείδωσε τό σπίτι της καί ζοῦσε μόνη της κλαίγοντας καί μιλώντας στίς φωτογραφίες τῶν παιδιῶν της.

Κάποια μέρα, στόν μεγάλο της πόνο, κτύπησε τήν πόρτα τοῦ ἀρχοντικοῦ της ἕνας γέροντας παπᾶς. Ἦταν ὁ ἅγιος Παναγῆς Μπασιᾶς, ὅταν ζοῦσε ἀκόμη. Ἡ γυναίκα δέν τόν γνώριζε. Ὅταν δέ εἶδε παπᾶ νά τῆς κτυπάει τήν πόρτα ἄρχιζε νά βρίζει, γιατί εἶπαμε ὅτι μετά τόν θάνατο τῶν παιδιῶν της ἔχασε τήν πίστη της. Γι᾽ αὐτό δέν ἄνοιξε τήν πόρτα στόν ἱερέα. «Ἄνοιξέ μου – τῆς εἶπε ὁ ἱερεύς, ὁ παπα-Παναγῆς –, γιατί θά ἀνοίξω μόνος μου». Καί πραγματικά, σταύρωσε τήν πόρτα καί ἡ πόρτα ἄνοιξε. Ἡ γυναίκα τρόμαξε. Ὁ ἅγιος ἱερέας μπαίνοντας στό σπίτι πήγαινε πρός τήν σάλα, ἐκεῖ πού ἦταν οἱ φωτογραφίες τῶν παιδιῶν. «Ἔλα κοντά μου», εἶπε καί στήν γυναίκα, τήν μητέρα τῶν παιδιῶν. Ἡ γυναίκα ἀκολούθησε. Ὁ παπα-Παναγῆς Μπασιᾶς σταύρωσε τήν μία φωτογραφία τοῦ ἑνός παιδιοῦ καί αὐτό ζωντάνεψε. Σταύρωσε ἔπειτα καί τήν φωτογραφία τοῦ ἄλλου παιδιοῦ καί ζωντάνεψε καί αὐτό. Σάστισε ἡ γυναίκα βλέποντας ζωντανά καί τά δυό της τά παιδιά. Ἀλλά τά παιδιά κρατοῦσαν περίστροφο στά χέρια καί ἦταν ἀγριεμένα τό ἕνα πρός τό ἄλλο. Τελικά τό ἕνα πυροβόλησε τό ἄλλο καί σκοτώθηκαν καί τά δύο.

«Βλέπεις;», εἶπε ὁ ἅγιος παπα-Παναγῆς στήν μητέρα τῶν παιδιῶν. «Αὐτό θά ἦταν τό τέλος τῶν παιδιῶν σου. Τά παιδιά σου θά ἀγαποῦσαν καί τά δύο τήν ἴδια γυναίκα καί τό ἕνα θά σκότωνε τό ἄλλο. Ὁ Θεός ὅμως πού ἀγαπᾶ ἐσένα καί ἀγαποῦσε καί τά παιδιά σου, τά πῆρε ἁγνά μέ φυσικό θάνατο, γιατί δέν θά ἄντεχες τό οἰκτρό τέλος τους. Εὐχαρίστησε λοιπόν τόν Θεό καί μήν γογγύζεις ἐναντίον Του».

Χριστιανοί μου! Πίσω ἀπό ἕνα νομιζόμενο ἀπό ᾽μᾶς κακό, κρύβεται ἕνα καλό. Ἄς εὐχαριστοῦμε λοιπόν γιά ὅλα τόν Θεό!

† Μακαριστού  Μητροπολίτη Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμία