• Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
Τρίτη, 10 Ιουνίου, 2025
Poimin.gr
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
Poimin.gr
No Result
View All Result

Εκκλησιαστική ζωή και λαϊκός πολιτισμός

13 Δεκεμβρίου 2018
in Απόψεις - Γνώμες, Εκκλησιαστική Επικαιρότητα
Bουβό Ανωγειανό πηδηχτό μέσα στην εκκλησία
Share on FacebookShare on Twitter

Του Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗ, Καθηγητή Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης

Ο ελληνικός λαϊκός πολιτισμός, όπως τον γνωρίζουμε στις παραδοσιακές εκδοχές του, δημιουργήθηκε την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, στα πλαίσια των παραδοσιακών κοινοτήτων του Γένους. Στα όρια δηλαδή μιας κοινωνίας που ως κύρια και βασική συσσωμάτωση και έκφρασή της είχε την ενορία και την ενοριακή ζωή. Η πραγματικότητα αυτή εξηγεί λοιπόν τόσο την στενή σχέση των ελληνικών παραδοσιακών εκδηλώσεων με τις ελληνορθόδοξες πνευματικές και τελετουργικές μορφές, όσο και την άποψη που συχνά εμφανίζεται στην Εκκλησία ότι ο ελληνικός παραδοσιακός πολιτισμός είναι προνομιακό πεδίο διαχείρισης από την εκκλησιαστική ζωή και τους εκπροσώπους της.

Το διαπιστώνουμε αυτό και σήμερα, παντού γύρω μας. Το βλέπουμε κυρίως στις συμβολικές χρήσεις του λαϊκού πολιτισμού σε μορφές της εκκλησιαστικής ζωής, είτε τελετουργικές είτε πολιτισμικές, όπως για παράδειγμα η χρήση παραδοσιακών ενδυμασιών στα πλαίσια πανηγυρικών ιερών ακολουθιών ή παραδοσιακές πολιτισμικές αναπαραστάσεις σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που οργανώνονται από ενορίες και Μητροπόλεις, φαινόμενα που έχουμε κατά το παρελθόν αναλύσει σε σχετικά άρθρα μας.

Εκείνο που εδώ θέλουμε να διερευνήσουμε, είναι η ποιότητα των αναπαραστάσεων αυτών και σε τελική ανάλυση η αποτελεσματικότητα των σχετικών εγχειρημάτων, η οποία βεβαίως εξαρτάται από την πιστότητα και την ποιότητά τους. Και στον τομέα αυτό νομίζω ότι κατά κανόνα υπάρχει έλλειμμα, με ελάχιστες εξαιρέσεις περιπτώσεων ανάλογων εκδηλώσεων, οι οποίες όμως απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Το έλλειμμα που διαπιστώνουμε, κατά κύριο λόγο έγκειται στην φολκλοριστική χρήση, πρόσληψη και προβολή των στοιχείων του λαϊκού πολιτισμού. Στη χρήση δηλαδή εξωτερικών μορφών για εξασφάλιση συναισθηματικής φόρτισης ή θεαματικότητας, χωρίς ωστόσο γνώση των υποκείμενων συνθηκών, χωρίς επίγνωση της βάσης και της ουσίας του λαϊκού πολιτισμού, άρα χωρίς δυνατότητα κατανόησης των επιμέρους, που στη συνείδηση των θεατών απομένουν ως ένα είδος αλυσίδας θεαματικών μορφών, άνευ συνδέσεων και κατανοήσεων.

Για να αποφευχθεί αυτό δεν επαρκούν τα –αμφίβολης συχνότατα ποιότητας και αποτελεσματικότητας– εισαγωγικά σημειώματα σε χορούς ή αναπαραστάσεις δρωμένων και λαϊκών τελετουργιών που επιχειρούνται σε ανάλογες εκδηλώσεις. Δεν επαρκούν οι αναμφίβολα καλές προθέσεις και οι επιζητούμενες νοσταλγικές αντιδράσεις του κοινού. Χρειάζεται περίσκεψη, μελέτη, γνώση, επαγγελματισμός και χρήση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι όχι μόνο αντάξιο των προσδοκιών του κοινού, αλλά και λυσιτελές για όσους παρακολουθούν.

Ποια μπορεί να είναι η ωφέλεια που προκύπτει από ανάλογες εκδηλώσεις; Ο πνευματικός φρονηματισμός του κοινού, η μύηση σε παλαιότερες μορφές της ελληνορθόδοξης παράδοσής μας, οι οποίες σχηματοποιούν κοινές συλλογικές πολιτισμικές επιλογές και εκδηλώσεις του Γένους και συναποτελούν την ουσιαστική πολιτισμική μας ταυτότητα. Σε μια εποχή που ο κακώς εννοούμενος εξευρωπαϊσμός εισάγει και προπαγανδίζει όλο και περισσότερο παγκοσμιοποιημένες αξίες και πολιτισμικές επιλογές, η προβολή των παραδοσιακών αξιών του Γένους, αυτών που συνδέονται με τις «πολιτισμικές μας ρίζες» μόνο σωτήρια για τη συλλογική εθνική και πολιτισμική μας ιδιοπροσωπεία μπορεί να είναι. Αρκεί βεβαίως να γίνεται με τρόπο σωστό, επιστημονικά κατοχυρωμένο και μελετημένο, χωρίς ερασιτεχνισμό και κακόγουστη προχειρότητα.

Είναι εύκολο, δεδομένων των συνθηκών των κάθε είδους σκηνικών αναπαραστάσεων στοιχείων του παραδοσιακού πολιτισμού, το θελκτικό να μετατραπεί σε αποκρουστικό, και το μεγαλείο να προσληφθεί ως γελοίο. Οι διαχωριστικές γραμμές είναι λεπτές και η τήρησή τους εξαρτάται από το πόσο κιτς αναμειγνύεται κάθε φορά στις όποιες πολιτισμικές προσπάθειες. Για τον λόγο αυτό, οι αναπαραστάσεις αυτές δεν πρέπει να αποτελούν αυτοσκοπό ή προσπάθεια προώθησης προσωπικών φιλοδοξιών προϊσταμένων ναών και κάποιων συνεργατών τους, αλλά βήματα ουσιαστικής γνώσης ενός αστικοποιημένου πολιτισμικά κοινού όχι με τα θεματικά επιφαινόμενα, αλλά με την ουσία του λαϊκού πολιτισμού. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται γνώση, επαγγελματισμός και κυρίως παραδειγματισμός από ανάλογες μορφές εκδηλώσεων που στηρίζονται σε σωστές αρχές και προϋποθέσεις.

Είναι κρίμα πολύμοχθες προσπάθειες εθελοντικού ζήλου να έχουν πενιχρό ή απορριπτέο τελικό αποτέλεσμα. Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να αναπροσανατολιστεί, νομίζω, η σχέση της εκκλησιαστικής ζωής και πολιτισμικής δράσης με τις αξίες και τις μορφές του ελληνικού παραδοσιακού πολιτισμού σήμερα.

Εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»

Πρόσφατα Άρθρα

Σερρών Θεολόγος: «Το Άγιον Πνεύμα φανερώνει τον Χριστό, ως Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου»
Εκκλησία της Ελλάδος

Σερρών Θεολόγος: «Το Άγιον Πνεύμα φανερώνει τον Χριστό, ως Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου»

9 Ιουνίου 2025

Στην παλαιά ιερά Μονή του Αγ. Πνεύματος, στο ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Εμμ. Παπά, ιερούργησε ο Σεβ. Μητροπολίτης Σερρών...

Read more
Φθιώτιδος Συμεών: «Η Παναγία Τριάς είναι προοπτική της ζωής μας»
Εκκλησία της Ελλάδος

Φθιώτιδος Συμεών: «Η Παναγία Τριάς είναι προοπτική της ζωής μας»

9 Ιουνίου 2025

Σε Μακρακώμη και Μαλεσίνα, σε δυο εκ διαμέτρου αντίθετα σημεία της κανονικής του δικαιοδοσίας, στην ορεινή Δυτική Φθιώτιδα και στην...

Read more
Η λαμπρή Ιερά πανήγυρις του Καθεδρικού Ιερού Ναού Αγίας Τριάδος Πειραιώς
Εκκλησία της Ελλάδος

Η λαμπρή Ιερά πανήγυρις του Καθεδρικού Ιερού Ναού Αγίας Τριάδος Πειραιώς

9 Ιουνίου 2025

Λαμπρά τιμήθηκε η εορτή του Αγίου Πνεύματος στην Ιερά Μητρόπολη Πειραιώς, ημέρα κατά την οποία πανηγυρίζει μεγαλοπρεπώς ο Καθεδρικός Ιερός...

Read more
Η εορτή του Αγίου Πνεύματος στην Μεσσηνία
Εκκλησία της Ελλάδος

Η εορτή του Αγίου Πνεύματος στην Μεσσηνία

9 Ιουνίου 2025

Με εκκλησιαστική τάξη και με την παρουσία πλήθους πιστών, τιμήθηκε η εορτή του Αγίου Πνεύματος στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. Επίκεντρο...

Read more
Η Μητρόπολη Άρτης εόρτασε την Παναγία Φανερωμένη
Εκκλησία της Ελλάδος

Η Μητρόπολη Άρτης εόρτασε την Παναγία Φανερωμένη

9 Ιουνίου 2025

Την Δευτέρα 9 Ιουνίου 2025, ανήμερα της εορτής του Αγίου Πνεύματος, στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό της Παναγίας Φανερωμένης, στην πόλη...

Read more
Χειροθεσία Οικονόμου στην Αγία Τριάδα Σούρπης
Εκκλησία της Ελλάδος

Χειροθεσία Οικονόμου στην Αγία Τριάδα Σούρπης

9 Ιουνίου 2025

Στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος Σούρπης λειτούργησε σήμερα 9/6, ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, παρουσία του συνόλου των...

Read more
Ο Εσπερινός της Αγίας Τριάδας στην Καλαμάτα
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο Εσπερινός της Αγίας Τριάδας στην Καλαμάτα

9 Ιουνίου 2025

Με την συμμετοχή πλήθους πιστών από όλη την πόλη της Καλαμάτας, τελέσθηκε το απόγευμα της Κυριακής της Πεντηκοστής, ο Πανηγυρικός...

Read more
Όπου η ενότητα, εκεί και η Χάρις του Θεού
Εκκλησία της Ελλάδος

Όπου η ενότητα, εκεί και η Χάρις του Θεού

9 Ιουνίου 2025

Στον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδος Νοσοκομείου Βόλου, χοροστάτησε απόψε, Κυριακή της Πεντηκοστής 8/6, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού....

Read more
Εκδημία π. Παναγιώτου Ιωακείμ
Εκκλησία της Ελλάδος

Εκδημία π. Παναγιώτου Ιωακείμ

9 Ιουνίου 2025

Το απόγευμα της 8ης Ιουνίου τρ.ε., εκοιμήθη εν Κυρίω ο μακαριστός πλέον ιερεύς π. Παναγιώτης Ιωακείμ, Προϊστάμενος του Ιερού Μητροπολιτικού...

Read more
Πανηγυρικός Εσπερινός στην Παναγία Φανερωμένη Άρτης
Εκκλησία της Ελλάδος

Πανηγυρικός Εσπερινός στην Παναγία Φανερωμένη Άρτης

9 Ιουνίου 2025

Την Κυριακή 8 Ιουνίου 2025, το απόγευμα, στον Ιερό Ναό της Φανερωμένης, στην πόλη της Άρτας, ετελέσθη πανηγυρικός Εσπερινός, χοροστατούντος...

Read more
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΑ
Εκκλησία της Ελλάδος

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΑ

9 Ιουνίου 2025

Με λαμπρότητα και τον αρμόζοντα πανηγυρικό χαρακτήρα, εορτάσθηκε στη Χαλκίδα η γενέθλιος ημέρα της Εκκλησίας, η Κυριακή της Πεντηκοστής, στις...

Read more
Η Κυριακή της Πεντηκοστής στην Κέρκυρα
Εκκλησία της Ελλάδος

Η Κυριακή της Πεντηκοστής στην Κέρκυρα

9 Ιουνίου 2025

Την Κυριακή, 8 Ιουνίου 2025, Κυριακή της Πεντηκοστής, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, κ. Νεκτάριος, λειτούργησε, ομίλησε...

Read more
Οι Αμερικανοί στοχοποιούν τις Μόνες του Αγίου Όρους που στηρίζουν τη ΝΙΚΗ – Αποφασισμένοι να δώσουν τέλος στα περίεργα… παιχνίδια των μοναχών
Ελλάδα Κόσμος

Σεισμός στο Άγιον Όρος: Ρωγμές και καταστροφές σε εκκλησίες – Κίνδυνος να χαθούν αγιογραφίες αιώνων

8 Ιουνίου 2025

Φοβερές ζημιές άφησε πίσω του ο ισχυρός σεισμός μεγέθους 5,3 Ρίχτερ που σημειώθηκε χτες Σάββατο (08.06.2025) στην περιοχή Καρυές στο...

Read more
Η Παναγία η Πεταλιδιώτισσα αναχώρησε για την Καθέδρα Της
Εκκλησία της Ελλάδος

Η Παναγία η Πεταλιδιώτισσα αναχώρησε για την Καθέδρα Της

8 Ιουνίου 2025

Με την ευλογητική χοροστασία και πανηγυρική Θεία Λειτουργία της εορτής της Πεντηκοστής, προεξάρχοντος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Καρυουπόλεως κ. Νεκταρίου περατώθηκε...

Read more
Κυριακή της Πεντηκοστής στην Μητρόπολη Νεαπόλεως
Πνευματικές Διδαχές

Ο Μεγάλος Άγνωστος, το τρίτον πρόσωπο της αγίας Τριάδος

8 Ιουνίου 2025

του Αρχιμανδρίτου Γρηγόριου Κωνσταντίνου Δρ Θ.  Όλοι οι χρι­στια­νοί γι­ορ­τά­ζου­με την ε­ορ­τή του Α­γί­ου Πνεύ­μα­τος τη Δευ­τέ­ρα με­τά την Κυ­ρια­κή της...

Read more
Previous slide
Next slide

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

Κυριακή της Πεντηκοστής στην Μητρόπολη Νεαπόλεως
Πνευματικές Διδαχές

Ο Μεγάλος Άγνωστος, το τρίτον πρόσωπο της αγίας Τριάδος

8 Ιουνίου 2025

του Αρχιμανδρίτου Γρηγόριου Κωνσταντίνου Δρ Θ.  Όλοι οι χρι­στια­νοί γι­ορ­τά­ζου­με την ε­ορ­τή του Α­γί­ου Πνεύ­μα­τος τη Δευ­τέ­ρα με­τά την Κυ­ρια­κή της...

“Νιφάδες ηνέχθησαν άνωθεν”

Ποιά η διαφορά της εορτής της Πεντηκοστής με την εορτή του Αγίου Πνεύματος;

8 Ιουνίου 2025
Αποκαλύπτεται και φωτίζει

«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»· Περί του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος

8 Ιουνίου 2025
«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»· Περί του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος

Ὁ Μέγας Σύμμαχος «Καί ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος Ἁγίου»

8 Ιουνίου 2025

Ο Μεγάλος Άγνωστος

24 Ιουνίου 2024
Αποκαλύπτεται και φωτίζει

Γιατί το Άγιο Πνεύμα εμφανίσθηκε με τη μορφή πύρινης γλώσσας

23 Ιουνίου 2024
«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»· Περί του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος

Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος

23 Ιουνίου 2024
«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»· Περί του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος

Περί του Αγίου Πνεύματος

24 Ιουνίου 2024
Αποκαλύπτεται και φωτίζει

«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»

4 Ιουνίου 2023
Κυριακή της Πεντηκοστής στην Μητρόπολη Νεαπόλεως

«Πάντα χορηγεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον»

7 Ιουνίου 2020
Αποκαλύπτεται και φωτίζει

Πνεύμα Κυρίου

24 Ιουνίου 2019
«Ὁ γάρ καρπός τοῦ Πνεύματος ἐν πάσῃ ἀγαθωσύνῃ καί δικαιοσύνῃ καί ἀληθείᾳ»

«Ὁ γάρ καρπός τοῦ Πνεύματος ἐν πάσῃ ἀγαθωσύνῃ καί δικαιοσύνῃ καί ἀληθείᾳ»

28 Μαΐου 2018
«Ξένον ἄκουσμα, ξένον θέαμα, πῦρ διαιρούμενον, εἰς νομάς χαρισμάτων»

«Ξένον ἄκουσμα, ξένον θέαμα, πῦρ διαιρούμενον, εἰς νομάς χαρισμάτων»

28 Μαΐου 2018
«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»· Περί του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος

Ο «άλλος Παράκλητος»

3 Ιουνίου 2017
Next Post
Οι αρχές του Χριστιανισμού

Οι αρχές του Χριστιανισμού

Παρουσία του Παυλόπουλου ο εορτασμός του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος

Παρουσία του Παυλόπουλου ο εορτασμός του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος

Ο Άγιος Παΐσιος Για Την Τηλεφωνική Εξομολόγηση

Οι μακαρισμοί του γέροντος Παΐσιου

Χριστουγεννιάτικη γιορτή στον Μητροπολιτικό Ναό  Χαλκίδος

Χριστουγεννιάτικη γιορτή στον Μητροπολιτικό Ναό Χαλκίδος

«Ο Eπιβλέπων επί την γην» - Σεβ. Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας Γαβριήλ

  • Όροι χρήσης – Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις

Poimin.gr © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist