Μητροπολίτου Φαναρίου Ἀγαθαγγέλου,
Γενικοῦ Διευθυντοῦ τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
† Τῇ Παρασκευῇ τῆς Διακαινησίμου, ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Φιλερήμου.
Ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Φιλερήμου φυλάσσεται στή μονή τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς τῆς νήσου τῆς Ρόδου.
Ὁ λόφος Φιλέρημος πιθανόν ἔλαβε τό ὄνομα ἑνός μοναχοῦ πού ἦλθε ἀπό τήν Ἰερουσαλήμ μεταξύ 11ου-13ου αἰ. φέρνοντας μαζί του τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας πού ἐθεωρεῖτο ἔργο τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ. Κατ’ ἄλλους ἡ τοποθεσία φαίνεται νά ἀποκτᾶ τό ὄνομά της κατά τόν 10ο αἰ. μέ τήν ἵδρυση τοῦ βυζαντινοῦ μοναστηριοῦ. Ἡ τρίτη ἐκδοχή ὅτι προέρχεται ἀπό τούς ἐρημίτες πού ζοῦσαν στίς σπηλιές τοῦ ὄρους κατά τό Μεσαίωνα καί ἡ τελευταία, ἡ ὁποία ἀνάγεται ἐπίσης στούς μεσαιωνικούς χρόνους, θέλει τό τοπωνύμιο νά σχετίζεται μέ τό ἐπώνυμο κάποιου ἐπιφανοῦς προσώπου, ἰδιο-κτήτη μεγάλης ἔκτασης τῆς περιοχῆς. Ἡ μικρῶν διαστάσεων εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Φιλερήμου, ἡ ὁποία θεωρεῖται ἔργο κωνσταντινο-πολίτικου ἐργαστηρίου τοῦ 10ου/11ου αἰ. καί πιθανόν τμῆμα Δέησης, ἀποτέλεσε τό αργότερο ἀπό τόν 15ο αἰ., τό παλλάδιο τοῦ τοπικοῦ πληθυσμοῦ καί τοῦ Τάγματος τῶν Ἰωαννιτῶν Ἱπποτῶν. Ἀπό νωρίς ἡ παρουσία της συνδέθηκε μέ πλεῖστα θαύματα, ἀρκετά ἀπό τά ὁποῖα ἀναφέρονται στή διάσωση τῆς πόλης ἀπό τούς ἐπιτι-θέμενους Οθωμανούς.
Ὅσον αφορᾶ στόν τρόπο ἔλευσης τῆς ἱερᾶς εἰκόνας τῆς Πα-ναγίας στή Ρόδο, οἱ μελετητές διχάζονται μεταξύ δύο θεωριῶν. Ἡ πρώτη θέλει νά μεταφέρθηκε στηή Ρόδο ἀπό τήν Ἰερουσαλήμ ἀπό μέλη τοῦ Τάγματος τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου γύρω στόν 10ο μέ 11ο αἰ., ὁπότε καί φιλοξενήθηκε στό Καθολικό τῆς βυζαντινῆς μονῆς τοῦ λόφου Φιλερήμου καί ἔκτοτε καθιερώθηκε σάν προστάτιδα τοῦ νησιοῦ. Ἡ δεύτερη ἄποψη δέχεται ὅτι οἱ ἱππότες τοῦ Τάγματος, ὅταν κατέλαβαν τό νησί τό 1309, βρῆκαν μία ἤδη ἑδραιωμένη τιμή τῆς εἰκόνας τῆς Παναγίας, τήν ὁποία καί συνέχισαν.
Ἡ ἱερά εἰκόνα καί τό 1523. Μετά τήν ἧττα τῶν Ἱπποτῶν καί τήν παράδοση τοῦ νησιοῦ στούς Ὀθωμανούς, σύμφωνα μέ τίς πηγές, ὁ νέος κυβερνήτης σουλτάνος Σουλεϊμάν ὁ Μεγαλοπρεπής ἐπέτρεψε στούς ἡττημένους νά πάρουν φεύγοντας μαζί τους ὅλα τά κειμήλια καί τά λατρευτικά τους ἀντικείμενα. Στά κειμήλια αὐτά συμπερι-λαμβανόταν καί ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Φιλερήμου, ἡ ὁποία εἶχε περάσει στήν πλήρη δικαιοδοσία τοῦ Τάγματος. Ἡ εἰκόνα ἐγκα-ταλείπει ὁριστικά τό νησί στίς 2 Ιανουαρίου 1523 καί μεταφέρεται στήν Ἰταλία (1523-1527), ἔπειτα στή Γαλλία (1527-1530), καί ἀπό τό 1530 ἕως τό 1798 στή Μάλτα, ὅπου παρέμεινε γιά πάνω ἀπό δυόμισι αἰῶνες μέχρι τή βεβήλωσή της, τό 1798, μέ τήν ἀφαίρεση τῆς ἐπένδυσής της ἀπό τό στρατό τοῦ Μεγάλου Ναπολέοντα. Ἔκτοτε, μεταφέρεται στή Ρωσία, ὅπου ὁ Τσάρος Παῦλος ὁ Α΄ τήν ὑπο-δέχθηκε μέ τιμές καί τήν ἐπένδυσε μέ νέο πολυτιμότερο χρυσό διά-λιθο κάλυμμα. Στή Ρωσία παρέμεινε μέχρι τό 1917 καί στή συνέχεια φυγαδεύτηκε στήν Κοπεγχάγη, ὅπου παραδόθηκε στή μοναδική κληρονόμο τῆς αὐτοκρατορικῆς οἰκογένειας τῶν Ρομανόφ, Μαρία Φιοντόροβνα, πού τή διαφύλαξε μέχρι τό θάνατό της, τό 1928.
Στή συνέχεια, ἀκολουθώντας τήν ἐπιθανάτια βoύλησή της, παραδόθηκε στόν ἐκπρόσωπο τῆς Συνόδου τῶν Ρώσων ἐν ἐξορίᾳ Ἐπισκόπων, ὁ ὁποῖος τήν ἐφύλαξε στήν κρύπτη τῆς νέας ρωσικῆς ἐκκλησίας τοῦ Βερολίνου. Καθώς τό μέρος θεωρήθηκε ἐπισφαλές, σύντομα παραδόθηκε στόν συγγενή τῶν Ρομανόφ, Ἀλέξανδρο Α΄ Καραγεώργεβιτς (1929-1941). Μετά τό βομβαρδισμό τοῦ Βελιγρα-δίου μεταφέρθηκε στό μοναστήρι Ὀστρόγκ, ὅπου καί φυλάχθηκε μέχρι τό 1952, ἔτος παράδοσης στήν κυβέρνηση τοῦ Μαυροβουνίου. Ἀπό τό 2002, ἡ θαυμαστή εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Φιλερήμου παραμένει στό Μπλέ Παρεκκλῆσι τοῦ Ἐθνικοῦ Μουσείου τοῦ Μαυ-ροβουνίου.
Σήμερα στήν ἐκκλησία τῆς Παναγίας τῆς Φιλερήμου στή Ρόδο φυλάσσεται τό τρίτο πιστό ἀντίγραφο τῆς εἰκόνας, τό ὁποῖο μετα-φέρθηκε ἀπό τόν Μητροπολίτη Μαυροβουνίου Ἀμφιλόχιο. Τά δύο ἄλλα ἀντίγραφα φιλοτεχνήθηκαν κατ’ εντολή τοῦ τσάρου Νικολά-ου Α΄, τό μέν τό 1850 ἀπό τόν Semion Basin, τό δέ τό 1852 ἀπό τόν Vladimir Bovin. Τό πρῶτο πιστεύεται ὅτι παραχωρήθηκε στούς ἱππότες τοῦ Τάγματος τῶν Ἱπποτῶν τῆς Ρωσίας, ἐνῶ τό δεύ-τερο δωρήθηκε ἀπό τή σοβιετική κυβέρνηση στήν ἰταλοκρατούμενη Ρόδο καί μετά τή λήξη τοῦ πολέμου μεταφέρθηκε στήν Ἰταλία, ὅπου καί τιμᾶται στήν ἐκκλησία τῆς Παναγίας τῶν Ἀγγέλων στήν Ἀσίζη.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Ἐλεούσης.
Ἡ εἰκόνα (τοιχογραφία) τῆς Παναγίας τῆς Ἐλεούσης φυλάσσεται στην ἱερά μονή τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς τῆς νήσου τῆς Πάτμου, πού βρίσκεται δυτικά τῆς Χώρας καί ἱδρύθηκε τό 1607 ἀπό τόν ἡγούμενο τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Παρθένιο Πανγκώστα.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Χρυσoπηγῆς, ἐν Μπόχαλῃ τῆς Ζακύνθου.
Ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας φυλάσσεται στήν Μπόχαλη τῆς Ζακύνθου καί ἱστορήθηκε τό ἔτος 848 μ.Χ. ἀπό τόν ζωγράφο Πανίσαλκο.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Λογγοβάρδας.
Ἡ εἰκόνα τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς φυλάσσεται στήν ὁμώνυμη μονή τῆς νήσου Πάρου. Το μοναστήρι τῆς Λογγοβάρδας ἱδρύθηκε τό ἔτος 1638 ἀπό τόν πρόκριτο τῆς Νάουσας Χριστοφόρο Παλαιο-λόγο. Τό Καθολικό κτίσθηκε τό 1657.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Κλειβωκᾶς.
Ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Κλειβωκᾶς φυλάσσεται στή μονή Ζωοδόχου Πηγῆς Γορτυνίας. Ἡ Μονή τῆς Παναγίας τῆς Κλειβω-κᾶς ἤ ἀλλιῶς Παναγία ἡ Ζωναρίτισσα, βρίσκεται κοντά στά χωριά Κοντοβάζαινα καί Δήμητρα στήν ἐπαρχία Γορτυνίας. Τό μοναστήρι εἶναι χτισμένο στήν εἴσοδο σπηλιᾶς, ἡ ὁποία λόγῳ βάθους καί στενῆς διαμέτρου ἀπό ἕνα σημεῖο καί μετά εἶναι ἀνεξερεύνητη. Μέσα στό μοναστήρι ὑπάρχει μιά στενή στοά, πού ὁδηγεῖ στό σημεῖο πού σύμφωνα μέ τήν παράδοση βρέθηκε ἡ θαυματουργή εἰκόνα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἡ πάνσεμνη εἰκόνα τῆς Πανα-γίας, θεωρούμενη ὡς μία ἐκ τῶν 70 τοῦ Ἀποστόλου Λουκᾶ, βρέθηκε γύρω στό 1870 τήν ἡμέρα τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς ἐντός σπηλαίου στόν ἀπόκρημνο βράχο.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Κορφιωτίσσης.
Ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Κορφιώτισσας φυλάσσεται στή μονή Ὑπεραγίας Θεοτόκου Κορυφῆς Κορινθίας.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Ἁγίας Μονῆς.
Ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Ἁγίας Μονῆς φυλάσσεται στήν ὁμώνυμη μονή τοῦ Ναυπλίου πού χρονολογεῖται ἀπό τόν 12ο αἰώνα καί χτίσθηκε ἀπό τόν Ἐπίσκοπο Ἄργους καί Ναυπλίου Λέοντα.
† Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ἡ σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Κεφαλαριωτίσσης.
Ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Κεφαλαριωτίσσης φυλάσσεται στόν ἱερό ναό Ζωοδόχου Πηγῆς Κεφαλαρίου τοῦ Ἄργους, ὁ ὁποῖος κατά τήν παράδοση χτίσθηκε μετά τό 1634, ὅπου πιθανολογεῖται καί ἡ εὕρεση τῆς ἱερᾶς εἰκόνας.
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
