Η Α’ Στάση των Χαιρετισμών στα Ιεροσόλυμα

Τό ἑσπέρας τῆς Παρασκευῆς τῆς Α´ Ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν, 6^ης/19^ης Μαρτίου 2021, ἔλαβε χώραν εἰς τόν Πανίερον Ναόν τῆς Ἀναστάσεως ἡ ἀκολουθία τῶν Χαιρετισμῶν τῆς Ὑπεραγίας ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας.

Κατ᾽ αὐτήν ἀνεγνώσθη τό Μικρόν Ἀπόδειπνον, ἐψάλη ὁ Κανών τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου «Ἀνοίξω τό Στόμα μου» ὑπό τοῦ Ἱεροδιακόνου Συμεών δεξιά καί ὑπό τοῦ κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου ἀριστερά καί ἀπηγγέλθησαν οἱ Οἶκοι τῆς Α´ Στάσεως τῶν Χαιρετισμῶν τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου ἀπό Α΄ ἕως Ζ΄, ἤτοι “Ἄγγελος Πρωτοστάτης…”, “Βλέπουσα ἡ Ἁγία…”, “Γνῶσιν ἄγνωστον γνῶναι…”, “Δύναμις τοῦ Ὑψίστου…”, “Ἔχουσα Θεοδόχον ἡ Παρθένος τήν μήτραν…”, “Ζάλην ἔνδοθεν ἔχων λογισμῶν ἀμφιβόλων…” ὑπό τοῦ προεξάρξαντος τῆς τελετῆς Μακαριωτάτου Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, τοῦ καί ὁμιλήσαντος πρός τούς πιστούς διά τῆς κάτωθι προσφωνήσεως Αὐτοῦ:

«Ἐξέστη τά σύμπαντα ἐπί τῇ θείᾳ δόξῃ σου, σύ γάρ ἀπειρόγαμε Παρθένε, ἔσχες ἐν μήτρᾳ τόν ἐπί πάντων Θεόν, καί τέτοκας ἄχρονον Υἱόν πᾶσι τοῖς ὑμνοῦσι σε σωτηρίαν βραβεύοντα». Καί ἁπλούστερον:  Τά σύμπαντα ἔμειναν ἐκστατικά, ἐξαιτίας τῆς θεϊκῆς δόξης σου, διότι σύ, Παρθένε, ἡ ὁποία δέν ἔχει ἐμπειρίαν γάμου, συνέλαβες εἰς τήν μήτραν σου τόν Θεόν, ὁ Ὁποῖος ἐξουσιάζει τά πάντα καί ἔτεκες τόν ἄχρονον Υἱόν, ὁ Ὁποῖος δίδει ὡς βραβεῖον τήν σωτηρίαν εἰς ὅλους ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι σέ ὑμνοῦν», ἀναφωνεῖ ὁ ὑμνῳδός τῆς Θεοτόκου, Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

εὐλαβεῖς Χριστιανοί,

  Οἱ θεοφόροι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἐθέσπισαν, ὅπως κάθ᾽ ἑκάστην ἑβδομάδα τῶν Νηστειῶν τῆς Ἁγίας Τεσσαρακοστῆς ἀναμέλπωμεν τό “Χαῖρε τοῦ Ἀγγέλου Γαβριήλ”, δηλονότι τούς Χαιρετισμούς εἰς τήν Θεοτόκον καί Μητέρα τοῦ Θεοῦ Λόγου, τήν ὑπερευλογημένην καί ἀειπάρθενον Μαρίαν.

Ἐν τῷ ἁγίῳ προσώπῳ τῆς Παναγίας Μαρίας, τῆς ἐκ Ναζαρέτ, αἰνοῦμεν, εὐλογοῦμεν καί δοξολογοῦμεν τό μήνυμα τοῦ ἀφράστου μυστηρίου τῆς θείας Οἰκονομίας, δηλονότι τῆς ἐνσαρκώσεως καί ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου, τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. «Τοῦτο τῆς πρός ἀνθρώπους θείας καταλλαγῆς (Ρωμ. 5,10) τό μυστήριον, λέγει ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης, τοῦτο πανηγυρίζομεν, τήν τοῦ Θεοῦ πρός ἀνθρώπους συνάφειαν, τήν τοῦ προσλήμματος θέωσιν, τήν τῆς εἰκόνος ἡμῶν ἀναμόρφωσιν, τήν εἰς τό κρεῖττον ἀλλοίωσιν, τήν εἰς τούς οὐρανούς ὕψωσιν καί ἀνάβασιν». [Αὐτό πανηγυρίζομεν σήμερον, τήν ἕνωσιν τοῦ Θεοῦ μέ τούς ἀνθρώπους, τήν θέωσιν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, τήν ἀναμόρφωσιν τῆς εἰκόνος μας, τήν μεταβολήν μας πρός τό καλύτερον, τήν ἀνύψωσιν καί ἀνάβασίν μας εἰς τόν οὐρανόν].

 Ἰδού διά τί ὁ ὑμνῳδός διά στόματος τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ ἀναφωνεῖ τῇ Θεοτόκῳ: “Χαῖρε, δι᾽ ἧς ἡ χαρά ἐκλάμψει. Χαῖρε δι᾽ ἧς ἡ ἀρά ἐκλείψει. Χαῖρε τοῦ πεσόντος Ἀδάμ ἡ ἀνάκλησις. Χαῖρε τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἡ λύτρωσις”. Καί ἰδού πάλιν διά τί “ἐξέστη τά σύμπαντα ἐπί τῇ θείᾳ δόξῃ τῆς ἀπειρογάμου Παρθένου”.

 Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος καί Παρθένος Μαρία εἶναι αὕτη, ἡ ὁποία διά τῆς ὑπακοῆς αὐτῆς εἰς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, “ἰδού ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά τό ρῆμά σου”,  (Λουκ. 1,38), ἠλευθέρωσε ἐκ τῆς ἀρᾶς / τῆς κατάρας τόν μέν πεσόντα Ἀδάμ διά τῆς ἀνακλήσεως αὐτοῦ, τήν δέ Εὔαν διά τῆς τῶν δακρύων λυτρώσεως αὐτῆς.

 Μέ ἄλλα λόγια, ἡ κατάρα ὡς συνέπεια τῆς πτώσεως καί παρακοῆς τοῦ Ἀδάμ, εἰσήγαγεν εἰς τό ἀνθρώπινον γένος τόν θάνατον τῆς ἁμαρτίας, ὡς λέγει ὁ θεῖος Παῦλος: «ὥσπερ δι᾿ ἑνός ἀνθρώπου ἡ ἁμαρτία εἰς τόν κόσμον εἰσῆλθε καί διά τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος, καί οὕτως εἰς πάντας ἀνθρώπους ὁ θάνατος διῆλθεν, ἐφ᾿ ᾧ πάντες ἥμαρτον», (Ρωμ. 5,12)· «ἐκείνου [τοῦ Ἀδάμ] πεσόντος», λέγει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, «καί οἱ μή φαγόντες ἀπό τοῦ ξύλου [τῆς ζωῆς] γεγόνασι ἐξ ἐκείνου πάντες θνητοί».

Ἡ Θεοτόκος καί ἀειπάρθενος Μαρία διά τῆς ἐκ τῶν ἁγνῶν αἱμάτων αὐτῆς ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ Γεννήσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου, Κυρίου δέ ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀνεδείχθη Μήτηρ τῆς Ζωῆς, ἡ δέ Ζωή ἦν ὁ Χριστός. «Ἐγώ εἰμι ἡ Ἀνάστασις καί ἡ ζωή. Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ κἄν ἀποθάνῃ, ζήσεται, καί πᾶς ὁ ζῶν καί πιστεύων εἰς ἐμέ, οὐ μή ἀποθάνῃ εἰς τόν αἰῶνα», (Ἰωάν. 11,26), λέγει Κύριος. Ἰδού λοιπόν διά τί ὁ ὑμνῳδός βοᾷ καί λέγει: «Σύ γάρ, ἀπειρόγαμε Παρθένε, ἔσχες ἐν μήτρᾳ τόν ἐπί πάντων Θεόν καί τέτοκας ἄχρονον Υἱόν πᾶσι τοῖς ὑμνοῦσι σέ σωτηρίαν βραβεύοντα».

 Ἐπειδή ἀκριβῶς ὁ ἄχρονος Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ ἀνέλαβε τήν ἡμετέραν ἀνθρωπίνην οὐσίαν ἐκ τῆς Παρθένου Μαρίας καί ἀνεμόρφωσεν αὐτήν εἰς Ἑαυτόν, διά τοῦτο Οὗτος ὁ Χριστός βραβεύει (παρέχει) τήν σωτηρίαν εἰς πάντας τούς ὑμνοῦντας καί τιμῶντας τήν Θεοτόκον καί Μητέρα Αὐτοῦ. «Ἡ μήτρά σου Θεόν ἡμῖν ἔτεκε, μεμορφωμένον καθ᾽ ἡμᾶς· ἀλλ᾽ ὡς Κτίστην πάντων, δυσώπει Θεοτόκε, ἵνα ταῖς πρεσβείαις ταῖς σαῖς δικαιωθῶμεν», ἀναφωνεῖ ὑμνολογικῶς καί ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης.

Ὄντως, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τά σύμπαντα, ἡ ἔλλογος καί ἄλογος φύσις, ἐξίστανται καί ἵστανται ἐνώπιον τοῦ μεγαλειώδους καί ἀκατανοήτου μυστηρίου τῆς ἀειπαρθένου Θεοτόκου Μαρίας. Διό καί ὁ ὑμνῳδός σπεύδει κραυγάζων: «Χαῖρε βουλῆς ἀπορρήτου μύστις. Χαῖρε σιγῆς δεομένων πίστις». Μέ ἄλλα λόγια, ἡ Θεοτόκος ἐγένετο συμμέτοχος «τῆς ἀπορρήτου βουλῆς τοῦ Θεοῦ» ἀφ᾽ ἑνός καί πρότυπον ὑπακοῆς εἰς τήν πίστιν ἀφ ἑτέρου. «Ὑπακοῆς ἡ πίστις δεῖται μόνης, οὐ πολυπραγμοσύνης. Καί ὅταν ὁ Θεός ἐπιτάττῃ πείθεσθαι, οὐ περιεργάζεσθαι δεῖ», λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.

Εἰς τοῦτο καί ἡμεῖς καλούμεθα εἰς τήν ὑπακοήν τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεως καί τήν διά νηστείας καί μετανοίας συμμετοχήν ἡμῶν εἰς τό  Ἅγιον Πάσχα. Μετά δέ τοῦ ὑμνῳδοῦ δεηθῶμεν τῆς Ὑπερευλογημένης Θεοτόκου καί Μητρός τοῦ Θεοῦ καί εἴπωμεν: «Ἀπώλεσα, τό πρωτόκτιστον κάλλος, καί τήν εὐπρέπειάν μου· καί ἄρτι κεῖμαι γυμνός, καί καταισχύνομαι… Θεοτόκε ἡ ἐλπίς, καί προστασία τῶν σέ ὑμνούντων, ᾆρον τόν κλοιόν, ἀπ’ ἐμοῦ τόν βαρύν, τόν τῆς ἁμαρτίας, καί ὡς Δέσποινα ἁγνή, μετανοοῦντα δέξαι με». Ἀμήν. Καί εὐλογημένον τό στάδιον τῆς Ἁγίας νηστείας.

Ἐν οἷς καί ὁ Γενικός Πρόξενος τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Εὐάγγελος Βλιώρας μετά προσωπικοῦ τοῦ Προξενείου καί τῆς οἰκογενείας αὐτοῦ.