• Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
Τετάρτη, 11 Ιουνίου, 2025
Poimin.gr
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
Poimin.gr
No Result
View All Result

Εκκλησιαστική ζωή και λαϊκός πολιτισμός

13 Δεκεμβρίου 2018
in Απόψεις - Γνώμες, Εκκλησιαστική Επικαιρότητα
Bουβό Ανωγειανό πηδηχτό μέσα στην εκκλησία
Share on FacebookShare on Twitter

Του Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗ, Καθηγητή Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης

Ο ελληνικός λαϊκός πολιτισμός, όπως τον γνωρίζουμε στις παραδοσιακές εκδοχές του, δημιουργήθηκε την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, στα πλαίσια των παραδοσιακών κοινοτήτων του Γένους. Στα όρια δηλαδή μιας κοινωνίας που ως κύρια και βασική συσσωμάτωση και έκφρασή της είχε την ενορία και την ενοριακή ζωή. Η πραγματικότητα αυτή εξηγεί λοιπόν τόσο την στενή σχέση των ελληνικών παραδοσιακών εκδηλώσεων με τις ελληνορθόδοξες πνευματικές και τελετουργικές μορφές, όσο και την άποψη που συχνά εμφανίζεται στην Εκκλησία ότι ο ελληνικός παραδοσιακός πολιτισμός είναι προνομιακό πεδίο διαχείρισης από την εκκλησιαστική ζωή και τους εκπροσώπους της.

Το διαπιστώνουμε αυτό και σήμερα, παντού γύρω μας. Το βλέπουμε κυρίως στις συμβολικές χρήσεις του λαϊκού πολιτισμού σε μορφές της εκκλησιαστικής ζωής, είτε τελετουργικές είτε πολιτισμικές, όπως για παράδειγμα η χρήση παραδοσιακών ενδυμασιών στα πλαίσια πανηγυρικών ιερών ακολουθιών ή παραδοσιακές πολιτισμικές αναπαραστάσεις σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που οργανώνονται από ενορίες και Μητροπόλεις, φαινόμενα που έχουμε κατά το παρελθόν αναλύσει σε σχετικά άρθρα μας.

Εκείνο που εδώ θέλουμε να διερευνήσουμε, είναι η ποιότητα των αναπαραστάσεων αυτών και σε τελική ανάλυση η αποτελεσματικότητα των σχετικών εγχειρημάτων, η οποία βεβαίως εξαρτάται από την πιστότητα και την ποιότητά τους. Και στον τομέα αυτό νομίζω ότι κατά κανόνα υπάρχει έλλειμμα, με ελάχιστες εξαιρέσεις περιπτώσεων ανάλογων εκδηλώσεων, οι οποίες όμως απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Το έλλειμμα που διαπιστώνουμε, κατά κύριο λόγο έγκειται στην φολκλοριστική χρήση, πρόσληψη και προβολή των στοιχείων του λαϊκού πολιτισμού. Στη χρήση δηλαδή εξωτερικών μορφών για εξασφάλιση συναισθηματικής φόρτισης ή θεαματικότητας, χωρίς ωστόσο γνώση των υποκείμενων συνθηκών, χωρίς επίγνωση της βάσης και της ουσίας του λαϊκού πολιτισμού, άρα χωρίς δυνατότητα κατανόησης των επιμέρους, που στη συνείδηση των θεατών απομένουν ως ένα είδος αλυσίδας θεαματικών μορφών, άνευ συνδέσεων και κατανοήσεων.

Για να αποφευχθεί αυτό δεν επαρκούν τα –αμφίβολης συχνότατα ποιότητας και αποτελεσματικότητας– εισαγωγικά σημειώματα σε χορούς ή αναπαραστάσεις δρωμένων και λαϊκών τελετουργιών που επιχειρούνται σε ανάλογες εκδηλώσεις. Δεν επαρκούν οι αναμφίβολα καλές προθέσεις και οι επιζητούμενες νοσταλγικές αντιδράσεις του κοινού. Χρειάζεται περίσκεψη, μελέτη, γνώση, επαγγελματισμός και χρήση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι όχι μόνο αντάξιο των προσδοκιών του κοινού, αλλά και λυσιτελές για όσους παρακολουθούν.

Ποια μπορεί να είναι η ωφέλεια που προκύπτει από ανάλογες εκδηλώσεις; Ο πνευματικός φρονηματισμός του κοινού, η μύηση σε παλαιότερες μορφές της ελληνορθόδοξης παράδοσής μας, οι οποίες σχηματοποιούν κοινές συλλογικές πολιτισμικές επιλογές και εκδηλώσεις του Γένους και συναποτελούν την ουσιαστική πολιτισμική μας ταυτότητα. Σε μια εποχή που ο κακώς εννοούμενος εξευρωπαϊσμός εισάγει και προπαγανδίζει όλο και περισσότερο παγκοσμιοποιημένες αξίες και πολιτισμικές επιλογές, η προβολή των παραδοσιακών αξιών του Γένους, αυτών που συνδέονται με τις «πολιτισμικές μας ρίζες» μόνο σωτήρια για τη συλλογική εθνική και πολιτισμική μας ιδιοπροσωπεία μπορεί να είναι. Αρκεί βεβαίως να γίνεται με τρόπο σωστό, επιστημονικά κατοχυρωμένο και μελετημένο, χωρίς ερασιτεχνισμό και κακόγουστη προχειρότητα.

Είναι εύκολο, δεδομένων των συνθηκών των κάθε είδους σκηνικών αναπαραστάσεων στοιχείων του παραδοσιακού πολιτισμού, το θελκτικό να μετατραπεί σε αποκρουστικό, και το μεγαλείο να προσληφθεί ως γελοίο. Οι διαχωριστικές γραμμές είναι λεπτές και η τήρησή τους εξαρτάται από το πόσο κιτς αναμειγνύεται κάθε φορά στις όποιες πολιτισμικές προσπάθειες. Για τον λόγο αυτό, οι αναπαραστάσεις αυτές δεν πρέπει να αποτελούν αυτοσκοπό ή προσπάθεια προώθησης προσωπικών φιλοδοξιών προϊσταμένων ναών και κάποιων συνεργατών τους, αλλά βήματα ουσιαστικής γνώσης ενός αστικοποιημένου πολιτισμικά κοινού όχι με τα θεματικά επιφαινόμενα, αλλά με την ουσία του λαϊκού πολιτισμού. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται γνώση, επαγγελματισμός και κυρίως παραδειγματισμός από ανάλογες μορφές εκδηλώσεων που στηρίζονται σε σωστές αρχές και προϋποθέσεις.

Είναι κρίμα πολύμοχθες προσπάθειες εθελοντικού ζήλου να έχουν πενιχρό ή απορριπτέο τελικό αποτέλεσμα. Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να αναπροσανατολιστεί, νομίζω, η σχέση της εκκλησιαστικής ζωής και πολιτισμικής δράσης με τις αξίες και τις μορφές του ελληνικού παραδοσιακού πολιτισμού σήμερα.

Εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»

Πρόσφατα Άρθρα

Τά ἀποστολικά εὔφορα κλήματα Βαρθολομαῖος καί Βαρνάβας
Πνευματικές Διδαχές

Τά ἀποστολικά εὔφορα κλήματα Βαρθολομαῖος καί Βαρνάβας

11 Ιουνίου 2025

Μητροπολίτου Φαναρίου Ἀγαθαγγέλου, Γενικοῦ Διευθυντοῦ Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Καὶ σὸς μαθητής, Χριστέ, Βαρθολομαῖος, Μιμούμενός σε, σταυρικὸν φέρει...

Read more
Καλύτερα στην υγεία του ο Μητροπολίτης Αργυροκάστρου Δημήτριος
Πατριαρχεία - Αυτοκέφαλες Εκκλησίες

Καλύτερα στην υγεία του ο Μητροπολίτης Αργυροκάστρου Δημήτριος

11 Ιουνίου 2025

Του π. Ηλία Μάκου Καλύτερα εξελίσσεται, σύμφωνα με πληροφορίες, η κατάσταση της υγείας του Μητροπολίτη Αργυροκάστρου Δημητρίου, ο οποίος εξακολουθεί...

Read more
Τάκης Θεοδωρικάκος: “Το Υπουργείο Ανάπτυξης συμβάλλει στη διάσωση ιστορικών μνημείων και την ανάδειξη των αξιών του Χριστιανισμού”
Ελλάδα Κόσμος

Τάκης Θεοδωρικάκος: “Το Υπουργείο Ανάπτυξης συμβάλλει στη διάσωση ιστορικών μνημείων και την ανάδειξη των αξιών του Χριστιανισμού”

11 Ιουνίου 2025

Το Υπουργείο Ανάπτυξης συμβάλλει στη διάσωση ιστορικών μνημείων και την ανάδειξη των αξιών του Χριστιανισμού”, τόνισε σήμερα ο Υπουργός Ανάπτυξης,...

Read more
Ο εσπερινός του Αγίου Λουκά του Ιατρού στην Νέδουσα Μεσσηνίας
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο εσπερινός του Αγίου Λουκά του Ιατρού στην Νέδουσα Μεσσηνίας

11 Ιουνίου 2025

Με την συμμετοχή πλήθους πιστών από την ευρύτερη περιοχή της Μεσσηνίας τελέσθηκε το απόγευμα της Τρίτης 10ης Ιουνίου ε.ε., ο...

Read more
Εόρτιος Εσπερινός Αγίου Λουκά του Ιατρού στην Άρτα
Εκκλησία της Ελλάδος

Εόρτιος Εσπερινός Αγίου Λουκά του Ιατρού στην Άρτα

11 Ιουνίου 2025

Την Τρίτη 10 Ιουνίου 2025, το απόγευμα, στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς...

Read more
Εορτάστηκε η μετακομιδή των Λειψάνων του Αγ. Λουκά του Ιατρού στην Ι.Μ. Δοβράς
Πνευματικές Διδαχές

Άγιος Λουκάς ο Ιατρός, αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως και Κριμαίας

11 Ιουνίου 2025

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού         Μια από τις δραματικότερες περιόδους της εκκλησιαστικής μας ιστορίας είναι και ο 20ος...

Read more
Ο Άγιος Απόστολος Βαρνάβας
Πνευματικές Διδαχές

Ο Άγιος Απόστολος Βαρνάβας

11 Ιουνίου 2025

     ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού             Ένας από τους πλέον δραστήριους Αποστόλους υπήρξε και ο άγιος Βαρνάβας, μια...

Read more
Λουκᾶς, ὁ καθηγητὴς τῆς Χειρουργικῆς, Ἀρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως καὶ Κριμαίας – Ὁ ὁμολογητής τῶν καιρῶν μας
Πνευματικές Διδαχές

Όσιος Λουκάς ο Ιατρός: Ο θαυματουργός άγιος από την Κριμαία

11 Ιουνίου 2025

Της Δήμητρας Παλαιολόγου Δίδασκε πάντοτε με το ράσο και τον σταυρό του και πριν από κάθε χειρουργική επέμβαση, άναβε το καντήλι,...

Read more
Αρχιεπίσκοπος: Περιμένω αλλαγή νοοτροπίας από τον Μητροπολίτη Πάφου – Καθοδηγείται από άλλους
Πατριαρχεία - Αυτοκέφαλες Εκκλησίες

Επανέρχονται με 10 ερωτήματα προς τον Αρχιεπίσκοπο οι υποστηρικτές του Τυχικού – «Πιστεύετε ότι αυτή η θλιβερή πρωτοτυπία σας τιμά;»

10 Ιουνίου 2025

Με 10 ερωτήματα προς τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Γεώργιο επανέρχεται η ομάδα στήριξης του Επισκόπου Τυχικού, με αφορμή τις χθεσινές δηλώσεις...

Read more
Γιορτή για την ιερατική οικογένεια στην Ι. Αρχιεπισκοπή Αθηνών
Εκκλησία της Ελλάδος

Γιορτή για την ιερατική οικογένεια στην Ι. Αρχιεπισκοπή Αθηνών

10 Ιουνίου 2025

Σε μία συγκλονιστικά όμορφη οικογενειακή ατμόσφαιρα πραγματοποιήθηκε, για μία ακόμη χρονιά, η εκδήλωση του Ιδρύματος Νεότητος και Οικογένειας της Ι....

Read more
Τελετή Λήξης των Νεανικών-Φοιτητικών Συνάξεων της Ι.Μ. Κίτρους
Εκκλησία της Ελλάδος

Τελετή Λήξης των Νεανικών-Φοιτητικών Συνάξεων της Ι.Μ. Κίτρους

10 Ιουνίου 2025

Με ιδιαίτερη πνευματική χαρά πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 7 Ιουνίου, η τελετή λήξης των Νεανικών και Φοιτητικών Συνάξεων της Ιεράς Μητροπόλεως...

Read more
«Ναυτική Εβδομάδα στον Βόλο» από τις 15 έως τις 22 Ιουνίου
Εκκλησία της Ελλάδος

«Ναυτική Εβδομάδα στον Βόλο» από τις 15 έως τις 22 Ιουνίου

10 Ιουνίου 2025

Ο Βόλος ετοιμάζεται και φέτος να τιμήσει τη ναυτική του ταυτότητα με μια εβδομάδα γεμάτη πολιτισμό, μνήμη και μουσική. Από...

Read more
Σερρών Θεολόγος: «Η θερμή, καρδιακή πίστη στον Θεό, προαπαιτούμενο για το θαύμα»
Εκκλησία της Ελλάδος

Σερρών Θεολόγος: «Η θερμή, καρδιακή πίστη στον Θεό, προαπαιτούμενο για το θαύμα»

10 Ιουνίου 2025

Η Ιερά Μητρόπολις Σερρών και Νιγρίτης, με αφορμή και τον εφετεινό εορτασμό της μνήμης του Αγ. Λουκά του ιατρού, με...

Read more
Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΔΙΡΦΥ
Εκκλησία της Ελλάδος

Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΗ ΔΙΡΦΥ

10 Ιουνίου 2025

Την παραμονή (8/6/2025) και ανήμερα (9/6/2025) της εορτής του Αγίου Πνεύματος, ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας, Μητροπολίτης Χαλκίδος επισκέφθηκε πανηγυρίζουσες Ενορίες...

Read more
Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΟΝΝΗΣΟ
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΟΝΝΗΣΟ

10 Ιουνίου 2025

Τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος, 9 Ιουνίου 2025, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Σκοπέλου κ. Νικόδημος χοροστάτησε στον Όρθρο, προέστη της Θείας...

Read more
Previous slide
Next slide

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

Κυριακή της Πεντηκοστής στην Μητρόπολη Νεαπόλεως
Πνευματικές Διδαχές

Ο Μεγάλος Άγνωστος, το τρίτον πρόσωπο της αγίας Τριάδος

8 Ιουνίου 2025

του Αρχιμανδρίτου Γρηγόριου Κωνσταντίνου Δρ Θ.  Όλοι οι χρι­στια­νοί γι­ορ­τά­ζου­με την ε­ορ­τή του Α­γί­ου Πνεύ­μα­τος τη Δευ­τέ­ρα με­τά την Κυ­ρια­κή της...

“Νιφάδες ηνέχθησαν άνωθεν”

Ποιά η διαφορά της εορτής της Πεντηκοστής με την εορτή του Αγίου Πνεύματος;

8 Ιουνίου 2025
Αποκαλύπτεται και φωτίζει

«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»· Περί του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος

8 Ιουνίου 2025
«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»· Περί του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος

Ὁ Μέγας Σύμμαχος «Καί ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος Ἁγίου»

8 Ιουνίου 2025

Ο Μεγάλος Άγνωστος

24 Ιουνίου 2024
Αποκαλύπτεται και φωτίζει

Γιατί το Άγιο Πνεύμα εμφανίσθηκε με τη μορφή πύρινης γλώσσας

23 Ιουνίου 2024
«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»· Περί του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος

Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος

23 Ιουνίου 2024
«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»· Περί του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος

Περί του Αγίου Πνεύματος

24 Ιουνίου 2024
Αποκαλύπτεται και φωτίζει

«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»

4 Ιουνίου 2023
Κυριακή της Πεντηκοστής στην Μητρόπολη Νεαπόλεως

«Πάντα χορηγεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον»

7 Ιουνίου 2020
Αποκαλύπτεται και φωτίζει

Πνεύμα Κυρίου

24 Ιουνίου 2019
«Ὁ γάρ καρπός τοῦ Πνεύματος ἐν πάσῃ ἀγαθωσύνῃ καί δικαιοσύνῃ καί ἀληθείᾳ»

«Ὁ γάρ καρπός τοῦ Πνεύματος ἐν πάσῃ ἀγαθωσύνῃ καί δικαιοσύνῃ καί ἀληθείᾳ»

28 Μαΐου 2018
«Ξένον ἄκουσμα, ξένον θέαμα, πῦρ διαιρούμενον, εἰς νομάς χαρισμάτων»

«Ξένον ἄκουσμα, ξένον θέαμα, πῦρ διαιρούμενον, εἰς νομάς χαρισμάτων»

28 Μαΐου 2018
«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον»· Περί του Τρίτου Προσώπου της Αγίας Τριάδος

Ο «άλλος Παράκλητος»

3 Ιουνίου 2017
Next Post
Οι αρχές του Χριστιανισμού

Οι αρχές του Χριστιανισμού

Παρουσία του Παυλόπουλου ο εορτασμός του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος

Παρουσία του Παυλόπουλου ο εορτασμός του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος

Ο Άγιος Παΐσιος Για Την Τηλεφωνική Εξομολόγηση

Οι μακαρισμοί του γέροντος Παΐσιου

Χριστουγεννιάτικη γιορτή στον Μητροπολιτικό Ναό  Χαλκίδος

Χριστουγεννιάτικη γιορτή στον Μητροπολιτικό Ναό Χαλκίδος

«Ο Eπιβλέπων επί την γην» - Σεβ. Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας Γαβριήλ

  • Όροι χρήσης – Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις

Poimin.gr © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist