«Αἰτήσις εὐεργεσιῶν καί δωρεῶν» † Μητροπολίτης Πατρῶν Νικόδημος

Εἰς τάς μέχρι τοῦδε ὁμιλίας εἴδομεν τά αἰτήματα τῆς μικρᾶς παρακλήσεως τά ἀναφερόμενα εἰς ἀποσόβησιν τῶν ἀπειλούντων ἡμᾶς κακῶν (πειρασμῶν – παθῶν – κινδύνων καί δεινῶν – ἀσθενειῶν καί θλίψεων – ἁμαρτιών) .

Ἀλλ’ ἡ παράκλησις δέν σταματᾶ εἰς τάς ἀρνητικάς μόνον αἰτήσεις περί ἀποτροπῆς τῶν κακῶν. Περιλαμβάνει καί θετικάς δεήσεις, διά τῶν ὁποίων ζητοῦμεν διαφόρους θείας δωρεάς καί εὐεργεσίας.

«Εὐεργέτην τεκοῦσα, τόν τῶν καλῶν αἴτιον, τῆς εὐργεσίας τόν πλοῦτον πᾶσιν ἀνάβλυσον…».

ψάλλομεν πρός τήν Παναγίαν. Καί συνεχίζομεν, εἰς ἄλλα τροπάρια, τήν αἴτησιν διαφόρων θείων δώρων ὅπως θά ἴδωμεν.

***

1.α)Τά αἰτήματα μας εἶναι, πρῶτον, γενικά. Ζητοῦμεν δηλ. γενικῶς νά μᾶς δώσῃ ὁ πανάγαθος Θεός, διά τῶν πρεσβειῶν τῆς Παναγίας, ὅ,τι εἶναι καλόν καί συμφέρον εἰς ἡμᾶς·

«μή μου παρίδῃς τήν δέησιν, τό συμφέρον ποίησον».

Ὁ καλός χριστιανός ἐμπιστεύεται εἰς τήν πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ· καί δέν ζητεῖ νά γίνῃ ὁπωσδήποτε ἐκεῖνο πού αὐτός ἐπιθυμεῖ καί προτιμᾷ, ἀλλ’ ὅ,τι κρίνει ὁ Θεός συμφέρον  «Γεννηθήτω το θέλημά Σου»· ἐπ’ αὐτῆς τῆς γραμμῆς τοποθετεῖ τά αἰτήματά του ὁ ἀληθής χριστιανός. «Οὐχ ὡς ἐγώ θέλω, ἀλλ’ ὡς Σύ…», ὅπως ἔλεγεν ὁ Κύριος. Ἔπειτα, ὅ,τι μᾶς φαίνεται ἐπιθυμητόν καί συμφέρον, ἄς ἐξετάζωμεν ἐάν εἶναι καί ψυχικῶς ὠφέλιμον. «Τά καλά καί συμφέροντα ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν… παρά τοῦ Κυρίου αἰτησώμεθα», λέγει ἡ θεία Λειτουργία μας. Ἀπ’ αὐτής τῆς ἀπόψεως καί ἡ παράκλησις λέγει «τό συμφέρον ποίησον». Καί μᾶς διδάσκει νά δεχώμεθα εὐχαρίστως ὅ,τι οἰκονομεῖ δι’ ἡμᾶς ἡ σοφή καί φιλάνθρωπος πρόνοια τοῦ Θεοῦ

β) Ἕνα ἄλλο τροπάριον ἀπευθύνει γενικήν πάλιν δέησιν πρός τήν Παναγίαν καί ζητεῖ νά μᾶς δίδῃ ὁ Θεός, διά τῆς ,μεσιτείας Της, ἱκανοποίησιν τῶν καλῶν καί εὐλόγων αἰτημάτων μας καί νά μή μᾶς ἀφίνῃ «κενούς» -με ἄδεια χέρια- ὅταν ἔχωμεν κάποιαν πραγματικήν ἀνάγκην ἤ κάποιον πόθον νόμιμον καί θεάρεστον.

«μή ἀποστρέψῃς σούς δούλους κενούς».

Εἶναι ἀλήθεια, τήν ὁποίαν ἐπιμαρτυρεῖ ἡ προσωπική πεῖρα πολλῶν καλλιεργημένων χριστιανῶν, ὅτι (ἐν ἀντιθέσει πρός τόσα ἄλλα πού μᾶς ἀφίνουν κενόν) ἡ χριστιανική πίστις καί ἡ χριστιανική ζωή δίδουν πολλήν ἱκανοποίησιν εἰς τόν ἄνθρωπον. Ἡ χριστιανική πίστις δίσει τάς ἱκανοποιητικωτέρας ἀπαντήσεις εἰς τά μεγάλα ἐρωτήματα πού ἀπασχολοῦν τόν ἄνθρωπον (κοσμοθεωρία)· καί ἡ χριστιανική ζωή χαρίζει εἰς τόν ἄνθρωπον γαλήνην καί χαράν καί τό συναίσθημα τῆς νίκης καί τῆς ἐπιτυχίας εἰς τήν  ζωήν «Ἐγώ ἦλθον, ἵνα ζωήν ἔχωσι καί περισσόν ἔχωσι».

Καί εἰς τά ἐπί μέρους προβλήματα καί τάς ἀνάγκας μας ἡ χριστιανική ἀντιμετώπισις –μέ πίστιν καί καρτερίαν καί ὑποταγήν εἰς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ- ἱκανοποιεῖ καί ἀναπαύει. Διά τοῦτο εἶναι σπουδαῖον νά ἀκολουθῆται ἐκ μέρους μας ἡ γραμμή πού μᾶς ἐχάραξεν ὁ Κύριος· «ζητεῖτε πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ… καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν». Ὁ Θεός παρέχει ἱκανοποιητικήν λύσιν εἰς τά ζητήματά μας, τοιαύτην, (διά νά ἐπανέλθωμεν εἰς τήν προαναπτυχθεῖσαν ἄποψιν), οἵαν ἀπαιτεῖ τό πραγματικόν συμφέρον μας.

γ) Τα ὅσα ζητοῦμεν παρά τοῦ Θεοῦ διά τῶν προσευχῶν μας, μᾶς διδάσκει ἡ παράκλησις νά τά ζητοῦμεν ὡς χάριν καί δώρημα. Ὄχι ἀπαιτητικῶς.

«Ἀλλ’ αἰτεῖται τήν χάριν καί λαμβάνει τό δώρημα, πρός τό συμφέρον τῆς αἰτήσεως».

Ἂς ἐνθυμηθῶμεν τί εἶπε κάποτε ὁ Κύριος· «καί ὅταν ποιήσητε πάντα τά διατεταγμένα», νά φρονῆτε καί νά λέγετε ὅτι «ἀχρεῖοι δοῦλοί ἐσμεν, ὅτι ὅ ὠφείλομεν ποιῆσαι πεποιήκαμεν» . Λέγει δέ σχετικῶς καί ὁ ἀπ. Παῦλος, περί τῶν ἀνθρώπων γενικῶς, ὅτι «πάντες ἥμαρτον καί ὑστεροῦνται τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, δικαούμενοι δωρεάν τῇ αὐτοῦ χάριτι διά τῆς ἀπολυτρώσεως τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Ρωμ. γ΄ 23,24). Καί προσθέτει «εἰ δέ χάριτι, οὐκέτι ἐξ ἔργων, ἐπεί ἡ χάρις οὐκέτι γίνεται χάρις» (αὐτόθι ια΄ β). Ἑπομένως, ἂς μή γινώμεθα ποτε ἀπαιτητικοί πρός τόν Θεόν, ἀλλ’ ἂς Τοῦ ὑποβάλλωμεν τά αἰτήματά μας μέ τήν συναίσθησιν ὅτι ζητοῦμεν «χάριν καί δώρημα (καί τοῦτο) προός τό συμφέρον τῆς αἰτήσεως».

2.Πλήν τῶν γενικῶν αὐτῶν αἰτημάτων, ἡ παράκλησις περιλαμβάνει καί εἰδικωτέρας αἰτήσεις διά τήν παροχήν ὡρισμένων εὐεργεσιῶν καί δωρεῶν παρά Θεοῦ.

Ζητοῦμεν τήν εἰρήνην καί τήν γαλήνην, τάς ἀνεκτιμήτους ταύτας διά τήν ζωήν μας δωρεάς.

«Εἰρήνευσον, Κόρη, τῇ γαλήνῃ τῇ τοῦ Υἱοῦ καί Θεοῦ Σου, Πανάμωμε».

Ζητοῦμεν τήν ἀσφάλειαν καί τήν προστασίαν·

«Σύ με κυβέρνησον πρός τόν λιμένα Σου, τῶν ἀγαθῶν ἡ αἰτία, τῶν πιστῶν τό στήριγμα, μόνη Πανύμνητε».

Ζητοῦμεν τήν θείαν εὐσπλαγχνίαν καί ἐπιείκειαν·

«Εὐσπλαγχνίας τήν ἄβυσσον ἐπικαλουμένῳ τῆς σῆς παράσχου μοι, ἡ τόν εὔσπλαγχνον κυήσασα…».

Ζητοῦμεν καί παραγορίαν καί παραμυθίαν εἱς τά λυπηρά τοῦ βίου·

«καί παραμυθίαν οὐκ ἔχω πλήν Σου».

Παρέχει δηλ. εἱς τόν πιστόν ἡ παράκλησις τήν -ὀρθήν- ἐντύπωσιν ὅτι εἱς ὅλας του τάς ἀνάγκας καί δι’ ὅλας του τάς ἀγαθάς ἐπιθυμίας καί ἐπιδιώξεις δύναται νά καταφεύγῃ πρός τόν Θεόν καί νά ζητῇ ἀποτελεσματικῶς τήν ἄνωθεν βοήθειαν, ὑπό τήν προϋπόθεσιν πάντοτε ὅτι εἶναι θεάρεστον τό αἴτημα καί βέβαιον «τό συμφέρον τῆς αἰτήσεως».

Καί πράγματι. Εἰς ὅλα ὅσα μᾶς συμβαίνουν, αὐθορμήτως καταφεύγομεν εἰς τήν παράκλησιν. Καί ἡ πεῖρα πολλῶν χριστιανῶν βεβαιώνει ὅτι δέν μένει χωρίς ἀπάντησιν τό ἱκετευτικόν «Κύριε εἰσάκουσον τῆς προσευχῆς μου…».