Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών: Εθνικός προμαχώνας

Τη συναντάμε στη δεξιά όχθη του Σελινούντα, κάτω από το βουνό Kλοκός και απέχει από το Αίγιο 15 χιλιόμετρα.

Η ιστορία της μονής αρχίζει με τον Οσιο Λεόντιο, που υπήρξε και ο κτήτοράς της. Ο Οσιος Λεόντιος γεννήθηκε περί το 1377 στη Μονεμβασιά. Καταγόταν από αρχοντική οικογένεια. Ηταν υιός του Ανδρέα Μαμωνά, δούκα της Μονεμβασίας και της Θεοδώρας Παλαιολογίνης, κόρης του Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Δ’ Παλαιολόγου.

Μετά τον θάνατο της μητέρας του έγινε μοναχός. Γύρω στα 1415 – 1420, φεύγει από Αγιο Ορος και έρχεται στο όρος Κλωκός και στη θέση που σήμερα είναι το «Παλαιομονάστηρο» με τον απότομο βράχο, όπου κάνει το ασκηταριό του.

Στη συνέχεια, με τη συμπαράσταση των θείων του Θωμά και Δημητρίου Παλαιολόγων, ιδρύεται μεγαλοπρεπές μοναστήρι περί το 1450. Ο θαυμασμός των Παλαιολόγων για την αρετή του οσίου Λεοντίου ήταν μεγάλος και δωρίζουν στη μονή τα Αχραντα Πάθη του Σωτήρος Χριστού, δηλαδή τεμάχια από το Τίμιο Ξύλο, το ακάνθινο Στεφάνι, τη Χλαμύδα, τον Κάλαμο, τον Σπόγγο ,τα καρφιά, τα οποία σώζονται άθικτα μέχρι σήμερα.

Η αρχική αυτή μονή του Αρχάγγελου Μιχαήλ, καταστράφηκε δύο φορές από τους Τούρκους το 1500 και 1620. Μετά τη δεύτερη αυτή καταστροφή, κτίζεται η μονή στη σημερινή επίπεδη τοποθεσία, κοντά στον Σελινούντα, επ’ ονόματι των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και γίνεται πλέον γνωστή σαν μονή των Ταξιαρχών. Καταστρέφεται και πάλι το έτος 1772 από τους Τουρκαλβανούς κατά τα Ορλωφικά.

Μετά την απελευθέρωση, η μονή γνώρισε πολύ καλές ημέρες. Εφτασε να έχει 150 περίπου μοναχούς και μοναχοπαίδια. Είχε γίνει μια πολυάνθρωπη μοναχική κοινότητα, με αρκετή κοινωνική προσφορά. Σήμερα έχει μικρό αριθμό μοναχών.

Κατά την Τουρκοκρατία, η μονή ήταν πνευματικό κέντρο και εθνικός προμαχώνας. Μόλις κηρύχθηκε η επανάσταση, οι μάχιμοι μοναχοί της μονής κατέβηκαν στο Αίγιο και κατατάχθηκαν στο επαναστατικό σώμα του Γερμανού, που πήρε μέρος στην πρώτη πολιορκία του Πατρινού κάστρου. Τον Μάιο του 1821, η μονή των Ταξιαρχών γίνεται αποθήκη τροφίμων, διαφόρων πολεμοφοδίων και εξακολουθεί να είναι μέχρι το 1827. Ετσι από την αρχή ως το τέλος του μεγάλου αγώνα η μονή των Ταξιαρχών υπήρξε μια αξιόλογη επαναστατική εστία. Ιδιαίτερη είναι η υλική προσφορά της μονής στην επανάσταση του 1821. Στον χειρόγραφο κώδικα του μοναστηριού αναγράφονται με λεπτομέρεια τα χρηματικά ποσά, τα ασημικά κλπ, που δόθηκαν για τον αγώνα και μάλιστα πολλές φορές ύστερα από δανεισμό, γιατί το μοναστήρι ήταν χρεωμένο με μεγάλο τόκο.

Μετά την απελευθέρωση, η μοναστική κοινότητα των Ταξιαρχών παρουσιάζει πλούσια δράση στον πνευματικό, στον εκκλησιαστικό και κοινωνικό τομέα της ελληνικής ζωής. Το 1833, είχε 74 μοναχούς. Οι εγγράμματοι μοναχοί κατέβηκαν στο Αίγιο και εργάστηκαν στα γύρω χωριά σαν εφημέριοι , δάσκαλοι, συμβολαιογράφοι και δικηγόροι.

Το 1837, ο ηγούμενος της μονής, Μελέτιος Ροβήτος, ίδρυσε ελληνικό σχολείο στη μονή, όπου δίδαξαν πολλοί μοναχοί και λαϊκοί με εξαιρετική μόρφωση. Από το ελληνικό αυτό σχολείο απεφοίτησαν πάρα πολλοί μοναχοί με αξιοσημείωτη μόρφωση, που στελέχωσαν στη συνέχεια την ελληνική εκκλησία.Το 1880 ιδρύεται, με άδεια του υπουργείου Παιδείας, Γυμνάσιο που λειτούργησε μέχρι το 1926. Μετά την κατοχή, που και πάλι η ελληνική ύπαιθρος βρισκόταν σε πολύ δύσκολη κατάσταση, η μονή Ταξιαρχών διαδραματίζει τον πνευματικό της ρόλο, με την ίδρυση Γυμνασίου – Οικοτροφείου, που λειτούργησε δωρεάν μέχρι το 1970 περίπου και προσέφερε πάρα πολλά στα φτωχόπαιδα της υπαίθρου.

Πνευματικοί θησαυροί Μονής

«Τα Αχραντα Πάθη»

Aποτελούν τον θησαυρό, δώρο των Θωμά και Δημήτριου Παλαιολόγων στον κτήτορα της μονής, ανηψιό τους, Οσιο Λεόντιο. Μέσα σε υστεροβυζαντινό κιβώτιο φυλάσσονται μεγάλα τεμάχια τίμιου ξύλου, ακάνθινου στεφάνου, χλαμύδας, λίθων από τον Πανάγιο τάφο.

Επίσης υπάρχουν κιβώτια επιχρυσωμένα, ξύλινα έχοντας μέσα μικρότερες λειψανοθήκες, με λείψανα: του Αγ. Ιωάννη του Ελεήμονος, του Αγ. Χαραλάμπους, μέρος της κάρας του Αγ. Ξενοφώντος, του Αγ. Γεωργίου, Παντελεήμονος, Βασιλείου, Μαρίνης, Αρτεμίου. Λείψανα Αγ. Ιωάννου Προδρόμου, μέρος της κάρας Αγ. Κυριακής, Αγ. Στεφάνου, μέρος της χείρας Αρέθα κ.λ.π. Ολα αυτά τα ιερά λείψανα είναι προσφορά πλούσιων μεγάλων μονών σε λείψανα, όπου η κάθε μία εμπιστευόταν μικρό μέρος του θησαυρού της στη μονή των Ταξιαρχών, ιδιαίτερα μετά από κάθε καταστροφή της μονής.

Μεγάλης αξίας είναι τα ιερά άμφια κληρικών όλων των βαθμών, που φυλάσσονται στην έκθεση της μονής. Η ιδέα της περισυλλογής ήταν του αειμνήστου Μητροπολίτη Καλαβρύτων της Αιγιαλείας, Αγαθονίκου και είναι:

* Μια θαυμάσια αρχιερατική στολή του μαρτυρικού Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’.

* Tο Ωμοφόριο και επιμάνικά Nεοφύτου, ωμοφόριο Μεθοδου Μητροπολίτη Αγκύρας, επιμάνικα Παλαιών Πατρών Θεοφάνη κλπ.

* Επιτάφιος του κεντητή Αρσενίου (1589-90). Παρουσιάζει τον Χριστό νεκρό επάνω σε σινδόνι, τη Θεοτόκο να κρατεί στην αγκαλιά της την κεφαλή του Χριστού και δίπλα τους οι δύο Μαρίες να θρηνούν, καθώς επίσης και τον Ιωάννη, τον Ιωσήφ και Νικόδημο. Η εικονογραφική αυτή σύνθεση παρουσιάζει μεγάλη φυσικότητα και έμμετρη λειτουργική επιγραφή.

* Ο επιτάφιος της κεντήτριας Δέσποινας (1685).

* Το πιο αξιοθαύμαστο από τα χρυσοκέντητα άμφια της μονής είναι το επιτραχήλιο της κεντήτριας Kοκώνας (1807), όπου απεικονίζει 33 πρόσωπα και τον Χριστό ευλογώντας όπως Αγ. Τριάδα, πεντηκοστής, σταύρωσης κ.λ.π..

Η συλλογή σταυρών της μονής Ταξιαρχών είναι η αρχαιρότερη και ιδιαίτερα αξιόλογη. Χαρακτηριστικά αυτών, το μεταλλικό πλαίσιο, τα οξυκόρυφα τοξύλλια, οι στριφτοί κιονίσκοι, οι πολυεδρικοί κόμβοι, τα διακοσμητικά στοιχεία γύρω απ΄τις κεραίες.

Στη Mονή φυλάσσονται: χρυσοσκάλιστο ενεπίγραφο ευαγγέλιο 1785, ευαγγέλιο αφιερωμένο από τον Αθηνών Προκόπιο 1889 κλπ.

Εφημερίδα «Κιβωτό της Ορθοδοξίας»