Του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ
Μηνύματα αισιοδοξίας εκπέμπονται από τη φωτεινή μορφή του Αποστόλου Παύλου και ιδιαίτερα από τη θεοκίνητη γραφίδα του.
Α. Τη ελπίδι χαίροντες1
Όσα κι αν υποφέρεις σ’αυτήν τη ζωή που μοιάζει, κατά τον Άγιο Γρηγόριο Επίσκοπο Νύσσης, με θάλασσα μέλαινα και ζοφώδη, έρχεται η ελπίδα με τις φωτεινές της ακτίνες και διαλύει αυτόν τον σάλο των κυμάτων και σου χαρίζει ενίσχυση και παρηγοριά, όχι μόνο γι’ αυτήν τη ζωή, αλλά κυρίως για εκείνα τα οποία θα αποκαλυφθούν στην αιωνιότητα.
Ο Απόστολος Παύλος ονομάζει την ελπίδα άγκυρα της ψυχής : «ισχυράν παράκλησιν έχωμεν οι καταφυγόντες κρατήσαι της προκειμένης ελπίδος· ην ως άγκυραν έχομεν της ψυχής ασφαλή τε και βεβαίαν και εισερχομένην εις το εσώτερον του καταπετάσματος»2. Κι όπως η άγκυρα δεν αποτελεί διακοσμητικό στοιχείο του πλοίου αλλά μέσον ασφαλείας και πολλές φορές και μέσο σωτηρίας, έτσι και η ελπίδα είναι μια άγκυρα σωτηρίας για τον άνθρωπο, προκειμένου να μη ναυαγήσει στα αφρισμένα κύματα αυτής της ζωής. Λέγει χαρακτηριστικά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος : «ώσπερ γαρ η άγκυρα εξαρτηθείσα του πλοίου, ουκ αφίησιν αυτό περιφέρεσθαι, καν μύριοι παρασαλεύωσιν άνεμοι, αλλ’ εξαρτηθείσα εδραίον ποιεί· ούτω και η ελπίς»3 .
Ως τη μεγαλύτερη βοήθεια την ονομάζει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. «Η πιο μεγάλη βοήθεια για εκείνους που δυστυχούν είναι η ελπίδα της μεταβολής και το καλύτερο προς το οποίο προσβλέπουν οι οφθαλμοί»4 . Και συμπληρώνει : «Πάντοτε πρέπει να υπάρχει. Ας πηγαίνει μπροστά από κάθε αίσιο τέλος. Διότι αν κάποια ελπίδα βοηθά το χειρότερο, πώς δεν είναι δίκαιο να βοηθά το καλό και μάλιστα περισσότερο; Δεν αντέχω να με νικά το κακό»5 .
Β. Τη ελπίδι χαίροντες
Άραγε τι είναι η ελπίδα;
Ο πολύπαθος Πατέρας της Εκκλησίας, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο οποίος δοκίμασε θλίψεις και εξορίες και συγχρόνως γνώρισε εμπειρκά την παρουσία της ελπίδος, ερμηνεύοντας τον 143ο ψαλμό μας δίνει τον ορισμό της ελπίδος : «Η ελπίδα τότε προ πάντων υπάρχει, όταν, ενώ τα φαινόμενα μάς οδηγούν σε απόγνωση, αυτή μας ετοιμάζει να έχουμε θάρρος για το μέλλον»6 . Και συνεχίζει : «Η θύελλα και η μεγάλη τρικυμία συνταράσσουν το σκάφος, ενώ η ελπίδα δεν το αφήνει να περιφέρεται εδώ κι εκεί, “καν μύριοι παρασαλεύουσιν άνεμοι”. Επομένως, αν δεν είχαμε την ελπίδα, θα είχαμε καταποντιστεί πριν από πολύ καιρό. Όχι μόνο στα πνευματικά, αλλά και στα βιοτικά θα μπορούσε κανείς να βρει μεγάλη τη δύναμή της, όπως στο εμπόριο, στη γεωργία και στην εκστρατεία. Γιατί, αν κανείς δεν την προτάξει αμέσως, δεν θα μπορέσει να ασχοληθεί με κανένα έργο»7 .
Ο Απόστολος Παύλος συνδέει την ελπίδα με τη χαρά. Η ελπίδα για την αιώνια ζωή και τα ουράνια αγαθά γεμίζει την ψυχή μας από πνευματική χαρά και να μας κάνει να αντιμετωπίζουμε όσα επιτρέπει ο Θεός σαν ένα νέφος, το οποίο περνά και εξαφανίζεται σε λίγο χρονικό διάστημα. Γι’ αυτό και ο θαυμαστός Ιεράρχης της Καισαρείας, ο Μέγας Βασίλειος, θα προσθέσει : «ελπίς ουν εστίν η την χαράν σύνοικον τη ψυχή του σπουδαίου παρασκευάζουσα»8 . Και σπουδαίο δεν είναι κάτι το ανθρώπινο, αλλά το μέγα αγαθό που έχει ετοιμάσει ο Θεός για τον άνθρωπο, που είναι η θέα του προσώπου Του, η συμμετοχή μας στην αιώνια ζωή, η προσμονή της απολαύσεως των μελλόντων αγαθών.
Γι’αυτό και οι Άγιοι της Εκκλησίας μας έχοντας οικοδομήσει την ύπαρξή τους στο οικοδόμημα «Χριστός», σύμφωνα με το λόγο του Αποστόλου Παύλου : «θεμέλιον γαρ άλλον ουδείς δύναται θείναι παρά τον κείμενον, ος εστίν Ιησούς Χριστός»9 και χρησιμοποιώντας ως άγκυρα την ελπίδα και σύνοικον αυτής τη χαρά, έτρεχαν όχι μόνον το δρόμο της αρετής αλλά και εκείνο της πίστεως, της ομολογίας και του μαρτυρίου, προκειμένου να φτάσουν στην ατέλευτο τελειότητα.
Γ. Τη ελπίδι χαίροντες
Που θα στρέψουμε την ελπίδα μας;
Στους ανθρώπους;
Στους ισχυρούς της γης;
Στα βιοτικά;
Στην εξουσία και το χρήμα;
Εκτός από την ελπίδα στο Θεό, κάθε άλλη είναι μάταια θα τονίσει ο Μέγας Βασίλειος : «Εκείνος που ελπίζει σε άνθρωπο ή υπερηφανεύεται για κάτι άλλο από τα βιοτικά, π.χ. για εξουσία ή χρήματα ή κάτι από αυτά που από τους πολλούς θεωρούνται σπουδαία, δεν μπορεί να ειπεί : “Κύριε ο Θεός μου, σε Σένα στήριξα όλη την ελπίδα μου”… Όπως λοιπόν δεν αρμόζει να σεβόμαστε τίποτε άλλο εκτός από το Θεό, έτσι δεν πρέπει ούτε να ελπίζουμε σε κάποιον άλλον παρά μόνον στο Θεό, που είναι Κύριος των πάντων»10 . Αυτή η ελπίδα είναι ισχυρότατο όπλο. Είναι αθάνατη και αμετάβλητη. Είναι ακίνητη, είναι η πάντα νικώσα, η πάντα δυναμένη και η πάντα κερδισμένη.
Είναι λοιπόν μεγάλη υπόθεση να έχει κανείς αυτό το εφόδιο στη ζωή του. Είναι περιουσία, η πιο ακριβή και πολύτιμη. Όποιος δεν την έχει είναι φτωχός κι όποιος την κατέχει είναι αληθινά πλούσιος.
Αυτή η ελπίδα μας προφυλάσσει με ασφάλεια από κάθε φόβο : «Επί τω Θεώ ήλπισα, ου φοβηθήσομαι τι ποιήσει μοι άνθρωπος»11 και «επί τω Κυρίω ελπίζων ου μη ασθενήσω»12 .
Με την ελπίδα, ακόμη, ο πιστός άνθρωπος αντιμετωπίζει την παρουσία του θανάτου, που δεν είναι το τέρμα γι’ αυτόν, αλλά η θύρα που οδηγεί στην αληθινή, μακαρία και ένδοξη ζωή, στην ατέρμονη Βασιλεία των Ουρανών. Πόσο δίκαιο έχει ο σοφός Σολομώντας να λέει για τον πιστό άνθρωπο ότι : «η ελπίς αυτού αθανασίας πλήρης»13 .
Αυτή η ελπίδα στο Θεό είναι το ισχυρότατο όπλο μας, ιδιαιτέρως σ’ αυτά τα οποία βιώνουμε καθημερινά. Ασθένεις, θλίψεις, δοκιμασίες, απογοητεύσεις, διωγμούς, εξορίες, συκοφαντίες, θανάτους και όλα τα λυπηρά της ζωής. «Το θερμό ενδιαφέρον είναι τόση μεγάλη δύναμη ώστε να οδηγεί τον άνθρωπο να ελπίζει τα απίθανα και να επιχειρεί τα αδύνατα. Πολύ όμως ισχυρότερη από όλα είναι η ελπίδα στον Κύριο»14 .
Γι’ αυτό δεν έχουμε παρά να ενωτισθούμε τη φωνή του ουρανοφάντορος Βασιλείου, η οποία είναι χαρακτηριστική για τον καθένα μας, ιδιαιτέρως στη σύγχυση και στην απιστία που παρατηρείται στις μέρες μας : «Μη στηρίζετε τις ελπίδες σας σε κοσμικούς άρχοντες. Μην υπερηφανεύεσθε για τον πλούτο σας, που είναι προσωρινός και αβέβαιος. Μην εμπιστεύεστε τη σωματική σας δύναμη. Μην επιδιώκετε τη λαμπρότητα της ανθρώπινης δόξης. Κανένα από αυτά δεν σώζει. Όλα είναι πρόσκαιρα, όλα είναι απατηλά. Ένα μόνον καταφύγιο υπάρχει : ο Θεός»15 .
Το λοιπόν, αδελφοί μου αγαπητοί, «τη ελπίδι χαίροντες»!
1. Ρωμ. 12,12.
2. Εβρ. 6,18-19.
3. Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις την προς Εβραίους επιστολήν του αποστόλου Παύλου, Ομιλία ια΄, κεφ. β΄, ΕΠΕ 24,476.
4. Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου, Ειρηνικός Α΄ επί τη ενώσει των μοναζόντων…, Λόγος στ΄, κεφ. 19, ΕΠΕ 1,262.
5. Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου, Έπη θεολογικά, Ποίημα ΛΓ’ – Γνωμικά Τετράστιχα, στιχ. 213-216, ΕΠΕ 9,428.
6. Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις Ψαλμ. ΡΜΓ’, κεφ. 1, ΕΠΕ 7,386.
7. Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις την προς Εβραίους επιστολήν, αυτόθι.
8. Μεγάλου Βασιλείου, Περί ευχαριστίας, κεφ. 3, ΕΠΕ 6,86.
9. Κορ. Α’, 3,11.
10. Μεγάλου Βασιλείου, «Ερμην. Εις Ζ’ Ψαλμ.», κεφ. 2, ΕΠΕ 5,42.
11. Ψαλμ. 55,12.
12. Ψαλμ. 25,1.
13. Σοφ. Σολ. 3,4.
14. Μεγάλου Βασιλείου, Επιστολή 145, Ευσεβίω επισκόπω Σαμοσάτων, ΕΠΕ 1,280.
15. Μεγάλου Βασιλείου, Εις ΜΕ’ Ψαλμ., κεφ. 1, ΕΠΕ 5,300.
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο info@poimin.gr άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
