Από τη στιγμή που ο άνθρωπος συνειδητοποιεί ότι διαφέρει από την υπόλοιπη άλογη δημιουργία, αισθάνεται την ανάγκη να οργανωθεί κοινωνικά για να μπορέσει να συμβιώσει με τους άλλους ανθρώπους. Για να είναι η ζωή του υποφερτή και όχι «βίος αβίωτος» άρχισε να συντάσσει κανόνες λειτουργίας αυτών των κοινωνιών. Αυτοί οι κανόνες, όσο κι αν βελτιώνονταν με την πάροδο του χρόνου εντούτοις παρέμεναν ατελείς, όπως και ο άνθρωπος. Σε ότι αφορά την ηθική συμπεριφορά αυτή αποτύπωνε και πάλι την ανθρώπινη ατέλεια. Ηθικό και δίκαιο γι’ αυτόν ήταν η επιβολή του δυνατού στον αδύνατο, η δε εκδίκηση κυριαρχούσε στην καθημερινή ζωή του.
Όμως, αυτός ο τρόπος ζωής και συμπεριφοράς τον κρατούσε δέσμιο σε συμπεριφορά παρόμοια με εκείνη των ζώων. Και τούτο γιατί, με την πτώση, ο άνθρωπος αποξενώθηκε από το Θεό και απομακρύνθηκε από το σκοπό της δημιουργίας του, δηλαδή «το καθ’ομοίωσιν Θεού».
Ο Κύριος, μέσα από το σημερινό ευαγγέλιο, υπενθυμίζει στον άνθρωπο ότι προορισμός του παραμένει η ομοίωση του με το Θεό και ο οποίος όμως θα γίνει κατορθωτός με τη δική του προσπάθεια. Παράλληλα προσφέρει στον άνθρωπο μια νέα ηθική διδασκαλία με επίκεντρο την αγάπη. Μια αγάπη που προσφέρεται από το Θεό στον άνθρωπο, όχι απλά σαν διδασκαλία, αλλά και έμπρακτα με την ενανθρώπιση και τη σταυρική θυσία του Κυρίου.
Αυτή η αγάπη σαν ηθική διδασκαλία είναι πρωτόγνωρη, γιατί ξεφεύγει από τα όρια της συναλλαγής. ξεπερνά την ισοδύναμη προς τον εαυτό μας αγάπη και φτάνει στη θυσία. Αγάπη ίσον θυσία. Αγάπη σημαίνει να νικάς και να θυσιάζεις κάθε τι δικό σου και να το προσφέρεις στο συνάνθρωπο σου. Σε οποιοδήποτε συνάνθρωπο σου, ακόμα και στον εχθρό σου.
Και αυτή η διδασκαλία είναι πρωτάκουστη, αφού προχωρεί πέρα από τη διδασκαλία του Μωσαϊκού νόμου που συνιστούμε το «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν» και η οποία διαφοροποιήθηκε από τους Ιουδαίους με την προσθήκη «και μισήσεις τον εχθρόν σου». Άρα η Ιουδαϊκή αγάπη επανερχόταν στον καθιερωμένο νόμο της εκδίκησης και μάλιστα κατά τρόπο νόμιμο με το γνωστό «οφθαλμό αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος».
Όμως, αυτή η διδασκαλία του Ιησού ξεπερνά και την αγάπη, όπως εκφράστηκε από την Αντιγόνη ότι: «δεν πλάστηκα για να μισώ αλλά για ν’ αγαπώ». Αυτή η αγάπη της Αντιγόνης ήταν τέλεια για την εποχή της αφού παραμέριζε την εκδίκηση, όμως δεν έφτανε στο ύψος της Χριστιανικής αγάπης που συνιστά θυσία κάθε τι δικού μας υπέρ των άλλων.
Αυτή η διδασκαλία της αγάπης, «της σταυρικής» αγάπης μας υπενθυμίζει η Εκκλησία με την εικόνα του εσταυρωμένου Χριστού, αλλά και του σταυρού. Αυτή η αγάπη προσφέρεται από το Θεό στον άνθρωπο και επιστρέφει από τον άνθρωπο σαν αγάπη στο Θεό, μέσα από την αγάπη προς το συνάνθρωπο. Αυτή η «μίμηση» του Χριστού από τον άνθρωπο τον οδηγεί στην τελείωση και την ομοίωση του με το Θεό. Μάλιστα αυτή η «μίμηση» του Χριστού δε γίνεται από εξαναγκασμό, αλλά με την ελεύθερη θέληση του ανθρώπου.
Ακούσαμε στην αρχή του σημερινού ευαγγελίου: «Και καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείται αυτοίς ομοίως». Δηλαδή, όπως θέλετε να σας συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, έτσι ακριβώς να συμπεριφέρεστε κι εσείς. «Χρυσό κανόνα» ονόμασαν τα λόγια αυτά του Κυρίου, γιατί με την εφαρμογή του ο άνθρωπος ελευθερώνεται από οποιοδήποτε άλλο νόμο. Ακόμα, γιατί θεμέλιο αυτού του κανόνα είναι ο σεβασμός και η εκδήλωση της αγάπης. Αυτό που ξεκινά σαν επιθυμία από μέσα μας, στο τέλος γίνεται πράξη. Αυτό το «ποιείτε» είναι το κύριο χαρακτηριστικό της Χριστιανικής αγάπης. Κατά τον Ιησού «μεγάλος» στη βασιλεία του θα θεωρηθεί εκείνος που θα τηρήσει τις εντολές και θα διδάξει έτσι και τους άλλους. «Ος δ’αν ποιήσει και διδάξει, ούτος μέγας κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. ε΄ 19). Αυτή η έμπρακτη αγάπη προς το συνάνθρωπο θεωρείται από τον Ιησού σαν προσφορά προς τον ίδιο: «Εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε» (Ματθ. κε΄40).
Η αγάπη, λοιπόν, είναι η εσωτερική επιθυμία που στην πορεία γίνεται πράξη και μάλιστα ανιδιοτελής, δηλαδή προσφέρεται χωρίς να περιμένουμε αντάλλαγμα. Αγάπη που προσφέρεται και περιμένει να πάρει δεν είναι αγάπη, αλλά πράξη συναλλαγής. Η Χριστιανική αγάπη είναι πάνω από τα ανθρώπινα μέτρα. Η Χριστιανική αγάπη είναι θυσία, είναι αγάπη σταυρική. Μέσα από την αγάπη προσφέρω τα πάντα χωρίς να διεκδικώ τίποτε.
Η αγάπη, λοιπόν, δεν είναι συναλλαγή. Είναι υπέρβαση αδυναμιών και εγωισμού. Η αγάπη είναι προσφορά. Όταν αγαπάς δίνεις χωρίς να απαιτείς να πάρεις. Και αυτή η χωρίς όρια προσφορά προσφέρεται στον κάθε άνθρωπο ανεξάρτητα από φυλετική ή εθνική καταγωγή, ακόμα και στον εχθρό.
Αυτός είναι ο κόσμος της αγάπης. Ένας κόσμος τον οποίο οραματιζόμαστε μεν, αλλά στην πράξη τον βλέπουμε από μακριά ή τον κρατάμε μακριά. Μέρος αυτού του κόσμου είμαστε κι εμείς, πότε σαν διαμορφωτές και πότε σαν χαλαστές. Σαν μέλη αυτού του κόσμου ποια η δική μας συμβολή; Ποια η δική μας επιθυμία; Ποιο το δικό μας θέλω; Κι αν ακόμα παραδεχτούμε ότι κινούμαστε στα όρια της συναλλαγής του «παίρνω για να δώσω» γιατί να μην αντιστρέψουμε, για χάρη της συζήτησης, αυτή τη συναλλαγή, μετατρέποντας την σε «δώσε για να πάρεις». Δώσε πρώτος αυτό που απαιτείς ή περιμένεις να σου δώσουν οι άλλοι. Δώσε πρώτος. Γίνε διαμορφωτής του κόσμου που οραματίζεται. Κάνε σήμερα την αρχή.
Αδελφοί μου, όσοι συνειδητοποιούμε τη χάρη του Θεού και τη μέχρι θανάτου προσφορά της αγάπης του σε μας, ας απαντήσουμε, μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων του ο καθένας, με αγάπη σ’ αυτήν την αγάπη. Ας προσέξουμε κι ας υπακούσουμε στα σημερινά λόγια του Αποστόλου Παύλου: «Συνεργάτες του Θεού καθώς είμαστε, σας παρακαλούμε να μην αφήσετε να πάει χαμένη η χάρη του Θεού που δεχτήκατε, γιατί η Γραφή λέει: Στον καιρό της χάρης σε άκουσα και την ημέρα της σωτηρίας σε βοήθησα. Να, τώρα είναι ο καιρός της χάρης, τώρα είναι η ημέρα της σωτηρίας. Η σημερινή μέρα ας είναι η συνειδητή απάντηση στην αποδοχή της χάρης του Θεού, η δε έμπρακτη αγάπη μας ας είναι η επισφράγιση και η επιβεβαίωση της σημερινής ημέρας σαν ημέρας και της δικής μας σωτηρίας. Αμήν.
Θεόδωρος Αντωνιάδης
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
