Αν δεν έχεις μάθει ν’ ανάβεις ένα κερί, πώς θα προσεγγίσεις τον Αγώνα του ’21;

Συνέντευξη του Πανιερ. Μητροπολίτου Φαναρίου κ. Αγαθαγγέλου, στην εφημερίδα «Ορθόδοξη Αλήθεια», 5/2/2020, αρ. Φυλ. 235

«Η επέτειος αυτή είναι μια χρυσή ευκαιρία για να καταδείξουμε στην οικουμένη ότι, εάν ο κόσμος μάς χρειάζεται, αυτό είναι επειδή εμείς οι Έλληνες είμαστε κληρονόμοι μιας άλλης, διαφορετικής πρότασης ζωής ». Αυτό υπογραμμίζει με έμφαση ο Μητροπολίτης Φαναρίου κ. Αγαθάγγελος, Γενικός διευθυντής της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, κατόπιν αποφάσεως του Κεντρικού Διοικητικού Συμβουλίου της, προετοιμάζεται να συμμετάσχει στον εορτασμό της επετείου της Εθνικής Παλιγγενεσίας με εκδοτικές και άλλες δραστηριότητες.

Αδούλωτο φρόνημα «Δεν πρόκειται μόνο περί μίας εθνικής επετείου, αλλά περί συζεύξεως και αλληλοπεριχωρήσεως, κοινής πορείας και αδιατάρακτης ενότητας Ελληνισμού και Ορθοδοξίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο Έλληνας δεν επαναστάτησε ποτέ. Ο χριστιανός Έλληνας επαναστατεί κάθε μέρα!» υπογραμμίζει ο κ. Αγαθάγγελος, μιλώντας αποκλειστικά στην «Ορθόδοξη Αλήθεια».

Αναφερόμενος στον εορτασμό για τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, τονίζει: «Η σημασία του εορτασμού αυτού είναι να διατηρήσουμε το φρόνημα του Έλληνα ελεύθερο, αδούλωτο και να τον εμπνεύσουμε, ώστε να διδαχθεί και να αντιμετωπίζει, με αφορμή την επέτειο αυτή, τα ζητήματα του βίου με χαρά, αισιοδοξία, ειρήνη και δικαιοσύνη». Ο ίδιος σπεύδει να τονίσει ότι «το θέμα του 1821 προσεγγίζεται από την πλευρά της Αποστολικής Διακονίας θεολογικά, εκκλησιαστικά και ιστορικά. Συγχρόνως προσεγγίζεται ο ξεσηκωμός του ’21 και αισθητικά, πράγμα που γίνεται αντιληπτό μέσα από το περιεχόμενο της «Agenda», του συλλεκτικού ημερολογίου του 2021».

«Μέσα από αυτές τις εκδηλώσεις η Αποστολική Διακονία απευθύνεται στο ευρύ κοινό και όχι μόνο σε όσους κατοικούν στην πρωτεύουσα και στα μεγάλα αστικά κέντρα της πατρίδας», επισημαίνει ο κ. Αγαθάγγελος και προσθέτει: «Μας ενδιαφέρει αυτός ο εορτασμός να εξαπλωθεί όχι μόνο στην πατρίδα μας, αλλά και σε όλον τον Ελληνισμό της διασποράς. Όπως και στον χριστιανικό κόσμο της Δύσης. Είναι πολύ σημαντικό το μήνυμα για την ελευθερία και την καταλλαγή να το δώσουμε ακόμη και σε αλλοθρήσκους. Οι εκδηλώσεις περνούν, αλλά ένα καλό βιβλίο μένει. Προβληματίζει και ταξιδεύει από χέρι σε χέρι. Δίνει επίσης μια γραπτή μαρτυρία, ενώ καλλιεργεί και το ήθος» υπογραμμίζει ο κ. Αγαθάγγελος και επισημαίνει και την εξής διάσταση αυτής της πρωτοβουλίας: «Σαφώς και θα υπάρξουν εκδηλώσεις που θα έχουν τον δικό τους χαρακτήρα και θα δώσουν το στίγμα του εορτασμού. Είναι, όμως, πολύ σπουδαίο να συμμετάσχουν όλος ο ελληνικός λαός και η ελληνική διασπορά. Και αυτό επειδή υπάρχει ο φόβος να δημιουργήσουμε εκδηλώσεις περιχαρακωμένες ακόμη και εάν αυτές θα είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο. Εάν δεν έχεις μάθει να ανάβεις ένα κερί στην εκκλησία, δεν ξέρω εάν μπορείς να προσεγγίσεις το Αγώνα του 1821! ».

Εργαλειοθήκη

Η πρωτοβουλία αυτή της Αποστολικής Διακονίας αποσκοπεί επίσης να αναδείξει συγχρόνως σε όλα τα επίπεδα τον Αγώνα του Γένους των Ελλήνων. Όπως μας εξηγεί ο κ. Αγαθάγγελος, «αυτό δεν αφορά μόνο την Εκκλησία και τις δομές τις οποίες διέθετε τότε. Όπως πχ. τις τοπικές Εκκλησίες, τα μοναστήρια, το Κρυφό Σχολειό κ.ά. Οφείλουμε να εξετάσουμε συγχρόνως τον ρόλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των υπόλοιπων Εκκλησιών, αλλά και πώς διαμορφώθηκε η παιδεία στις αλησμόνητες πατρίδες. Ή επίσης να γνωρίσουμε τους άγνωστους αγωνιστές του ’21 ή να δούμε τα θέματα της νεοελληνικής εκπαίδευσης, τις μελέτες των μεγάλων Ελλήνων ιστορικών, αλλά και πώς έβλεπαν οι ξένοι τον Αγώνα για την Ανεξαρτησία μέσα από τα δικά τους γραπτά, τις ομιλίες των κληρικών και των λαϊκών, την ιατρική επιστήμη στην υπηρεσία της περίθαλψης των πολεμιστών κ.ά. Πρόκειται για μια πολύ μεγάλη εργαλειοθήκη, την οποία μπορεί να αξιοποιήσει κάθε ερευνητής που θα ήθελε να μελετήσει όλες τις πτυχές του Αγώνα. Αυτή την εργαλειοθήκη σε ηλεκτρονική μορφή δεν την έχει κανένας! Είμαστε οι μοναδικοί».

Η ιστορικής σημασίας επιστολή των αγωνιζόμενων Ελλήνων προς τους ηγέτες και τους βασιλείς της Ευρώπης

Οι δράσεις περιλαμβάνουν εκδόσεις βιβλίων, οι οποίες είναι οι εξής:

1) «Οι Νεομάρτυρες του Γένους για του Χριστού την πίστη την αγία». Συναξαριστικός πολυτελής τόμος με τα συναξάρια όλων των νεομαρτύρων (κατ’ αλφαβητική σειρά) και εικόνες των Αγίων, σε επιμέλεια Μητρ. Φαναρίου Αγαθαγγέλου (υπό έκδοσιν).

2) «Agenda», εβδομαδιαίο πολυτελές συλλεκτικό ημερολόγιο του 2021, με τον υπότιτλο «Πάνθεον του 1821», στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα, διακοσμημένο με περίφημα έργα Ελλήνων και ξένων ζωγράφων (Νικόλαος Γύζης, Θεόδωρος Βρυζάκης, Κωνσταντίνος Βολανάκης, Ευγένιος Ντελακρουά, Λουδοβίκος Ντιπρέ, Ιβάν Αϊβαζόφσκι, Γκεόργκ Πέρλμπεργκ, Αρι Σέφερ, Κλοντ Πινέ, Ανρί Ογκούστ, Σεζάρ Λοκ, Λουδοβίκου Λιπαρίνι, Ντονάτο Φραντσέσκο ντε Βίβο και Πέτερ φον Χες), οι οποίοι χάραξαν στην εθνική μνήμη και την παγκόσμια Ιστορία τις μορφές των ηρώων και των γεγονότων και διδάσκουν την παγκόσμια κοινότητα. Στη σελίδα κάθε εβδομάδας αναγράφεται και ένα απόφθεγμα αγωνιστών, ιστορικών, ποιητών σχετικά με τη συμβολή της Εκκλησίας στον Αγώνα (στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα), σε επιμέλεια Μητρ. Φαναρίου Αγαθαγγέλου (υπό έκδοσιν).

3) «Φιλοθέη Μπενιζέλου η Αθηνιώτισσα», Δημ. Φερούση.

4) «Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Φωτιστής του Γένους, ο Προφήτης», Μιχαήλ Τρίτου, καθηγητή ΑΠΘ.

5) «Ο Αγγελος στην Πόλη», Χαράλαμπου Κατσάρα, εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο με τέσσερα βυζαντινά διηγήματα για την Πόλη, τη Νίκαια, το Δεσποτάτο του Μιστρά, την Άλωση της Πόλης.

6) «Γρηγόριος ο Ε’, ο μαρτυρικός Πατριάρχης», εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο, Αθηνάς Ντάσσιου-Γιάννου.

7) Ειδική έκδοση (20σέλιδο έντυπο εμπλουτισμένο με έργα Ελλήνων και ξένων ζωγράφων) για τη μαθητιώσα νεολαία περί του ρόλου και της προσφοράς της Εκκλησίας στο υπόδουλο Γένος, η οποία, κατόπιν εντολής της Ιεράς Συνόδου, θα διανέμεται διά των I . Μητροπόλεων. Η συγγραφή του κειμένου ανετέθη, υπό της Γενικής Διευθύνσεως, στην κυρία Ζωή Κανάβα, διακεκριμένη συγγραφέα παιδικών και νεανικών βιβλίων (υπό έκδοσιν).

8) «Η αναφορά των αγωνιζομένων Ελλήνων προς τους βασιλείς και τους ηγέτες της Ευρώπης». Πρόκειται για την επιστολή την οποία απέστειλαν οι αγωνιζόμενοι Ελληνες προς το Συμβούλιο της Βερόνας, που έλαβε χώρα το 1822, και στην οποία παρουσιάζουν με ανάγλυφο τρόπο τα δεινά του ελληνικού λαού και τους λόγους της Επανάστασης. Η αναφορά, που είναι γραμμένη στην αρχαία αττική διάλεκτο, αποδόθηκε στη νέα ελληνική γλώσσα, μεταφράστηκε στην αγγλική και τη γαλλική γλώσσα από συνεργάτες της Αποστολικής Διακονίας με σκοπό να αποσταλεί σε όλα τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στις ηγεσίες των ευρωπαϊκών και χριστιανικών χωρών και εκκλησιών (υπό έκδοσιν). Η επιστολή, υπό τον τίτλο «Αναφορά των αγωνιζομένων Ελλήνων προς τους κραταιοτάτους βασιλείς της Ευρώπης κατά το έτος 1821» δημοσιεύεται από τον ιστορικό Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο το 1853 στην Κέρκυρα. Αν και δεν αναφέρεται ο συντάκτης, γνωρίζουμε ότι πρόκειται για τον σπουδαίο λόγιο Κωνσταντίνο Μηνά, επί το αρχαιοπρεπέστερον Μηνά Μηνωίδη, κατά τη συνήθεια των ουμανιστών της εποχής (Έδεσσα 1788-Παρίσι 1859), ο οποίος ήταν σημαντικός, αν και εν πολλοίς όχι προβεβλημένος εκπρόσωπος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, καθώς επίσης και πρωτοπόρος της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα. Ο Μηνωίδης, φιλόλογος, σχολάρχης και άνθρωπος πολύ μεγάλης αρχαιομάθειας, λόγω της μετάβασής του για σπουδές στη Γαλλία το έτος 1819, ήλθε γρήγορα σε άμεση επαφή με τα πνευματικά ρεύματα της Ευρώπης. Με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στη διάδοση των ειδήσεων και των ιδεών της Ελληνικής Επανάστασης στον ευρωπαϊκό χριστιανικό κόσμο.

9) «Αθηναγόρας και Ολιβιέ Κλεμάν, ένας Πατριάρχης και ένας Καθηγητής μεταξύ των εθνικισμών και της παγκοσμιοποίησης». Ο συγγραφέας του έργου είναι ο Αντρέα Ρικάρντι, Ιταλός ιστορικός, ιδρυτής της παγκόσμιας φιλανθρωπικής κοινότητας της Καθολικής Εκκλησίας «San Aegidio» και προσωπικός φίλος του μεγάλου Γάλλου θεολόγου Κλεμάν (αγνωστικιστής καθολικός που έγινε ορθόδοξος), χρησιμοποίησε δε ως βάση τόσο το έργο του Κλεμάν «Διάλογοι με τον Πατριάρχη Αθηναγόρα» (Dialogues avec le Patriarche Athénagoras, 1969) όσο τις σημειώσεις και τις εκτενείς επιστολές του για τις συζητήσεις που είχε μετέπειτα με τον Πατριάρχη Αθηναγόρα. Συνεπώς, το έργο του Κλεμάν, όπως το ανέπτυξε ο Ιταλός ιστορικός Α. Ρικάρντι, αναφέρεται στην αυθεντική συνέχεια της εξαιρετικής αποστολής του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ορθοδόξου Εκκλησίας γενικότερα τόσο για την υπεράσπιση των ιερών και των οσίων του Γένους μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, όσο και για την αξιόπιστη προβολή της πλούσιας πνευματικής κληρονομιάς του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας στους εγγύς και τους μακράν. Υπό το πνεύμα αυτό, η Αποστολική Διακονία ενέταξε την έκδοση του σπουδαίου αυτού έργου στο πλαίσιο των επετειακών εορταστικών εκδηλώσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος για την ανάπτυξη όχι μόνο της σπουδαίας και μοναδικής ιστορικής σημασίας της Ελληνικής Επαναστάσεως, αλλά και των ανεκτίμητων ευεργετικών συνεπειών της για τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία (υπό έκδοσιν). Στην επίσημη παρουσίαση του βιβλίου θα προσκληθεί ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος.

Στις εκδόσεις αυτές προστίθενται η κατασκευή ψηφιδωτού μνημείου, που θα ανεγερθεί στον περιβάλλοντα χώρο του προσκυνηματικού Ναού της Αγίας Βαρβάρας του ομώνυμου Δήμου Αττικής. Το ψηφιδωτό θα αποτυπώνει την ελληνική σημαία, στο μέσον την Παναγία και στα άκρα τέσσερις μορφές των Αγωνιστών του 1821 (Γρηγόριος Ε΄, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Αθανάσιος Διάκος, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα).

• Ειδικό έντυπο θα διανεμηθεί από τις Μητροπόλεις στα σχολεία

Η Αποστολική Διακονία ασφαλώς και δεν θα πορευτεί μόνη της στο πολύ σημαντικό αυτό έργο, αφού έχει ήδη ενημερώσει τη Γιάννα Αγγελοπούλου, πρόεδρο της επιτροπής για τους εορτασμούς του 1821, ενώ κάποιες από τις προτάσεις της Διακονίας έχουν υποβληθεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που έχει σχέση με τους εορτασμούς του 1821, έτσι ώστε να αξιολογηθούν και κατόπιν να επιχορηγηθούν. Κάποιες από τις δραστηριότητες αυτές έχουν υψηλό κόστος λόγω του μεγάλου όγκου των αποδεκτών. Έτσι, με εντολή της Ιεράς Συνόδου ετοιμάζεται η έκδοση ενός έγχρωμου εντύπου για τους μαθητές από την πέμπτη δημοτικού έως την πρώτη λυκείου. Αυτό πρόκειται να διανεμηθεί από τις Ιερές Μητροπόλεις και το υπουργείο Παιδείας και υπολογίζεται να τυπωθεί σε τουλάχιστον 1.000.000 αντίτυπα. Αντίστοιχη ενημέρωση έχει γίνει και προς τον Ιωάννη Μάνο, σύμβουλο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, αποσκοπώντας στην εξεύρεση μιας ικανοποιητικής μορφής συνεργασίας.

Επίσης περιλαμβάνεται η πολιτιστική εκδήλωση «Να ζη το Μεσολόγγι»: Πρόκειται για ορατόριο που αποτελείται από αφηγηματικά και χορωδιακά μέρη, ενώ ακούγονται τραγούδια Ελλήνων και ξένων συνθετών εμπνευσμένα από τον ξεσηκωμό των Ελλήνων και ειδικά από τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους». Τα χορωδιακά μέρη ερμηνεύουν η 50μελής χορωδία μαθητών του 1ου Γυμνασίου Μεσολογγίου και η χορωδία του Φιλοκαλλιτεχνικού Συλλόγου Μεσολογγίου. Το μουσικό σύνολο της παράστασης θα μπορούσε να συμπράξει με την ορχήστρα και τη χορωδία της ΕΡΤ. Πρόκειται να παρουσιαστεί στο Δημοτικό θέατρο Πειραιά.

Επιπλέον, στην ιστοσελίδα της Α.Δ. έχει δημοσιευτεί ειδικό αφιέρωμα για την Επέτειο της Εθνικής Παλιγγενεσίας, το οποίο θα εμπλουτίζεται συνεχώς με κείμενα, εικόνες και πίνακες. Τα επιμέρους κεφάλαια του αφιερώματος είναι: 1) Η Θεοτόκος, Υπέρμαχος Στρατηγός του Γένους, 2) Συναξάρια Νεομαρτύρων, 3) Εικόνες Νεομαρτύρων, 4) Κείμενα και Μελέτες για το 1821 από σημαντικά ιστορικά έργα, 5) Πίνακες για την Ελληνική Επανάστοση Ελλήνων και ξένων ζωγράφων, 6) Προσωπογραφίες των Αγωνιστών και Ηρώων του 1821.