Δρ Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου, Βυζαντινολόγος. Μέλος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής Καθεδρικού Ναού Αγίου Μάμαντος Μόρφου

Ο ναός ανήκει στον λεγόμενο φραγκοβυζαντινό ρυθµό και συνδυάζει τη γοτθική τρίκλιτη βασιλική µε τον βυζαντινού τύπου τρουλλαίο ναό. Παρουσιάζει σηµαντικές οµοιότητες µε το καθολικό της Μονής του Αγίου Νεοφύτου στην Πάφο, που είναι της ίδιας χρονολογικής περιόδου (16ος αιώνας). Τα τρία κλίτη διαχωρίζονται από δύο κιονοστοιχίες µε πέντε κίονες ή κάθε µία. Τα τόξα που ενώνουν τους κίονες είναι ημικυκλικά και ξεκινούν από ψευδογοτθικά κιονόκρανα.DSCN1567Στο µέσο του βόρειου τοίχου του ναού ανοίγεται τυφλό τόξο µε περίτεχνο λαξευτό διάκοσµο και στεγάζει τη µαρµάρινη σαρκοφάγο του Αγίου Μάµαντος του 3ου αιώνα μ.Χ. Από τη σαρκοφάγο οι πιστοί λαμβάνουν αγιασμένο έλαιο, το οποίο χρησιμοποιούν για τις θεραπείες κυρίως των ασθενειών των αυτιών. Το ανατολικό άκρο του βόρειου κλίτους είναι αφιερωµένο στην Αγία Τριάδα (εορτάζει τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος) και στους γονείς του αγίου Μάμαντος, αγίους Θεόδοτο και Ρουφίνα (εορτάζουν στις 31 Αυγούστου) και το αντίστοιχο του νότιου κλίτους είναι αφιερωμένο στην Αγία Άννα (εορτάζει στις 25 Ιουλίου και στις 9 Δεκεμβρίου). Οι άγιες Τράπεζες και των δύο παρεκκλησίων καθώς και οι Προθέσεις τους διανοίγονται στον ανατολικό τοίχο.DSCN1574Αρχικά ο ναός έφερε χαµηλό κτιστό τέµπλο µε µαρµάρινα θωράκια, πάνω στο οποίο τοποθετήθηκε ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο, που χρονολογείται στον 16ο αιώνα, αλλά έχει υποστεί µμεταγενέστερες επεµβάσεις. Οι τοιχογραφίες στις δυτικές πλευρές των δύο κιόνων, που είναι ενσωματωμένοι στο εικονοστάσιο παριστάνουν τους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο. Στην κόγχη της Πρόθεσης υπάρχει τοιχογραφία µε τον Άρτο της Ζωής. Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται στον 16ο αιώνα. Το ξυλόγλυπτο κιβώριο που καλύπτει την αγία Τράπεζα, το σημαντικότερο ίσως κιβώριο που σώζεται στην Κύπρο χρονολογείται γύρω στα μέσα του 16ου  αιώνα και η ζωγραφική του υπογράφεται από τον ζωγράφο Σίλβεστρο Αξιώτη.DSCN1539Ο ναός του Αγίου Μάµαντος είναι κτισµένος με πωρόλιθο στα ερείπια δύο παλαιοχριστιανικών βασιλικών και ενός µεσοβυζαντινού ναού, ο οποίος φαίνεται ότι παρέµεινε σε χρήση πιθανώς µέχρι την ανέγερση του σηµερινού ναού στο α΄ μισό του 16ου αιώνα από τον φεουδάρχη της περιοχής Ευγένιο Συγκλητικό. Μέσα στο ναό εντοπίστηκαν μεσαιωνικές ταφές, στοιχείο που οδηγεί ότι αυτός χρησιμοποιήθηκε και ως κοιμητηριακός. Ήδη από τον 16ο αιώνα ο ναός αποτελούσε καθολικό Μονής αφιερωμένης στον Άγιο Μάµαντα. Τη Μονή επισκέφθηκε το 1727 και το1735 ο Ρώσος περιηγητής Βασίλειος Μπάρσκυ. Κατά την επίσκεψή του το 1727 περίγραψε τον ναό, ενώ κατά το 1735 σχεδίασε το μοναστήρι. Σε μαρμάρινο κίονα της δυτικής εισόδου ο Μπάρσκυ άφησε γραπτή ενθύμηση της επίσκεψής του στο ναό.StMamasΤο 1907 στη δυτική και τη βόρεια πλευρά κατασκευάστηκε υπόστεγο (ηλιακός) από τον εργολάβο Γεώργιο Ασσιώτη από το Καϊµακλί. Την ίδια εποχή έγινε και το λιθανάγλυφο προσκυνητάρι στη δυτική πλευρά του ναού. Το 1918 κτίστηκε το κωδωνοστάσιο στη βορειοανατολική γωνιά του ναού.cΟ ναός πανηγυρίζει στις 2 Σεπτεμβρίου και την Κυριακή των Βαΐων. Πριν από την τουρκική εισβολή γινόντουσαν μεγάλες εμποροπανηγύρεις και πλήθη πιστών προσέτρεχαν στην χάρη του Αγίου.

Ο ναός κατελήφθη το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα και μετατράπηκε σε «μουσείο εικόνων». Στον ναό φυλάσσεται προσωρινά και η θαυματουργή εικόνα του Χρυσοσώτηρος από την κατεχόμενη Ακανθού. Από το 2004 τελείται στον τουρκοκρατούμενο ναό από τον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Μόρφου κ. Νεόφυτο Εσπερινός και θεία Λειτουργία την 1η και 2α Σεπτεμβρίου αντίστοιχα, για την εορτή του Πολιούχου αγίου της Μόρφου Μεγαλομάρτυρος Μάμαντος. Στις φετινές (2014) εορταστικές ακολουθίες θα παραστεί και ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος.

Τέλος θα πρέπει να σημειώσουμε ότι για τη διοργάνωση της πανηγύρεως η Εκκλησιαστική Επιτροπή του Αγίου Μάμαντος Μόρφου συνεργάζεται με τους Δήμους Μόρφου και Ακανθούς, προς τους οποίους ευχόμαστε το ποθούμενον ως τάχιστα!

Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.

Πρόσφατα Άρθρα

Ο Επίσκοπος Νιέρι και Όρους Κένυας στον Δ΄ Κατανυκτικό Εσπερινό στο Τσέρι

Το εσπέρας της Κυριακής Γ’ Νηστειών, 19 Μαρτίου 2023, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Νιέρι και Όρους Κένυας κ. Πανάρετος Κυκκώτης χοροστάτησε κατά τη διάρκεια του...

Ακαδημία Εκκλησιαστικών Τεχνών στο Βόλο με επαγγελματική πιστοποίηση για τους αποφοίτους

Την προγραμματική σύμβαση που οδηγεί στη δημιουργία Ακαδημίας Εκκλησιαστικών Τεχνών στο κτίριο του παλιού Οικοτροφείου, στο κέντρο του Βόλου, υπέγραψαν  ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας...

40η επέτειο Ιερωσύνης και Αρχιερωσύνης του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Φαναρίου Αγαθαγγέλου

Τρισαρχιερατική Θ. Λειτουργία τελέστηκε την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, 19 Μαρτίου 2023, στον Καθεδρικό Ι. Ναό του Αποστόλου Παύλου στην Κόρινθο, προεξάρχοντος στην Θ. Λειτουργία...

«Ο Σταυρός του Χριστού είναι αγάπη και ελευθερία»

Με τον Δ΄ Κατανυκτικό Εσπερινό και τους Χαιρετισμούς στον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό ολοκληρώθηκε χθες το απόγευμα της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως 19 Μαρτίου 2023...

Εκδημία Καθηγουμένης Ιεράς Μονής Αγίου Κοσμά Αιτωλού Θέρμου

Η Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας μετά θλίψεως αναγγέλλει την προς Κύριον εκδημία της Οσιολογιωτάτης Γερόντισσας Ευθυμίας Γκελτή, Καθηγουμένης της Ιεράς Μονής Αγίου Κοσμά...

Ο Δ’ Κατανυκτικός Εσπερινός στον Ι.Ν. Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Λαρίσης

Στον Ιερό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Λαρίσης χοροστάτησε στον Δ’ Κατανυκτικό Εσπερινό ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμος. Προσκεκλημένος ομιλητής...

Ο Δ’ Κατανυκτικός Εσπερινός στον Μητροπολιτικό Ναό Νάξου

Στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό τελέσθηκε την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως 19-3-2023 το απόγευμα, ο Δ΄ Κατανυκτικός Εσπερινός, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Καλλινίκου και...

«Χαίρε Ξύλον Μακάριον», έψαλαν ομοθυμαδόν οι Μήλιοι!

Στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Αδάμαντος, του επινείου της ιεράς νήσου Μήλου, τελέσθηκε απόψε, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου κ. Δωροθέου Β', ο Κατανυκτικός Εσπερινός,...

Ο Δ’ Κατανυκτικός Εσπερινός στην Ελευθερούπολη

Στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου Ελευθερουπόλεως τελέσθηκε το εσπέρας της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως, 19 Μαρτίου 2023, ο Δ΄ Κατανυκτικός Εσπερινός, χοροστατούντος του...

Η Εξόδιος Ακολουθία του π. Νικολάου Μετζιτάκου

Με αισθήματα της κατ’ άνθρωπον λύπης, τελέσθηκε σήμερα Κυριακή 19-3-2023 το μεσημέρι, στον Ιερό Ενοριακό Ναό Αγίου Νικοδήμου πόλεως Νάξου, η Εξόδιος Ακολουθία του...

Τό ζωηφόρον φυτόν, ὁ Σταυρός ὁ Πανάγιος

Οι οδοιπόροι που βαδίζουν στην έρημο αναμφίβολα εναγώνια αναζητούν μία όαση, για να ξεκουρασθούν, να ξεδιψάσουν, να ανακουφισθούν από τον κόπο τους και να...

Ακολουθία επί τη αναδείξει και ονομασία των νέων Δεκανέων Στρατονόμων στο Κέντρο Εκπαιδεύσεως Στρατονομίας (ΚΕΣΝ)

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ. Τιμόθεος, το πρωί της Παρασκευής 17 Μαρτίου 2023, μετέβη στο Κέντρο Εκπαιδεύσεως Στρατονομίας (ΚΕΣΝ) στρατόπεδο Συνταγματάρχη ΠΖ...

Μνημόσυνο για τους Αγωνιστές και Επαναστάτες του Ολύμπου στην Ιερά Μονή Παναγία Πέτρας Ολύμπου

Το Σάββατο 18 Μαρτίου τελέστηκε η Θεία Λειτουργία στην ιστορική Μονή Παναγίας Πέτρας Ολύμπου, προεξάρχοντος του  Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Γεωργίου. Πλήθος...

Εκδημία Αρχιμανδρίτου π. Δαμασκηνού Γαβαλά

Μετ' αφάτου θλίψεως και οδύνης η Ιερά Μητρόπολη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας πληροφορήθηκε το γεγονός της αιφνίδιας προς Κύριον εκδημίας του μακαριστού Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π....

Το 40νθήμερο Μνημόσυνο του Αρχιμ. Αντωνίου Παραρά

Το 40νθήμερο Μνημόσυνο του μακαριστού Αρχιμ. Αντωνίου Παραρά τελέσθηκε το Σάββατο 18-3-2023 στον Ιερό Ενοριακό Ναό Αγίας Τριάδος Καλοξύλου, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας...