ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ’ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Ευαγγ. Aνάγνωσμα: Ματθ. 18:23-35 (19-8-2012)

Ερμηνεία Αγιογραφικών Αναγνωσμάτων

Διακόνου Ειρηναίου Κυριάκου, θεολόγου

Πρωτότυπο κείμενο

Διά τούτο ωμοιώθη η βασιλεία των ουρανών ανθρώπω βασιλεί, ος ηθέλεσε συνάραι λόγον μετά των δούλων αυτού. Αρξαμένου δε αυτού συναίρειν προσηνέχθη αυτώ εις οφειλέτης μυρίων ταλάντων. Μη έχοντος δε αυτού αποδούναι εκέλευσεν αυτόν ο κύριος αυτού πραθήναι και την γυναίκα αυτού και τα τέκνα και πάντα όσα είχε, και αποδοθήναι. Πεσών ουν ο δούλος προσεκύνει αυτώ λέγων· κύριε, μακροθύμησον επ’εμοί και παντα σοι αποδώσω. Σπλαγχνισθείς δε ο κύριος του δούλου εκείνου απέλυσεν αυτόν και το δάνειον άφηκεν αυτώ. Εξελθών δε ο δούλος εκείνος εύρεν ένα των συνδούλων αυτού, ος ωφείλεν αυτώ εκατόν δηνάρια, και κρατήσας αυτόν έπνιγε λέγων· απόδος μοι ει τι οφείλεις. Πεσών ουν ο σύνδουλος αυτού εις τους πόδας αυτού παρεκάλει αυτόν λέγων· μακροθύμησον επ΄εμοί και αποδώσω σοι. Ο δε ουκ ήθελεν, αλλά απελθών έβαλεν αυτόν εις φυλακήν έως ου αποδώ το οφειλόμενον. Ιδόντες δε οι σύνδουλοι αυτού τα γενόμενα ελυπήθησαν σφόδρα, και ελθόντες διεσάφησαν τω κυρίω εαυτών πάντα τα γενόμενα. Τότε προσκαλεσάμενος αυτόν ο κύριος αυτού λέγει αυτώ· δούλε πονηρέ, πάσαν την οφειλήν εκείνην αφηκά σοι, επεί παρακάλεσάς με· ουκ έδει και σε ελεήσαι τον σύνδουλόν σου, ως και εγώ σε ηλέησα; Και οργισθείς ο κύριος αυτού παρέδωκεν αυτόν τοις βασανισταίς έως ου αποδώ παν το οφειλόμενον αυτώ. Ούτω και ο πατήρ μου ο επουράνιος ποιήσει υμίν, εάν μη αφήτε έκαστος τω αδελφώ αυτού από των καρδιών υμών τα παραπτώματα αυτών.

Απόδοση στη νεοελληνική

Γι΄ αυτό η βασιλεία των ουρανών μοιάζει μ΄ένα βασιλιά, που θέλησε να του αποδώσουν λογαριασμό οι δούλοι του. Μόλις άρχισε να κάνει τον λογαριασμό, του φέρανε κάποιον που όφειλε δέκα χιλιάδες τάλαντα. Επειδή δεν μπορούσε να τα επιστρέψει, ο κύριός του διέταξε να πουλήσουν τον ίδιο, τη γυναίκα του, τα παιδιά του κι όλα τα υπάρχοντα του και να του δώσουν το ποσό από την πώληση. Ο δούλος τότε έπεσε στα πόδια του, τον προσκυνούσε κι έλεγε: δείξε μου μακροθυμία και θα σου τα δώσω όλα τα χρέη μου πίσω. Τον λυπήθηκε λοιπόν ο κύριος του εκείνον τον δούλο και τον άφησε να φύγει· του χάρισε μάλιστα και το χρέος. Βγαίνοντας έξω ο ίδιος δούλος, βρήκε έναν από τους συνδούλους του, που του όφειλε μόνο εκατό δηνάρια· τον έπιασε και τον έσφιγγε να τον πνίξει λέγοντας του: ξόφλησε μου αυτά που μου χρωστάς. Ο σύνδουλός του τότε έπεσε στα πόδια του και τον παρακαλούσε: δείξε μου μακροθυμία, και θα σου τα ξεπληρώσω. Εκείνος όμως δεν δεχόταν, αλλά πήγε και τον έβαλε στη φυλακή, ώσπου να ξεπληρώσει ό,τι του χρωστούσε. Όταν το είδαν αυτό οι σύνδουλοί του, λυπήθηκαν πάρα πολύ, και πήγαν και διηγήθηκαν στον κύριο τους όλα όσα έγιναν. Τότε ο κύριος τον κάλεσε και του λέει: κακέ δούλε, σου χάρισα όλο εκείνο το χρέος, επειδή με παρακάλεσες· δεν έπρεπε κι εσύ να σπλαχνιστείς τον σύνδουλό σου, όπως κι εγώ σπλαχνίστηκα εσένα; Και οργισμένος τον παρέδωσε στους βασανιστές, ώσπου να ξεπληρώσει όσα του χρωστούσε. Έτσι θα κάνει και σ΄ εσάς ο ουράνιος Πατέρας μου, αν ο καθένας σας δεν συγχωρεί τα παραπτώματα του αδελφού του μ΄ όλη του την καρδιά.

Σχόλια

Στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα, ο Κύριος μας παρουσιάζει ένα βασιλιά, ο οποίος θέλησε να λογαριαστεί με όλους τους χρεώστες του, ζητώντας να πάρει τα οφειλόμενα. Στη συνέχεια της παραβολής βλέπουμε το βασιλιά να δείχνει έλεος σε ένα δούλου που του όφειλε ένα μεγάλο ποσό, απαλλάσσοντάς τον από την οφειλή του. Ο ίδιος δούλος όμως συμπεριφέρεται σε ένα συνδούλο του με ένα εντελώς αντίθετο τρόπο, με ασπλαχνία, αφού τον οδήγησε στη φυλακή για ένα πολύ μικρότερο ποσό που του όφειλε, χωρίς να σκεφτεί ότι ο κύριος του τον απάλλαξε από το μεγάλο χρέος του.

Η παραβολή αυτή είναι μία από τις «παραβολές της βασιλείας», μέσα από τις οποίες ο Χριστός φανερώνει διάφορες πτυχές και την έννοια της βασιλείας των ουρανών. Είναι γνωστή ως η παραβολή του κακού δούλου, όπου ως βασιλιάς νοειται ο ίδιος ο Θεός και ως δούλος ο κάθε άνθρωπος που οφείλει εξαιτίας των αμαρτιών του στο Θεό και ζητά την ευσπλαχνία και τη συγχώρησή Του. Ταυτόχρονα η συμπεριφορά του δούλου αυτού φέρνει ενώπιόν μας τις περιπτώσεις εκείνες που εμείς οι άνθρωποι, ενώ ζητούμε την άφεση των δικών μας αμαρτιών από το Θεό, εντούτοις  δεν συγχωρούμε το συνάνθρωπο – το σύνδουλό μας.

Το μήνυμα του Κυρίου στο τέλος της παραβολής είναι σαφές: Δεν είναι δυνατό να ζητάμε συγχώρηση από το Θεό, όταν εμείς οι ίδιοι δεν δείχνουμε το έλεός μας στους συνανθρώπους μας. Μέσα από τους λίγους στίχους του Ευαγγελίου, μπορούμε να  κατανοήσουμε την απεριόριστη αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο, ο οποίος συγχωρεί με πολλή ευκολία τα πάντα. Φτάνει να του το ζητήσουμε με ειλικρινή μετάνοια.

«Κακέ δούλε, σου χάρισα όλο εκείνο το χρέος» (Ματθ. ιη, 23). Φαίνεται μέσα από την παραβολή πως ο Θεός χρησιμοποιεί τη φράση «κακέ δουλέ». Θέλοντας με αυτό να κάνει κατανοητό σε εμάς, πόσο μεγάλη  αμαρτίας είναι η αχαριστία.  Ο Κύριος ζητά από εμάς, τους δούλους του,  απλόχερα και χωρίς κανένα δισταγμό να χαρίζουμε στους οφειλέτες-συνδούλους μας τα πνευματικά τους χρέη. Περιμένει από εμάς ο Κύριος είναι να έχουμε ευσπλαχνία και συγχωρητικότητα. Αυτά προϋποθέτουν τις μεγάλες αρετές της αγάπης, αλλά και της ταπείνωσης. Δια της ταπεινώσεως θα αναγνωρίσουμε τα δικά μας σφάλματα και έτσι πιο εύκολα θα συγχωρέσουμε και τα σφάλματα των συνανθρώπων μας.

Πρότυπο αγάπης και ταπείνωσης ο ίδιος ο Χριστός. Ο ίδιος ο Λόγος του Θεού που ταπεινώθηκε για εμάς λαμβάνοντας την ανθρώπινη φύση και που στη συνέχεια θυσιάστηκε για τα πλάσματά του πάνω στο Σταυρό ως άνθρωπος, ζητώντας την ίδια στιγμή από το Θεό Πατέρα να συγχωρέσει τους σταυρωτές του.

Η μεγαλύτερη όμως αρετή είναι η αγάπη, καθώς ο ίδιος ο Θεός «αγάπη εστί». Όλα όσα δημιούργησε ο Θεός τα έκανε με μεγάλη αγάπη. Ζητά έτσι και από εμάς να έχουμε αγάπη προς όλη τη κτίση.

Πολύ σημαντικό για την πνευματική μας οικοδομή είναι η αυτοκριτική. Όσο ο άνθρωπος γνωρίζει τον εαυτό του, τόσο πολύ αναγνωρίζει πόσο αμαρτωλός είναι. Αναγνωρίζοντας λοιπόν ο άνθρωπος την αμαρτωλότητά του, πώς μπορεί να μην συγχωρέσει ένα όμοιό του αμαρτωλό συνάνθρωπο; Η άπειρη και μακρόθυμη ευσπλαχνία του Θεού Πατέρα μας ας είναι πάντα η κινητήριος δύναμη στην αποκατάσταση των σχέσεών μας με τους συνανθρώπους μας.