Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου (Αρχή Τριωδίου)

Του Πρωτοσυγκέλλου της Ι.Μ. Φωκίδος, Γέροντος Νεκταρίου Μουλατσιώτη

Αγαπητοί μου αδελφοί,

Καλό Τριώδιο. Σήμερα με την ανάγνωση της παραβολής του Τελώνου και Φαρισαίου η Εκκλησία μας εισέρχεται σε μια νέα περίοδο, που ο ευλαβής και ευσεβής λαός μας την ονόμασε περίοδο του Τριωδίου. Λέγεται έτσι, διότι οι ψάλτες στην Εκκλησία μας ανοίγουν από σήμερα ένα βιβλίο που οι κανόνες του έχουν μόνο τρεις ωδές, ενώ κανονικά, όπως ξέρουμε, οι ωδές είναι οκτώ. Επειδή στο εξής ψάλλουν οι ψάλτες μας μέσα από το βιβλίο των τριών ωδών, γι’ αυτό και η περίοδος αυτή ονομάσθηκε Τριώδιο.

Το βιβλίο αυτό με τις τρεις ωδές καλεί όλους μας, κλήρο και λαό, σε αυτογνωσία, αυτομεμψία, σε μετάνοια με δάκρυα και συντριβή καρδιάς, σε επιστροφή από την αμαρτία και την ασωτία στο δρόμο του Θεού. Ξεκινά την περίοδο αυτή ένας ολόκληρος πνευματικός αγώνας με στόχο να κατανοήσει κάθε άνθρωπος ότι οι αμαρτίες που καθημερινά διαπράττει οδηγούν αφ’ ενός μεν τον ίδιο στην καταστροφή και στον πνευματικό θάνατο· αφ’ ετέρου δε, οι αμαρτίες αυτές που διαπράττουμε, οδήγησαν τον Ιησού Χριστό επί του Σταυρού, διότι ο Κύριός μας έγινε εξαιτίας μας ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου. Ώστε λοιπόν εμείς διά των αμαρτιών μας σταυρώσαμε τον Κύριο της Δόξης επί του Σταυρού στο Γολγοθά, και εξακολουθώντας καθημερινά να αμαρτάνουμε, γινόμαστε όλοι εμείς αλλά και ο καθένας χωριστά θεοκτόνοι.

Επομένως αυτή είναι μια περίοδος κατανύξεως και προσευχής, μια εντατική προσπάθεια να εννοήσουμε ότι εμείς οδηγούμε τον Χριστό στην Μεγάλη Εβδομάδα Του και τον Σταυρώνουμε, ενώ Εκείνος λαμβάνοντας την ανθρώπινη φύση, είναι ο μόνος αθώος και αναμάρτητος, που δέχεται να πάσχει μέχρι θανάτου για την δική μας σωτηρία.

Οι τρεις ωδές, αν παρακολουθήσουμε τα νοήματά τους, μάς δίνουν ξεκάθαρα αυτό το μήνυμα. Τα τροπάρια αυτά μας καλούν σε ανάγνωριση της αμαρτωλότητάς μας, σε μετάνοια μετά δακρύων, όπως ακριβώς έπραξε και ο σημερινός Τελώνης της σημερινής παραβολής.

Πρέπει λοιπόν να αναγνωρίσουμε ότι τον Κύριό μας δεν τον Σταύρωσαν μόνο οι Εβραίοι και οι Ρωμαίοι, αλλά ότι ολόκληρη η ανθρωπότητα διά των αμαρτιών μας στείλαμε τον Ιησού Χριστό επάνω στο Σταυρό. Η Σταύρωση δεν είναι μόνο στιγμιαίο ιστορικό γεγονός που έγινε «τω καιρώ εκείνω…». Αντιθέτως ακούμε στους ιερούς ναούς μας ότι: «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…». Γιατί σήμερον; Διότι οι αμαρτίες μου και οι αμαρτίες σου αδελφέ μου γίνονται και σήμερα τα καρφιά που σταύρωσαν τον Χριστό μας. Διότι ενώ Εκείνος είναι Θεός, έγινε άνθρωπος, προκειμένου να πληρώσει το χρέος της αμαρτίας κάθε ανθρώπου, δίνοντάς του την ευκαιρία να σωθεί.

Αυτό μας καλεί η Αγία μας Εκκλησία να κατανοήσουμε την περίοδο αυτή του Τριωδίου με συντριβή καρδιάς.

Η περίοδος αυτή που ξεκινά με τη μετάνοια του τελώνη, τελειώνει με τον θάνατο του Κυρίου. Μετά την Σταύρωση του Σωτήρα, όσοι μετά δακρύων ζήτησαν συγγνώμη την έλαβαν, καθώς πλέον το αίμα του Ιησού Χριστού επί του Σταυρού καθαρίζει όλους εμάς από κάθε αμαρτία, όπως τονίζει και ο Απόστολος των Εθνών, Παύλος. Έτσι με την Σταύρωση ολοκληρώνεται η περίοδος της συντριβής και μετανοίας, για ν’ ακολουθήσει έπειτα μια νέα περίοδος, αυτή της Αναστάσεως. Τότε η Εκκλησία μας με μοναδική λαμπρότητα θα εορτάσει το γεγονός ότι αναστήθηκε ο Κύριός μας και έδωσε σε  όλους τους μετανοημένους άφεση αμαρτιών, την αιώνιο ζωή και το μέγα Του έλεος.

Αδελφοί μου,

Όπως λοιπόν κατανοείτε καλώς, η περίοδος του Τριωδίου δεν είναι περίοδος γλεντιών, τραπεζιών, μασκαρεμάτων και καρναβαλιών. Για τους χριστιανούς που πιστεύουν στον Χριστό είναι περίοδος περισυλλογής, περιορισμού στον οίκο μας, ώστε να εισέλθουμε στα βάθη της ψυχής μας για να αποκτήσουμε την αυτογνωσία. Να γνωρίσουμε δηλαδή τον εαυτό μας, τον πραγματικό εαυτό μας και όχι αυτόν που νομίζουμε ή υποκρινόμαστε ότι είμαστε, όπως ο Φαρισαίος της παραβολής.

Στόχος μας είναι κατά το παράδειγμα των αγίων μας να αποκτήσουμε την αυτομεμψία. Ως υπεύθυνοι της Θεοκτονίας να μεμφόμεθα τον εαυτό μας, για να έλθουν στα μάτια μας τα δάκρυα της μετανοίας και της συντριβής. Όταν πετύχουμε με την Χάρη του Θεού τα ανωτέρω, τότε έρχεται διά του Σταυρού η άφεση των αμαρτιών μας, που παρέχεται διά του ιερού μυστηρίου της εξομολογήσεως. Όποιος δε, λάβει την άφεση των αμαρτιών του, ξυπνά και ανασταίνεται και τότε βιώνει το τι σημαίνει Πάσχα και Ανάσταση Χριστού.

Αδελφοί μου, καλό Τριώδιο, καλή περισυλλογή, καλή μετάνοια και καλή Ανάσταση να έχουμε, μιμούμενοι τον Τελώνη του σημερινού ευαγγελικού αναγνώσματος. Αμήν.