• Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
Τρίτη, 15 Ιουλίου, 2025
Poimin.gr
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
Poimin.gr
No Result
View All Result

Απαρχές τροφών στη λαϊκή εθιμοταξία

6 Αυγούστου 2019
in Απόψεις - Γνώμες
Απαρχές τροφών στη λαϊκή εθιμοταξία
Share on FacebookShare on Twitter

Toυ Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗ Καθηγητή Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης

Η λέξη «απαρχές» αποτελεί τεχνικό όρο της αρχαίας ελληνικής λατρευτικής πρακτικής και δηλώνει την πρώτη μερίδα των θυσιαζομένων, που προσφερόταν συμβολικά στον θεό. Στην Παλαιά Διαθήκη (Λευιτικόν 23,10) αναφέρονται «απαρχές θερισμού» και επίσης απαρχές από σιτάρι, λάδι, κρασί και μαλλί των προβάτων (Δευτερονόμιο 18,4). Παρά δε το γεγονός ότι ορισμένοι αποστολικοί κανόνες απαγορεύουν την προσφορά στο θυσιαστήριο απαρχών από καρπούς, ζώα και προϊόντα, στο Μέγα Ευχολόγιο συμπεριλαμβάνονται πολλές σχετικές ευχές, γεγονός που δείχνει ότι το έθιμο των απαρχών συνεχιζόταν κανονικά.

Ουσιαστικά πρόκειται για έθιμο με παγκόσμια σχεδόν διάδοση στις αγροτοκτηνοτροφικές παραδοσιακές ανθρώπινες κοινωνίες. Μέσω αυτού, ο άνθρωπος προσπαθούσε να αποκτήσει τη συνέργεια του Θεού, ώστε να ενισχύσει και να σιγουρέψει τελετουργικά τη σοδειά του, από την οποία εξαρτώνταν η επιβίωσή του. Την αρχαία αυτή λατρευτική συνήθεια υιοθέτησε λοιπόν η Εκκλησία, εισάγοντας ανάλογες εκφράσεις και στην υμνολογία της. Γι’ αυτό και πολλές είναι οι περιπτώσεις προσφορών απαρχών στον ναό, στα έθιμα της ελληνικής λαϊκής λατρείας: σταφύλια, σύκα, κρασί, λάδι, σιτάρι και άλλα δημητριακά, αλεύρι, γάλα και τυρί αποτελούν μερικά από αυτά.

Για την πληρέστερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν οι απαρχές, ας δούμε ορισμένα παραδείγματα από τη Θράκη: στον Μαΐστρο της Ανατολικής Θράκης, το πρώτο γάλα που άρμεγαν από τις αγελάδες το έχυναν στο ρέμα, «για να είναι πάντα γλατιρή». Στην τελετουργία αυτή συνυπάρχουν οι αντιλήψεις για τις απαρχές της πρώτης σοδειάς στο δαιμονικό πνεύμα του τρεχούμενου νερού, με την ομοιοπαθητική επιδίωξη να «τρέχει» το γάλα, ακριβώς όπως τρέχει και το νερό στην κοίτη του χειμάρρου. Στο Σκεπαστό πάλι, από το ψωμί που πρωτοζυμώνουν με το αλεύρι της νέας σοδειάς, έκαναν και μια μικρή πίτα («κουλκόπλου») που την άφηναν στις βρύσες του χωριού, για να τρώνε οι διαβάτες και να εύχονται, τελετουργία που παραπέμπει στις ίδιες απόψεις, με βάση τις οποίες οι αρχαίοι πρόσφεραν τα ανάλογα «Εκάτης δείπνα».

Το ίδιο και στο Σαμμάκοβο, όπου πίστευαν ότι η πρώτη πίτα που θα ζύμωναν από το νέο αλεύρι της χρονιάς ανήκε στα «τζιτζίρια», γι’ αυτό και την έλεγαν «τζιρτζιροκούλικο». Πρόκειται βέβαια για είδος τελετουργικής απαρχής, που επιστρέφεται στη φύση και στις δαιμονικές δυνάμεις της, μέσα από την εικονική αφιέρωση στο χαρακτηριστικό και αβλαβές –για την αγροτική παραγωγή- αυτό έντομο του καλοκαιριού. Στο Σαμμάκοβο πάλι, για να μην αποδυναμώνουν τον σπόρο τους, την πρώτη ημέρα που τον έβγαζαν, δεν δάνειζαν απολύτως τίποτε. Από την πρώτη όμως χεριά σπόρο που έπαιρναν για να σπείρουν, μερικούς σπόρους τους κρατούσαν, ως τελετουργική απαρχή στις φυσικές δυνάμεις και τους πετούσαν στο αλώνι, όταν άρχιζαν το αλώνισμα. Θυμίζει, η τελετουργία αυτή, την τελετουργική επίσης πρακτική να αφήνουν στο τέλος ένα μικρό μέρος του χωραφιού αθέριστο, για να μην εξαντλήσουν τις παραγωγικές δυνάμεις της φύσης, που υπάρχει όχι μόνον στον ελληνικό, αλλά και σε άλλους λαούς.

Στην Αίνο και στις Σαράντα Εκκλησιές, περιοχές κατ’ εξοχήν αμπελοκαλλιεργητικές, τα πρώτα τσαμπιά του τρύγου τα πήγαιναν στον ναό, για να ευλογηθούν από τον ιερέα και να μοιραστούν κατόπιν στους πιστούς. Στην Στενήμαχο πάλι, τα πρώτα σταφύλια που τρυγούσαν από το αμπέλι τους τα πήγαιναν στον ναό για να ευλογηθούν και να μοιραστούν κατόπιν στους πιστούς, στο τέλος της θείας λειτουργίας και μαζί με το αντίδωρο, κατά την εορτή της αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου). Στην Αίνο πάλι τα σταφύλια αυτά τα πήγαιναν στον ναό κατά την εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (6 Αυγούστου).

Εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»

Πρόσφατα Άρθρα

Ο Επίσκοπος Κεγχρεών προέτρεψε τους Χριστιανούς να έχουν Ορθόδοξο φρόνημα
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο Επίσκοπος Κεγχρεών προέτρεψε τους Χριστιανούς να έχουν Ορθόδοξο φρόνημα

14 Ιουλίου 2025

Χθες Κυριακή, 13 Ιουλίου 2025, κατόπιν εντολής του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Διονυσίου, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κεγχρεών κ. Αγάπιος ετέλεσε...

Read more
Δημητριάδος Ιγνάτιος: «Ακούστε τα παιδιά σας – χαρίστε τους χρόνο»
Εκκλησία της Ελλάδος

Δημητριάδος Ιγνάτιος: «Ακούστε τα παιδιά σας – χαρίστε τους χρόνο»

14 Ιουλίου 2025

Στις κατασκηνωτικές εγκαταστάσεις της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος στον Άγιο Λαυρέντιο Πηλίου βρέθηκε, για ακόμη μία φορά, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας...

Read more
Με πληθωρική συμμετοχή η 9η Γιορτή Νεολαίας της Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους
Εκκλησία της Ελλάδος

Με πληθωρική συμμετοχή η 9η Γιορτή Νεολαίας της Ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους

14 Ιουλίου 2025

Πλημμύρισε από νέους/νέες η αυλή του Ιερού Ναού Αγίας Άννης Κατερίνης το βράδυ της Κυριακής 13 Ιουλίου στην 9η Γιορτή...

Read more
Πανηγυρικός εορτασμός του Αγίου Νικοδήμου στη γενέτειρά του
Εκκλησία της Ελλάδος

Πανηγυρικός εορτασμός του Αγίου Νικοδήμου στη γενέτειρά του

14 Ιουλίου 2025

Με λαμπρότητα τελέστηκε ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός επί τη μνήμη του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, στον ομώνυμο Ιερό Ενοριακό Ναό...

Read more
Οἱ κυριότερες ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου
Πνευματικές Διδαχές

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Ο φωτισμένος ασκητής των νεώτερων χρόνων

14 Ιουλίου 2025

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού        Στις 14 Ιουλίου η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του αγίου Νικοδήμου του...

Read more
Εγκαίνια Ι. Παρεκκλησίου Αγίου Γεωργίου Ενορίας Πρώτης Σερρών
Εκκλησία της Ελλάδος

Εγκαίνια Ι. Παρεκκλησίου Αγίου Γεωργίου Ενορίας Πρώτης Σερρών

14 Ιουλίου 2025

Με πλησμονή δοξολογίας και ευχαριστιών προς τον Τριαδικό Θεό, με αισθήματα ευγνωμοσύνης προς όλους τους Αγίους, ιδιαίτερα προς τον άγιο...

Read more
ΚΥΠΡΟΣ 1972 – 1974 Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΑ
Απόψεις - Γνώμες

ΚΥΠΡΟΣ 1972 – 1974 Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΑ

14 Ιουλίου 2025

Αρχιμ. Φιλίππου Χαμαργιά, Πρωτοσυγκέλλου  Ι. Μητροπόλεως Μεσσηνίας Κατά το μήνα Ιούλιο, εκτός από τις πολλές εκκλησιαστικές εορτές, μνημονεύονται γεγονότα μέσα...

Read more
Πανηγύρισε το Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου στη Μονή Ροβελίστης Άρτης
Εκκλησία της Ελλάδος

Πανηγύρισε το Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου στη Μονή Ροβελίστης Άρτης

14 Ιουλίου 2025

Με λαμπρότητα και πνευματική κατάνυξη εορτάστηκε τη Δευτέρα 14 Ιουλίου 2025 η μνήμη του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου στο πανηγυρίζον...

Read more
Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΣΤΟ Ι. ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΡΩΣΣΟΥ
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΣΤΟ Ι. ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΡΩΣΣΟΥ

14 Ιουλίου 2025

Στον Προσκυνηματικό Ι. Ναό του οσίου Ιωάννου του Ρώσσου, την Κυριακή 13 Ιουλίου 2025, χοροστάτησε κατά τον Όρθρο και προέστη...

Read more
Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ Ι. ΝΑΟ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Δ΄ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ Ι. ΝΑΟ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

14 Ιουλίου 2025

Την Κυριακή, 13 Ιουλίου 2025, ημέρα μνήμης των Αγίων Πατέρων της Δ’ εν Χαλκηδόνι Οικουμενικής Συνόδου (415μ.Χ.), ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης...

Read more
Το Μυστήριο του Ευχελαίου στην Νέδουσα Μεσσηνίας
Εκκλησία της Ελλάδος

Το Μυστήριο του Ευχελαίου στην Νέδουσα Μεσσηνίας

14 Ιουλίου 2025

Με την παρουσία πλήθους πιστών από την ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας, συμμετείχε το απόγευμα της Κυριακής 13 Ιουλίου ε.έ., στο...

Read more
Η Περιοδεία του Κερκύρας Νεκταρίου στα Διαπόντια Νησιά
Εκκλησία της Ελλάδος

Η Περιοδεία του Κερκύρας Νεκταρίου στα Διαπόντια Νησιά

14 Ιουλίου 2025

Κάθε καλοκαίρι, με την ευκαιρία της επιστροφής των πολλών ξενιτεμένων, κυρίως στην Αμερική, κατοίκων των Διαποντίων Νήσων, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης...

Read more
ΦΙΛΟΞΕΝΟΎΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ “ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ” ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΧΑΛΚΙΔΟΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

ΦΙΛΟΞΕΝΟΎΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ “ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ” ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΧΑΛΚΙΔΟΣ

14 Ιουλίου 2025

Το Σάββατο 12 Ιουλίου 2025, ομάδα φοιτητών και στελεχών του Βατικανού από 14 χώρες επισκέφθηκαν την Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου...

Read more
Αρχιερατική Λειτουργία στην ενορία Μεσούντας Άρτης
Εκκλησία της Ελλάδος

Αρχιερατική Λειτουργία στην ενορία Μεσούντας Άρτης

13 Ιουλίου 2025

Το πρωί της Κυριακής 13 Ιουλίου 2025, στον Ενοριακό Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου, στη Μεσούντα Άρτης, τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία...

Read more
Νέος Οικονόμος στην Αργαλαστή
Εκκλησία της Ελλάδος

Νέος Οικονόμος στην Αργαλαστή

13 Ιουλίου 2025

Στον Ιερό Ναό Αγίων Αποστόλων Πέτρου & Παύλου Αργαλαστής λειτούργησε σήμερα ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, παρουσία κατοίκων του...

Read more
Previous slide
Next slide

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»
Κηρύγματα

Οι προβατόσχημοι λύκοι

31 Μαΐου 2025

Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 9 Ἰουνίου 2019, τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (Κυρ. ζ΄ Πράξεων: Πράξ. κ΄ 16-18, 28-36)...

«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Οι Άγιοι 318 Θεοφόροι Πατέρες της Α΄ εν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου

31 Μαΐου 2025
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Το μήνυμα της Κυριακής των 318 Θεοφόρων Πατέρων

31 Μαΐου 2025
Με την έναρξη της νέας χρονιάς, ας έχουμε υπόψη μας 4 απλά πράγματα

Ἡ Ἀρχιερατικὴ Προσευχὴ

31 Μαΐου 2025
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

«Προσέχετε τους αιρετικούς»

31 Μαΐου 2025
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Κυριακή των Αγίων Πατέρων

27 Μαΐου 2023
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

Κυριακή των 318 Θεοφόρων Πατέρων

4 Ιουνίου 2022
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

«Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις» (Ἰωάν. 17,6)

30 Μαΐου 2020
«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός…»

8 Ιουνίου 2019
Next Post
Πανδήμως εόρτασε ο Μητροπολιτικός Ναός Ερμουπόλεως

Πανδήμως εόρτασε ο Μητροπολιτικός Ναός Ερμουπόλεως

Ο Εσπερινός της Μεταμορφώσεως στα ΚΑΑΥ Νέας Περάμου

Ο Εσπερινός της Μεταμορφώσεως στα ΚΑΑΥ Νέας Περάμου

Η εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην Ι.Μ. Νέας Ιωνίας

Η εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην Ι.Μ. Νέας Ιωνίας

Ο Μητροπολίτης Λαρίσης στην Μονή Αγάθωνος

Ο Μητροπολίτης Λαρίσης στην Μονή Αγάθωνος

Η εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην Παραλία Οφρυνίου

Η εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην Παραλία Οφρυνίου

  • Όροι χρήσης – Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις

Poimin.gr © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist