Τί πρέπει νά γνωρίζουμε γιά τή Γιόγκα

Τά τελευταῖα χρόνια παρατηρεῖται στήν πατρίδα μας ἡ ἐξάπλωση τοῦ φαινομένου τῆς Γιόγκα, γιά τήν ὁποία ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας μας ἔχει ἐπανειλημμένως τοποθετηθεῖ.

Ἡ Ἱερά Μητρόπολή Νέας Σμύρνης, προκειμένου νά ἐνημερώσει τούς χριστιανούς της ὅτι ἡ γιόγκα δέν συμβιβάζεται μέ τή χριστιανική μας πίστη, ἐξέδωσε τετράπτυχο φυλλάδιο μέ τίτλο «Τί πρέπει νά γνωρίζουμε οἱ χριστιανοί γιά τή Γιόγκα».

*

Τά τελευταῖα χρόνια παρατηρεῖται σέ κράτη τοῦ δυτικοῦ κόσμου, μεταξύ τῶν ὁποίων καί στό δικό μας, ἡ διείσδυση τῶν λεγομένων «ἀνατολικῶν θρησκειῶν». Τῶν θρησκειῶν ἐκείνων πού προέρχονται ἀπό χῶρες τῆς νοτιοανατολικῆς Ἀσίας, ὅπως ὁ Ἰνδουισμός, ὁ Βουδισμός, ὁ Ταοϊσμός καί ὁ Κομφουκιανισμός.

Στίς δυτικές κοινωνίες, ὅμως, δέν μεταφέρονται μέ τήν αὐθεντική τους μορφή. Δηλαδή, ὡς ἄλλες θρησκεῖες οὐσιαστικά ξένες καί ἀσυμβίβαστες μέ τόν Χριστιανισμό. Ἀπεναντίας, παρουσιάζονται μέ ποικίλα προσωπεῖα προκειμένου νά παγιδεύσουν τούς ἀνυποψίαστους ἀνθρώπους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ἡ γιόγκα. Πίσω ἀπό τό προσωπεῖο μιᾶς δήθεν ἀθώας καί εὐεργετικῆς μεθόδου χαλάρωσης τοῦ ἀνθρώπου, κρύβεται ἕνα ξεχωριστό θρησκευτικό σύστημα ἰνδουιστικῆς προέλευσης.

* * *

Ἡ λέξη «γιόγκα» εἶναι ἀπό τούς πιό πολυσήμαντους ὅρους τοῦ ἰνδικοῦ λεξιλογίου. Σημαίνει ζεύξη, ἕνωση, σύνδεση, ἄσκηση. Μέ τόν ὅρο «Γιόγκα» νοοῦνται σωματικές, πνευματικές καί νοητικές πρακτικές, πού προέρχονται ἀπό τήν ἀρχαία Ἰνδία. Ἐπιδίωξη αὐτῶν τῶν πρακτικῶν, σύμφωνα μέ τούς ὑποστηρικτές της, εἶναι ἡ ἐπίτευξη μιᾶς μόνιμης εἰρήνης τοῦ νοῦ. Ἐπίσης, ἡ γιόγκα ἐπιδιώκει μέσω τοῦ διαλογισμοῦ τήν ἕνωση τῆς ψυχῆς μέ τόν θεό. Τόν θεό, βέβαια, ὅπως τόν ἀντιλαμβάνεται ἡ ἰνδουιστική θρησκεία. Γιόγκα εἶναι ἡ ζεύξη μέ τό ἄπειρο, μέ τό ἀπόλυτο, μέ τό αἰώνιο ἐγώ.

  Ἡ γιόγκα σήμερα προπαγανδίζεται μέ κάθε τρόπο. Ἀπό τό διαδίκτυο, τά μέσα ἐνημέρωσης, διάφορα ἔντυπα, ὀργανώσεις, σχολές. Εἶναι γεγονός πώς τά τελευταῖα χρόνια παρατηρεῖται στήν πατρίδα μας μία συνεχής αὔξηση διαφόρων κέντρων τῆς γιόγκα. Οἱ γνώσεις ὅμως γι᾽ αὐτή εἶναι γενικές καί συγκεχυμένες. Ὅλοι τήν παρουσιάζουν ὡς ἕνα τρόπο γυμναστικῆς. Ὡς πρακτική χαλάρωσης καί εὐεξίας.

 Πράγματι, πολλά γυμναστήρια, ἰνστιτούτα ὀμορφιᾶς, σχολές χοροῦ ἀκόμα καί Δῆμοι καί πολιτιστικά σωματεῖα, ἔχουν συμπεριλάβει στά προγράμματά τους τή μέθοδο τῆς γιόγκα, ἀγνοώντας σέ ἀρκετές περιπτώσεις τί πραγματικά εἶναι. Τό λυπηρό εἶναι πώς οἱ τεχνικές αὐτές, ὡς μέθοδοι γυμναστικῶν ἀσκήσεων, φιλοδοξοῦν νά εἰσχωρήσουν ἀκόμα καί στά σχολεῖα τῆς πρωτοβάθμιας καί δευτεροβάθμιας ἐκπαίδευσης.

* * *

 Οἱ ὑποστηρικτές τῶν γυμναστικῶν αὐτῶν μεθόδων, γιά νά τίς κάνουν εὐκολότερα ἀποδεκτές ἀπό τόν μέσο Ἕλληνα πολίτη, τίς ἀποχρωματίζουν θρησκευτικά. Βεβαιώνουν ὅτι ἡ γιόγκα οὔτε εἶχε οὔτε ἔχει ἰνδουιστικό χαρακτήρα. Λένε πώς εἶναι «ἐπιστήμη», «ψυχοσωματική ἄσκηση», «πνευματική ἐπίγνωση».

Γενικά ἡ γιόγκα διαφημίζεται καί προβάλλεται:

 –Ὡς εἶδος γυμναστικῆς μέ πολλαπλά σωματικά ὀφέλη.

–Ὡς πρακτική ἐντελῶς ἀκίνδυνη γιά τόν ἄνθρωπο.

–Ὡς μέθοδος πού δέν ἔχει καμία σχέση μέ τή θρησκεία τοῦ Ἰνδουισμοῦ. Τό τελευταῖο σημαίνει, πώς στό σύστημα τῆς γιόγκα μπορεῖ νά συμμετέχει ὁποιοσδήποτε, ἀκόμα καί ἕνας συνειδητός ὀρθόδοξος Χριστιανός.

Ἰσχύει, ὅμως, ὅτι ἡ γιόγκα εἶναι μόνο γυμναστική; Ὅτι τά ἀποτελέσματά της εἶναι ἡ ψυχοσωματική εὐεξία, ἡ ἀπαλλαγή ἀπό τό στρές, ἡ ἐνδυνάμωση τοῦ ἀνοσοποιητικοῦ συστήματος, ἡ βελτίωση τῆς κυκλοφορίας τοῦ αἵματος καί πολλά ἄλλα; Ὄχι!

* * *

Ἡ Γιόγκα, ὅσο καί ἄν κάποιοι δέν θέλουν νά τό ὁμολογήσουν, ἔχει ξεκάθαρα θρησκευτικό χαρακτήρα. Ὁ προσανατολισμός τῆς ἰνδικῆς αὐτῆς τεχνικῆς ἦταν, εἶναι καί θά εἶναι θρησκευτικός.

Προϋποθέτει πίστη σέ ξένες θεότητες. Ὁ ὅρος γιόγκα συνδέεται, σύμφωνα μέ τήν ἰνδουιστική θρησκεία, μέ τόν Βράχμα. Ὁ Βράχμα εἶναι μία ἀπρόσωπη θεϊκή οὐσία πού βρίσκεται παντοῦ καί εἶναι κρυμμένη σέ ὅλα. Ἡ φιλοσοφία τῆς γιόγκα διδάσκει πώς ὅλα εἶναι θεός (πανθεϊσμός), ἀκόμα καί ὁ ἄνθρωπος. Τό πρόβλημα τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ ἄγνοια, ἀπό τήν ὁποία θά λυτρωθεῖ ὅταν φτάσει, μετά ἀπό ἔντονη ἀτομική προσπάθεια, στήν αὐτοφώτιση.

Ὑπόσχεται τήν αὐτοθέωση τοῦ ἀνθρώπου. Μιά αὐτοθέωση πού βασίζεται πάνω στήν καταστροφική ἁμαρτία τοῦ ἐγωισμοῦ. Κάθε ἄλλο παρά τυχαῖο εἶναι ὅτι οἱ πρακτικές τῆς γιόγκα ἔχουν ὡς πρῶτο συνθετικό τους τό «αὐτό-»: «αὐτενέργεια», «αὐτολύτρωση», «αὐτοπραγμάτωση», κ.λπ.

Χρησιμοποιεῖ ἱερά ἰνδικά κείμενα, ὅπως τίς Βέδες, τίς Οὐπανισάδες, τίς Πουράνες κ.ἄ. Ὁ «δάσκαλος»-γκουροῦ, μέ τή βοήθεια τῶν κειμένων αὐτῶν, ἐπιδιώκει νά μυήσει ἐκείνους πού ἀσχολοῦνται μέ τή γιόγκα στό νά βιώσουν τίς θεωρίες γιά τόν νόμο τοῦ κάρμα. Τό κάρμα καθορίζει τόν κύκλο τῶν μετενσαρκώσεων. Ὁ τελικός στόχος εἶναι ἡ λύτρωση ἀπό τόν συνεχῆ αὐτό κύκλο. Ἡ λύτρωση αὐτή πραγματοποιεῖται μέ τήν ἐκμηδένιση τοῦ προσώπου καί τή σύνδεσή του μέ τό Ἀπόλυτο.

* * *

Κατόπιν αὐτῶν, ἀντιλαμβανόμαστε πώς ἡ γιόγκα εἶναι ἕνα θρησκευτικό σύστημα μέ δική του θεολογία, ἀνθρωπολογία καί κοσμοθεωρία. Ἔχει, δηλαδή, αὐτόνομη διδασκαλία γιά τά βασικά ἐρωτήματα τῆς ζωῆς, τί εἶναι ὁ θεός, τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος, τί εἶναι ὁ κόσμος. Διδασκαλία, ὅμως, ἀντίθετη μέ τήν ὀρθόδοξη χριστιανική πίστη.

Στή χριστιανική πίστη ὁ Θεός εἶναι συγκεκριμένη Ὕπαρξη. Εἶναι Ἕνας καί Τριαδικός. Ἔχει μία οὐσία (φύση) καί τρία Πρόσωπα. Τά τρία Πρόσωπα εἶναι ὁ Πατέρας, ὁ Υἱός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἔχουν τήν ἴδια δύναμη καί κοινή θεία οὐσία. Ὁ Θεός εἶναι ἄκτιστος καί ἡ δημιουργία Του κτιστή. Ὁ Δημιουργός διακρίνεται σαφῶς ἀπό ὅλα τά δημιουργήματα. Κορυφαῖο δημιούργημα τῆς ἀγάπης τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ ἄνθρωπος.

Ὁ ἄνθρωπος, διαγράφοντας μία εὐθύγραμμη πορεία σέ αὐτόν ἐδῶ τόν κόσμο, ἀγωνίζεται μέ τίς μεθόδους τῆς χριστιανικῆς ζωῆς καί ἀσκήσεως νά λυτρωθεῖ ἀπό τήν ἁμαρτία. Ἔτσι θά «μοιάσει» μέ τό ἀρχέτυπο πρότυπό του πού εἶναι ὁ Θεός. Ὁ Θεός ὅπως μᾶς ἀποκαλύφθηκε στό πρόσωπο τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἀγώνας αὐτός τῆς ἀσκήσεως ὁδηγεῖ στήν ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, τή θέωση, πού δέν εἶναι ἐπιβράβευση τῆς ἀτομικῆς του προσπάθειας, ἀλλά δῶρο τοῦ Θεοῦ. Θέωση δέν σημαίνει ἐκμηδένιση τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, ἀλλά διατήρηση ὅλων τῶν προσωπικῶν γνωρισμάτων, ψυχικῶν καί σωματικῶν.

* * *

Νομοθέτης τῆς ἀσκήσεως στόν Χριστιανισμό εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Ἀρχηγός τῆς πίστεώς μας Χριστός. Μορφές πρακτικῆς χριστιανικῆς ἀσκήσεως δέν εἶναι ἡ γυμναστική, ἡ ρύθμιση τῆς ἀναπνοῆς καί ὁ ἔλεγχος τοῦ σώματος. Εἶναι ἡ νηστεία, ἡ προσευχή, οἱ μετάνοιες. Καί ὄχι μόνο. Εἶναι ἡ ἐκρίζωση τοῦ «ἰδίου θελήματος», ἡ συντριβή τοῦ ἐγωισμοῦ, ἡ ταπείνωση, ἡ συγχωρητικότητα, ἡ ἀγάπη πρός τόν πλησίον.

Εἶναι ἀκόμη ἡ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἡ ἐμπροϋπόθετη συμμετοχή στά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καί κυρίως σέ ἐκείνα τῆς Ἐξομολόγησης καί τῆς θείας Εὐχαριστίας. Ὅλα αὐτά ὑπό τήν καθοδήγηση, ὄχι κάποιου «δασκάλου»-γκουροῦ, ἀλλά τοῦ ἱερέως-Πνευματικοῦ.

Ἀπό ὅσα ἀναφέρθηκαν γίνεται φανερό ὅτι ἡ γιόγκα δέν συμβιβάζεται μέ τήν Ὀρθόδοξη χριστιανική πίστη μας.

Ἡ Ἱερά Σύνοδος ὑπενθυμίζει στό χριστεπώνυμο πλήρωμα ὅτι ἡ «Γιόγκα» ἀποτελεῖ θεμελιῶδες κεφάλαιο τῆς θρησκείας τοῦ Ἰνδουϊσμοῦ, διαθέτει ποικιλομορφία σχολῶν, κλάδων, ἐφαρμογῶν καί τάσεων καί δέν ἀποτελεῖ «εἶδος γυμναστικῆς». Ὡς ἐκ τούτου ἐπισημαίνει γιά μία ἀκόμη φορά ὅτι ἡ «Γιόγκα» τυγχάνει ἀπολύτως ἀσυμβίβαστη μέ τήν Ὀρθόδοξη Χριστιανική Πίστη μας καί δέν ἔχει καμμία θέση στή ζωή τῶν Χριστιανῶν.

Χριστιανισμός καί Γιόγκα εἶναι δύο ἐντελῶς διαφορετικοί δρόμοι. Μεταξύ τους ὑπάρχουν μόνο διαφορές καί καμία ὁμοιότητα. Ὅσοι ὑποστηρίζουν τό ἀντίθετο πλανῶνται ἤ σκόπιμα παραπλανοῦν.

Ἐκεῖνος πού θέλει, ὄχι μόνο νά ὀνομάζεται ἀλλά καί νά εἶναι Χριστιανός, εἶναι ἀνεπίτρεπτο νά ἀσχολεῖται μέ τή γιόγκα, ἀκόμα καί στήν πιό «ἀθώα» της ἐκδοχή. Μόνο μέσα στήν Ἐκκλησία, τήν κιβωτό τῆς σωτηρίας, μπορεῖ νά ζήσει ὁ ἄνθρωπος τήν ἀληθινή ζωή, λατρεύοντας τόν Τριαδικό Θεό καί επιδιώκοντας μέ τόν πνευματικό του ἀγώνα τήν ἕνωση μαζί Του.