ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ Οι Πατέρες της Εκκλησίας περί του όρκου EK ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ

Το ζήτημα του όρκου, αγαπητοί μου αδελφοί, απασχολεί συχνά
την συνείδηση των ανθρώπων που, εμφορούμενοι από τις αρχές της
πίστεως στον Χριστό, έρχονται σε δύσκολη θέση, όταν καλούνται να
ορκιστούν, στο πλαίσιο της δικαστικής, υπηρεσιακής, ακαδημαϊκής ή
άλλης παράδοσης. Αυτό το ζήτημα τίθεται στο σημερινό Αποστολικό
ανάγνωσμα, όπου ο Απόστολος απευθύνεται στους Εβραίους και
αναφέρεται στον όρκο που έδωσε ο Θεός στον εαυτό του, προκειμένου
να πειστεί ο Αβραάμ, για τις Θεϊκές επαγγελίες και υποσχέσεις.
Είναι αλήθεια πως ο όρκος στην ζωή της Παλαιάς Διαθήκης
ήταν συνηθισμένη υπόθεση. Επρόκειτο για εποχή κατά την οποία ο
κόσμος δεν είχε δεχθεί ακόμα και ευλογηθεί από την Χάρη του Αγίου
Πνεύματος και ζούσε μέσα στο πλαίσιο του νόμου. Το γεγονός αυτό
προκαλούσε δυσπιστία στις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους, συχνά,
όμως και στη σχέση τους με τον Θεό, οπότε ο όρκος προβαλλόταν ως ο
μόνος ασφαλής τρόπος για την υπέρβασή της.
Τα πράγματα, όμως, αλλάζουν άρδην στο πλαίσιο της Καινής
Διαθήκης, όπου ο Κύριος προσωποποιεί όλες τις επαγγελίες και
υποσχέσεις του Θεού προς τον λαό Του, οπότε ο όρκος καθίσταται,
πλέον, περιττός. Μάλιστα, στηλιτεύεται έντονα από τον ίδιο τον Κύριο
και τίθεται εκτός του πλαισίου της Εκκλησιαστικής ηθικής και της
πνευματικής ζωής. «Εγώ σάς λέγω να μην ορκίζεσθε καθόλου» και «να
είναι ο λόγος σας ένα ξεκάθαρο ναι ή ένα ξεκάθαρο όχι»1, διδάσκει ο
Ιησούς. Στην ίδια λογική και ο Αδελφόθεος Ιάκωβος επιτακτικά
προτρέπει τους Χριστιανούς: «Προ πάντων, αδελφοί μου, μην
ορκίζεσθε ούτε στον ουρανό, ούτε στη γη, ούτε σε οτιδήποτε άλλο. Να
είναι το ναι που θα πείτε ναι και το όχι να είναι όχι, για να μη τεθείτε
υπό την κρίση του Θεού»2
Την διδασκαλία του Κυρίου περί του όρκου παραλαμβάνουν και
οι Πατέρες της Εκκλησίας, οι οποίοι την αναλύουν και την
αιτιολογούν. Ο κορυφαίος της Πατερικής χορείας Άγιος Ιωάννης ο
Χρυσόστομος χαρακτηρίζει τον όρκο με ιδιαίτερα σκληρό τρόπο: «Ο
όρκος είναι φοβερός και επιβλαβής, φάρμακο ολέθριο, δηλητήριο
χαλεπό, βέλος σατανικό, ισχυρή παγίδα… Είναι το πιο φοβερό από όλα
1 Ματθ. 5, 34 & 37
2 Ιάκ. 5,12