Το Γενέθλιο του Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου

1. Ἡ περίοδος αὐτή, τήν ὁποία τώρα διερχόμαστε, ἀδελφοί χριστιανοί, ἐκκλησιαστικά λέγεται περίοδος τοῦ Ματθαίου, γιατί εἴπαμε ὅτι τά Εὐαγγελικά ἀναγνώσματα εἶναι ἀπό τό κατά Ματθαῖον ἅγιο Εὐαγγέλιο. Ἀλλά σήμερα ἀκούσαμε εὐαγγελική περικοπή ἀπό τό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο. Γιατί ἄλλαξε ἡ σειρά; Γιατί σήμερα, χριστιανοί μου, ἔχουμε ἑορτή, ἔχουμε μεγάλη ἑορτή. Σήμερα ἑορτάζουμε τό γενέθλιο τοῦ Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ Ἰωάννου. Καί χάριν αὐτῆς τῆς μεγάλης ἑορτῆς ἄλλαξε γιά σήμερα ἡ σειρά τοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος. Ἀλλά μή νομίζετε ὅτι σέ κάθε ἑορτή θά μποροῦμε νά ἀλλάζουμε τό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα. Μόνο ἡ Παναγία, μόνο ὁ Πρόδρομος καί οἱ ἑορτές τῶν Ἱεραρχῶν ἔχουν τήν δύναμη νά ἀλλάζουν τό Εὐαγγέλιο. Ἔτσι, λοιπόν, τό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα σήμερα εἶναι ἀπό τό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιον, πού μιλάει γιά τήν γέννηση τοῦ Προδρόμου.
2. Ἀλλά κάποιο ἄλλο σχετικό θέμα ἤθελα νά θίξω τώρα, ἀδελφοί. Γνωρίζουμε ὅτι τούς ἁγίους ἑορτάζουμε τήν ἡμέρα τοῦ θανάτου τους, τήν ἡμέρα τῆς τελευτῆς τους. Γιατί, λοιπόν, σήμερα ἑορτάζουμε τό γενέθλιο τοῦ Προδρόμου; Ἀκοῦστε, χριστιανοί! Τά γενέθλια, πραγματικά, δέν εἶναι χριστιανική ἑορτή. Κανενός ἁγίου ἡ Ἐκκλησία μας δέν ἑορτάζει γενέθλια, πλήν μόνο τῆς Παναγίας μας καί τοῦ Προδρόμου. Γιατί ἡ γέννηση τῆς Παναγίας καί τοῦ Προδρόμου προμηνύουν τόν ἐρχομό τοῦ Χριστοῦ, πού ἔφερε τήν σωτηρία τοῦ κόσμου. Ἐπαναλαμβάνω ὅτι τά γενέθλια, πού ἑορτάζουν καί σήμερα οἱ χριστιανοί καί μάλιστα τά νέα παιδιά, δέν εἶναι χριστιανική ἑορτή. Καί πρέπει νά καταργηθοῦν. Γιατί νά ἑορτάσω στά γενέθλιά μου; Γιατί γεννήθηκα ἐγώ; Ὅπως ἀπέδειξε ἡ ζωή μου, ὅλο ἁμαρτίες κάνω… Δέν θά προσπεράσουμε βέβαια ἀδιάφορα τήν ἡμέρα τῆς γέννησής μας, ἀλλά θά σταθοῦμε σοβαρά τήν ἡμέρα αὐτή καί θά σκεφθοῦμε τά ἁμαρτήματά μας καί τά λάθη μας καί θά πάρουμε ἀπόφαση γιά μιά νέα καλύτερη πορεία στά ὑπόλοιπα χρόνια τῆς ζωῆς μας. Τό νά θεωροῦμε ὅμως τήν ἡμέρα τῶν γενεθλίων μας ὡς ἡμέρα κοσμικῶν διαχύσεων καί νά τήν περνᾶμε χωρίς καμιά σωστή σκέψη γιά τήν διόρθωσή μας, δέν εἶναι καθόλου χριστιανικό. Ἡ ἡμέρα τῶν γενεθλίων μας καταντᾶ ἁμαρτωλή ἡμέρα. Μή λησμονοῦμε δέ ὅτι ἑορτή τῶν γενεθλίων του ἔκανε καί ὁ βασιλιᾶς Ἡρώδης· ἀλλά στήν ἁμαρτωλή αὐτή ἑορτή κόπηκε ἡ τιμία Κεφαλή τοῦ Προδρόμου, πού ἑορτάζουμε σήμερα.
3. Εἶναι μεγάλη, ξαναλέγω, ἀδελφοί χριστιανοί, ἡ ἑορτή πού γιορτάζουμε σήμερα. Καί εἶναι μεγάλη, γιατί εἶναι μέγας ὁ Τίμιος Πρόδρομος, πού γιορτάζουμε τό γενέθλιό του. Τό πόσο μέγας εἶναι ὁ Πρόδρομος φαίνεται ἀπό τήν σημερινή εὐαγγελική περικοπή.

(α) Ἡ περικοπή αὐτή εἶναι ἡ ἀρχή τοῦ κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου. Σ᾽ αὐτήν ὁ Εὐαγγελιστής μᾶς λέει ὅτι θέλει νά συντάξει ἕνα βιβλίο, τό ὁποῖο νά περιέχει τά γεγονότα τά σχετικά μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό, μέ βάση τίς μαρτυρίες τῶν αὐτοπτῶν καί αὐτηκόων μαρτύρων του. Καί αὐτοί εἶναι οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι. Θέλει, δηλαδή, ὁ Λουκᾶς νά συντάξει Εὐαγγέλιο, πού νά περιέχει τήν ζωή καί τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Καί ἀμέσως ἀρχίζει τόν λόγο του μέ τήν γέννηση τοῦ Προδρόμου Ἰωάννου. Δηλαδή, ὁ Πρόδρομος εἶναι ἡ ἀρχή τοῦ Εὐαγγελίου! Τό λέγει αὐτό καθαρώτερα τό κατά Μᾶρκον Εὐαγγέλιο, πού ἡ σύγχρονη θεολογική σπουδή τό θέλει ὡς πρῶτο χρονολογικά Εὐαγγέλιο. Λέγει, λοιπόν, ὁ Εὐαγγελιστής Μᾶρκος: «Ἀρχή τοῦ Εὐαγγελίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ». Καί ἀμέσως-ἀμέσως στήν συνέχεια ὁμιλεῖ καί αὐτός γιά τόν Πρόδρομο Ἰωάννη. Εἶναι μέγας, λοιπόν, ἀδελφοί μου χριστιανοί, ὁ Πρόδρομος, γιατί εἶναι ἡ ἀρχή τοῦ Εὐαγγελίου, ὁ προάγγελος τοῦ ἐρχομοῦ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ γέννηση τοῦ Προδρόμου συνδέεται ἄμεσα μέ τήν γέννηση τοῦ Μεσσία, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Οἱ Προφῆτες στήν Παλαιά Διαθήκη εἶχαν προαναγγείλει ὅτι ἡ ἔλευση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, πού ἔφερε ὁ Μεσσίας, συνδέεται μέ κρίση. Ἄλλοι θά τήν δεχθοῦν καί ἄλλοι θά τήν ἀπορρίψουν. Ἀπό τήν κρίση δέ αὐτή θά ἐκφύγουν ὅσοι μετανοήσουν. Γι᾽ αὐτό πρίν ἀπό τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ ἦλθε ὁ Πρόδρομος μέ τό κήρυγμά του, «μετανοεῖτε, ἤγγικε γάρ ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Ἐκεῖνο τό «γάρ», λέγουν οἱ ἑρμηνευτές, αἰτιολογεῖ αὐτό ἀκριβῶς πού εἴπαμε. Τό νά μετανοήσουν, δηλαδή, οἱ ἄνθρωποι, γιά νά ἀποφύγουν τήν κρίση πού θά φέρει ὁ Μεσσίας. Καί ὡς «κρίση» θά νοήσουμε, ὅπως εἴπαμε, τό νά δεχθοῦν ἤ νά ἀπορρίψουν οἱ ἄνθρωποι τό κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ, τήν Βασιλεία Του. Ἄν ὑπακούσουν στό κήρυγμα τοῦ Προδρόμου περί μετανοίας, θά δεχθοῦν ἔπειτα προετοιμασμένοι καί τό κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ καί θά σωθοῦν· ἄν ὅμως δέν δεχοῦν τό προπαρασκευαστικό κήρυγμα τοῦ Προδρόμου περί μετανοίας, θά ἀπιστήσουν καί στόν Μεσσία Ἰησοῦ Χριστό καί θά καταδικασθοῦν.

(β) Εἶναι μέγας ὁ Πρόδρομος Ἰωάννης, ἀγαπητοί μου, ὅπως φαίνεται ἀπό τό σημερινό Εὐαγγέλιο, γιατί γεννήθηκε, «οὐδέ ἐκ θελήματος σαρκός, οὐδέ ἐκ θελήματος ἀνδρός», ὅπως λέγει κάπου ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης, ἀλλά διά τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ (Ἰωάν. 1,13). Ὁ πατέρας του Ζαχαρίας ἦταν μεγάλος στήν ἡλικία καί ἡ γυναίκα του Ἐλισάβετ τό ἴδιο, ἀλλά αὐτή ἦταν καί στεῖρα. Οἱ στεῖρες γυναῖκες πού ἀναφέρει ἡ Παλαιά Διαθήκη ὅτι ἐγέννησαν  (ἡ Σάρρα, ἡ Ρεβέκκα, ἡ Ἄννα κ.ἄ.) προμηνύουν τήν παρθενική γέννηση τῆς Παρθένου Μαρίας. Λέγει κάπου ὁ Χρυσόστομος στόν χριστιανό: «Ἄν σέ ρωτάει ὁ Ἰουδαῖος, πῶς ἔτεκεν ἡ Παρθένος, νά τοῦ λέγεις καί σύ: Πῶς ἔτεκεν ἡ στεῖρα;». Καί μάλιστα ἐδῶ στίς στεῖρες εἶναι δύο ἐμπόδια: Καί ἡ στειρότητα καί τό μεγάλο τῆς ἡλικίας. Στήν γέννηση, λοιπόν, τοῦ Τιμίου Προδρόμου φαίνεται καθαρά ἡ εὐδοκία τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἐπέμβασή Του σ᾽ αὐτήν.

Ἀλλά τήν νέα σωτήρια κατάσταση, πού θά ἔλθει μέ τήν γέννηση τοῦ Προδρόμου Ἰωάννου, τήν εἶπε σήμερα πολύ ὡραῖα καί δυνατά ὁ πατέρας του Ζαχαρίας στόν λόγο του μετά τήν λύση τῆς ἀλαλίας του (βλ. 1,67-79). Ὁ Θεός – εἶπε – ἑτοιμάζει τήν λύτρωση γιά τόν λαό Του, ὅπως εἶχε ὑποσχεθεῖ ἀπό παλαιά, καί ὁ υἱός του ὁ Ἰωάννης θά δώσει γνώση σωτηρίας στόν λαό, σωτηρίας πού ἐπιτυγχάνεται μέ τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν τους (στίχ. 77).

– Χριστιανοί μου, τελείωσα καί συγγνώμη πού σᾶς ἄργησα. Σάν τέλος τοῦ ταπεινοῦ μου κηρύγματος σᾶς λέγω μή ξεχνᾶμε νά προσευχόμαστε στόν Πρόδρομο Ἰωάννη, γιατί τοῦ δόθηκε εἰδική Χάρη ἀπό τόν Θεό νά πρεσβεύει γιά ᾽μᾶς. Μαζί μέ τό «Θεοτόκε Παρθένε» στήν Παναγία μας μάθετε νά λέτε καί αὐτό τό τροπάριο στόν Τίμιο Πρόδρομο Ἰωάννη: «Βαπτιστά τοῦ Χριστοῦ πάντων ἡμῶν μνήσθητι, ἵνα ρυσθῶμεν τῶν ἀνομιῶν ἡμῶν. Σοί γάρ ἐδόθη Χάρις πρεσβεύειν ὑπέρ ἡμῶν».

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας