Στο θησαυροφυλάκιο της συλλογικής μνήμης των Ρωμιών του Διδυμοτείχου παραμένουν ανεξίτηλα ανά τους αιώνες τα γεγονότα της πολιορκίας του Κάστρου την άνοιξη του 1205 από τους Φράγκους και της θαυματουργικής διάσωσης του την Κυριακή της Πεντηκοστής. Μετά από πολύμηνη πολιορκία και εφ’ όσον τα τρόφιμα και τα πολεμοφόδια των υπερασπιστών του Kάστρου είχαν εξαντληθεί αποφασίζουν οι πολιορκούμενοι μετά από ολονύκτια αγρυπνία να λιτανεύσουν γύρω από τα τείχη τις δυο θαυματουργές εικόνες, που μέχρι σήμερα φυλάσσονται στον Ιερό Ναό (άλλοτε μοναστήρι) του Σωτήρος Χριστού. Πριν ακόμη ολοκληρωθεί η λιτανεία ξεσπάει μια δυνατή νεροποντή. Ο Ερυθροπόταμος, που σαν τάφρος περιβάλλει το Κάστρο, ξεχειλίζει και τα ορμητικά νερά του παρασύρουν τις πολιορκητικές μηχανές και διαλύουν στην κυριολεξία το στρατόπεδο των Φράγκων. Η πολιορκία λύεται και ο εχθρός τρέπεται σε φυγή.
Ο πιστός λαός αποδίδει σε θαύμα την διάσωση του Κάστρου και έκτοτε κάθε χρόνο την Κυριακή της Πεντηκοστής λιτανεύονται οι θαυματουργές εικόνες του Παντοκράτορα και της Παναγίας της Καστροπολίτισσας, με τη συμμετοχή πλήθους πιστών από την πόλη και τα περίχωρα, που συνωθούνται «να περάσουν» κάτω από τις εικόνες. Η ατέρμονη αυτή λιτανεία ξεκινάει την Κυριακή της Πεντηκοστής μετά τη Θεία Λειτουργία και τον Εσπερινό της Γονυκλισίας από την Εκκλησία του Σωτήρος Χριστού και καταλήγει στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αθανασίου. Εκεί τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος τελείται η Θεία Λειτουργία και στη συνέχεια πάλι με λιτανευτική πομπή επιστρέφονται τα ιερά κειμήλια στο Ναό του Σωτήρος Χριστού.
Των λατρευτικών Συνάξεων του τριημέρου εορτασμού, που αποκαλείται από τους ντόπιους, «Καλέ-παναΐρ», προέστη, κατά τα ειωθότα, και φέτος ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, ο οποίος με αφορμή την εορτή της Πεντηκοστής, μεταξύ άλλων γράφει στο επίκαιρο Μήνυμά του… «Στό ὑπερῶο, τῆς Ἱερουσαλήμ οἱ μαθητές τοῦ Κυρίου δέχονται τήν ἐπιφοίτηση τοῦ Παναγίου Πνεύματος, τήν ὁποία ἀντιλαμβάνονται μέ τρεῖς τρόπους· ἀπό τόν ἦχο τῆς βιαίας πνοῆς, πού πληροῖ τόν χῶρο ὅπου βρίσκονται, ἀπό τίς πύρινες γλῶσσες, πού διαμερίζονται «ἐφ᾽ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν», καί ἀπό τήν ἀπροσδόκητη δυνατότητά τους νά μιλοῦν «ἑτέραις γλώσσαις» καί νά κηρύσσουν τά μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ…
»Τό θαῦμα τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Παναγίου Πνεύματος εἶναι τό μέγα θαῦμα μέ τό ὁποῖο ὁλοκληρώνεται τό μυστήριο τῆς Θείας Οἰκονομίας καί διασφαλίζεται ἡ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων μέσα στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, τήν ὁποία συγκροτεῖ καί συνέχει καί ἁγιάζει μέ τήν παρουσία Του. Αὐτό τό μέγα καί παράδοξο γεγονός ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας σήμερα, ὡς γενέθλιο ἡμέρα της, καί μέ αὐτό ὑπενθυμίζει τόσο στά πιστά τέκνα της ὅσο καί σέ ὅλο τόν κόσμο, στούς ἐγγύς καί τούς μακράν της, ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ χῶρος τῆς ἐν ἁγίῳ Πνεύματι κοινωνίας τῶν ἀνθρώπων ὡς τέκνων τοῦ Θεοῦ, διά τῆς πίστεως στόν Ἰησοῦ Χριστό. Εἶναι ὁ χῶρος στόν ὁποῖο ἡ διαφορετικότητα τῶν ἀνθρώπων, ἀνεξαρτήτως φυλῆς καί γλώσσης, εἶναι ἔκφραση τῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης, προκειμένου ὁ ἕνας να διακονήσει τόν ἄλλο καί νά βαστάσει τά ἀσθενήματά του. Εἶναι ὁ χῶρος στόν ὁποῖο αὐτή ἡ ποικιλία τῶν γλωσσῶν δέν ἐκφράζει διαφορετικά συμφέροντα ἤ διαφορετικές ἐπιδιώξεις, ἀλλά τήν ἐλευθερία τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ νά ἀπευθύνονται «ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ» στόν ἐν οὐρανοῖς Πατέρα τους».
Στο τέλος της ιεράς ακολουθίας ο Σεβασμιώτατος ευχήθηκε ο Σωτήρας Χριστός, όπως τότε, έτσι και τώρα και πάντοτε να σώζει τους ακρίτες και το λαό του από κάθε κίνδυνο και πειρασμό και να τους οδηγεί στο δρόμο της προόδου και της ευημερίας.
Προσήλθον εκκλησιαζόμενοι ο Βουλευτής Έβρου Αν. Δημοσχάκης, ο Δήμαρχος Διδυμοτείχου Ρωμύλος Χατζηγιάννογλου, ο Διοικητής της ΧVI Μεραρχίας Διδυμοτείχου Στρατηγός Ιω. Κωστούλας, ο Διοικητής της 30ής Ταξιαρχίας Ταξίαρχος Νικ. Λέκκας, εκπρόσωποι της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας και πλήθος πιστών. Την λιτανεία συνόδευσαν στρατιωτικό άγημα, η Φιλαρμονική του Στρατού και αντιπροσωπείες πολιτιστικών συλλόγων.
