• Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
Τρίτη, 8 Ιουλίου, 2025
Poimin.gr
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις
No Result
View All Result
Poimin.gr
No Result
View All Result

Πιστοί και εκκλησιαστική ζωή στη σύγχρονη λαϊκή θρησκευτικότητα

3 Νοεμβρίου 2019
in Απόψεις - Γνώμες
Πιστοί και εκκλησιαστική ζωή στη σύγχρονη λαϊκή θρησκευτικότητα
Share on FacebookShare on Twitter

Toυ Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗ, Καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης

Ενα από τα φαινόμενα που κυριαρχούν στη σύγχρονη ελληνική λαϊκή εθιμοταξία είναι εκείνο της παρακοής των πιστών προς την Εκκλησία. Της συστηματικής δηλαδή συνέχισης εθίμων και εθιμοταξιών που διακρίνονται για δεισιδαίμονες τάσεις ή για παραβίαση των σχετικών με την εκκλησιαστική τάξη, με κυριότερο και χαρακτηριστικότερο παράδειγμα εκείνο της τήρησης της νηστείας, ιδίως σε μέρες εορτής αγίων, όταν λ.χ. η Εκκλησία έχει καθιερώσει κατάλυση οίνου και ελαίου σε μέρα νηστείας, όχι όμως και κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων. Το πανηγυρικό έδεσμα της «γιορτής» στη Σάμο, που ενίοτε οι κάτοικοι επιμένουν να παρασκευάζουν με κρέας αντί για τα παραδοσιακά καθιερωμένα ρεβίθια την Τετάρτη ή την Παρασκευή, αποτελεί ενδεικτική περίπτωση.

Η θρησκευτική λαογραφία, που μελετά συστηματικά τη λαϊκή θρησκευτικότητα, μας δείχνει ότι ο άνθρωπος του λαού κατά κανόνα κατασκευάζει ένα δικό του λατρευτικό σύστημα, σε πολλά σημεία αντίθετο απ’ όσα η Εκκλησία διδάσκει, στην τήρηση του οποίου πεισματικά εμμένει. Κι αυτό ενίοτε δημιουργεί συγκρουσιακές σχέσεις με τους κληρικούς, καθώς οι πιστοί χρησιμοποιούν ως επιχείρημα εγκυρότητας και γνησιότητας των δικών τους συνηθειών το ότι έτσι έπρατταν και οι πρόγονοί τους, ασχέτως αν αυτό τις περισσότερες φορές είναι ανακριβές ή ψευδές, όπως δείχνουν οι πληροφορίες που διαθέτουμε.

Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι τα ζητήματα της ελληνορθόδοξης παράδοσης συνδέονται συχνότατα με θέματα ταυτότητας, τοπικής και πολιτισμικής, κι αυτό εν μέρει δικαιολογεί την ύπαρξη τέτοιων αντιστάσεων στις αλλαγές. Στο πλαίσιο αυτό, λόγω συνθηκών, είτε λόγω αγνοίας παλαιοτέρων ιερέων, είτε για συγκεκριμένους ιστορικούς και πολιτισμικούς σκοπούς, έχουν διαμορφωθεί τοπικά τελετουργικά πρακτικά, στα οποία έχουν ενσωματωθεί όχι μόνο δεισιδαίμονες ή έλκουσες την καταγωγή από το απώτερο παγανιστικό προχριστιανικό παρελθόν συνήθειες, αλλά και προσωπικές στρατηγικές. Οι τελευταίες συχνά έχουν να κάνουν με τον προσπορισμό κοινωνικού γοήτρου μέσω της συμμετοχής σε συγκεκριμένες τελετουργικές μορφές που αφορούν όλη την κοινότητα, και με τη σειρά τους συνδέονται συχνά με τα πολιτικά δίκτυα πελατειακών σχέσεων, τα οποία ως γνωστόν λυμαίνονται τον ελληνικό πολιτικό και κοινωνικό χώρο, ήδη από τις απαρχές ίδρυσης και λειτουργίας του ελεύθερου ελληνικού κράτους.

Ολα αυτά εξηγούν βέβαια τις αντιστάσεις που διαπιστώνονται όταν επιχειρηθεί η αντικατάσταση αυτών των λανθασμένων από εκκλησιαστική άποψη τελετουργικών φαινομένων, δεν δικαιολογούν όμως το μένος των πιστών, που συχνά διαπιστώνεται και εκδηλώνεται. Αυτό το τελευταίο στηρίζεται στην εγωιστική πίστη ότι η συγκεκριμένη κοινότητα κατέχει την απόλυτη αλήθεια, και ότι κάθε προσπάθεια αλλαγής ή διαφοροποίησης σχετίζεται με συνωμοτικές σχεδόν κινήσεις που έχουν στόχο την αλλοίωση της φυσιογνωμίας του τόπου και του πολιτισμού των ανθρώπων.

Στηρίζεται ακόμη στο φαινόμενο της «απαξίωσης των αξιών», που η ηθικά και κοινωνικά καταστρεπτική δεκαετία του ‘80 εισήγε στην ελληνική κοινωνία, στα πλαίσια μις κακώς νοούμενης εφαρμογής της αρχής της ισότητας, που δυστυχώς κατέληξε σε ισοπέδωση και εμπέδωση της ενδιάθετης στον λαό μας τάσης του «ξερολισμού». Στα πλαίσια αυτά, δεν αναγνωρίζεται στον ιερέα ή στον επίσκοπο το δικαίωμα να ξέρει περισσότερα και να συμβουλεύει ή να υποδεικνύει στους πιστούς τους ορθούς δρόμους και τις ανάλογες πρακτικές της θείας λατρείας, στο όνομα του ότι την ίδια κακή συνήθεια πιθανότατα τηρούσαν και οι πρόγονοι των κατοίκων, άρα το συγκεκριμένο στοιχείο ανήκει στα περιεχόμενα της «τοπικής παράδοσης». Μιας παράδοσης που ο καθένας διαμορφώνει κατά το δοκούν και το συμφέρον, δίνοντάς της τα περιεχόμενα που κάθε φορά τον βολεύουν, χωρίς ωστόσο να έχει τις γνώσεις ή την πείρα για να υποστηρίξει όσα λανθασμένα πρεσβεύει. Εν προκειμένω το παράδειγμα της Σάμου που προαναφέρθηκε, είναι και πάλι απολύτως ενδεικτικό.

Απέναντι σε αυτά πώς πρέπει να αντιδράσει ο ιερέας; Πρέπει να ανεχθεί το λάθος, ή οφείλει να επιχειρήσει τη διόρθωσή του, και πώς πρέπει να το κάνει αυτό; Δεν χωρεί αμφιβολία για το ότι μόνο στο τελευταίο σκέλος των παραπάνω ερωτημάτων χωρούν διαφορετικές απόψεις, τα προηγούμενα δύο είναι αυταπόδεικτα. Και επίσης δεν υπάρχει διχογνωμία για το ότι πρόκειται για μείζον ποιμαντικό ζήτημα, που οφείλει να απασχολήσει συστηματικά τους επισκόπους και την Εκκλησία μας σε κεντρικό επίπεδο, και με τον πλέον επίσημο τρόπο.

Γι’ αυτό και θα χρειαστεί μελλοντικά να επανέλθουμε στο φλέγον αυτό ζήτημα.

Εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»

Πρόσφατα Άρθρα

Μεγαλειώδης λιτανεία στην Αγία Μαρίνα Ηλιουπόλεως
Συνοπτικός

Ο παπα-Σεραφείμ βάζει «κόκκινη κάρτα» στους πολιτικούς για το πανηγύρι της Αγίας Μαρίνας

8 Ιουλίου 2025

Την επόμενη της κατακραυγής που ξεσήκωσε η επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Άγιον Όρος, ήρθε η φωνή ενός θαρραλέου παπά να...

Read more
Τιμώντας τον Άγιο Προκόπιο στην Πορτίτσα
Εκκλησία της Ελλάδος

Τιμώντας τον Άγιο Προκόπιο στην Πορτίτσα

8 Ιουλίου 2025

Στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό του Αγίου Προκοπίου στην Τοπική Κοινότητα Πορτίτσας, όπου πλήθος πιστών συγκεντρώθηκε με ευλάβεια, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης...

Read more
Η εορτή της Αγίας Κυριακής στην Κέρκυρα
Εκκλησία της Ελλάδος

Η εορτή της Αγίας Κυριακής στην Κέρκυρα

8 Ιουλίου 2025

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, κ. Νεκτάριος, εόρτασε τη μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής της αθληφόρου στην...

Read more
Ο Άγιος ένδοξος Μεγαλομάρτυρας Προκόπιος (+ 8 Ιουλίου)
Πνευματικές Διδαχές

Ο Άγιος ένδοξος Μεγαλομάρτυρας Προκόπιος (+ 8 Ιουλίου)

8 Ιουλίου 2025

Ο μέγας αυτός και περιβόητος ανάμεσα στους μάρτυρες Προκόπιος, έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού κατά το έτος 290. Καταγόταν...

Read more
Ἁγιολογικό ἀφιέρωμα  Β΄ Ἑβδομάδος μηνός Ἰουλίου
Πνευματικές Διδαχές

Άγιος Προκόπιος ο Μεγαλομάρτυς Αθλητής του Χριστού

8 Ιουλίου 2025

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού Η εποχή των διωγμών των πρωτοχριστιανικών χρόνων είναι η πλέον ηρωική περίοδος της Εκκλησία...

Read more
ΠΟΛΥΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΕΣΕΩΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΕΙΚΟΝΙΣΤΡΙΑΣ ΣΤΗ ΣΚΙΑΘΟ
Εκκλησία της Ελλάδος

ΠΟΛΥΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΕΣΕΩΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΕΙΚΟΝΙΣΤΡΙΑΣ ΣΤΗ ΣΚΙΑΘΟ

7 Ιουλίου 2025

Κάθε πρώτο Σαββατοκύριακο εκάστου Ιουλίου, στη νήσο Σκιάθο, εορτάζεται η ανάμνηση της ευρέσεως της θαυματουργού εικόνας της Παναγίας «Εικονιστρίας». Εφέτος,...

Read more
Αρχιμ. Δανιήλ Ψωίνος: Οι άγιοι της Εκκλησίας μας, είναι οι καλύτεροι αδελφοί μας
Εκκλησία της Ελλάδος

Αγιορείτες Πατέρες μας πικράνατε πολύ…

7 Ιουλίου 2025

Δείτε το ΒΙΝΤΕΟ του π. Δανιήλ Ψωίνος https://youtu.be/43g0g-9d2hg?si=CdZ87UpSgnd7Wljl

Read more
Ο Εσπερινός της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής στις Μικροθήβες
Εκκλησία της Ελλάδος

Ο Εσπερινός της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής στις Μικροθήβες

7 Ιουλίου 2025

Στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Μικροθηβών, ο οποίος τιμά τη μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής, χοροστάτησε χθες, 6/7, ο...

Read more
ΤΟ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΝΘΗΜΕΡΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΗΣ ΑΟΙΔΙΜΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΣΑΛΩΜΗΣ ΜΟΝΑΧΗΣ
Εκκλησία της Ελλάδος

ΤΟ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΝΘΗΜΕΡΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΗΣ ΑΟΙΔΙΜΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΣΑΛΩΜΗΣ ΜΟΝΑΧΗΣ

7 Ιουλίου 2025

Την Κυριακή, 6 Ιουλίου 2025, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κεγχρεών κ. Αγάπιος, με την σεπτή ευλογία του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ....

Read more
Θεία Λειτουργία στις Κατασκήνωσης της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας
Εκκλησία της Ελλάδος

Θεία Λειτουργία στις Κατασκήνωσης της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας

7 Ιουλίου 2025

Με πατρική αγάπη και μέριμνα, την Κυριακή 7 Ιουλίου 2025, ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας, Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων...

Read more
Εορτασμός Αγίας Κυριακής και χειροτονία Ιερομονάχου στην Άρτα
Εκκλησία της Ελλάδος

Εορτασμός Αγίας Κυριακής και χειροτονία Ιερομονάχου στην Άρτα

7 Ιουλίου 2025

Με ιδιαίτερη συγκίνηση και κατάνυξη εορτάστηκε το πρωί της Δευτέρας, 7 Ιουλίου 2025, η μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής στον...

Read more
Η εορτή της Αγίας Κυριακής στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας
Εκκλησία της Ελλάδος

Η εορτή της Αγίας Κυριακής στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας

7 Ιουλίου 2025

Με την δέουσα εκκλησιαστική τάξη και μεγαλοπρέπεια τιμήθηκε η μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. Επίκεντρο του...

Read more
Καλαβρύτων Ιερώνυμος: «Η Εκκλησία ανέκαθεν διατρανώνει: Η πίστη στον Χριστό δεν εξαγοράζεται με κανέναν τρόπο και για κανέναν λόγο»
Εκκλησία της Ελλάδος

Καλαβρύτων Ιερώνυμος: «Η Εκκλησία ανέκαθεν διατρανώνει: Η πίστη στον Χριστό δεν εξαγοράζεται με κανέναν τρόπο και για κανέναν λόγο»

8 Ιουλίου 2025

Με τη χάρη του Θεού και την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Ιερωνύμου, πραγματοποιήθηκε, στις 5 και...

Read more
Ἡ ἑορτή τῆς Ἁγίας Κυριακῆς στήν Ὀρεινή Ναυπακτία
Εκκλησία της Ελλάδος

Ἡ ἑορτή τῆς Ἁγίας Κυριακῆς στήν Ὀρεινή Ναυπακτία

8 Ιουλίου 2025

Σέ ὑψόμετρο 1300 μ. καί μέσα σέ πυκνό δάσος ἀπό ἔλατα ἑορτάστηκε ἡ μνήμη τῆς ἁγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακῆς, στόν ὁμώνυμο Ἱερό Ναό...

Read more
Έναρξη “Νικοδημείων 2025” – Πανηγυρικός Εσπερινός Αγίας Κυριακής
Εκκλησία της Ελλάδος

Έναρξη “Νικοδημείων 2025” – Πανηγυρικός Εσπερινός Αγίας Κυριακής

7 Ιουλίου 2025

Την έναρξη των φετινών "Νικοδημείων 2025" κήρυξε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας Παροναξίας κ. Καλλίνικος, από τον Ιερό Ναό της Αγίας...

Read more
Previous slide
Next slide

ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

Η Μεγαλομάρτυς Αγία Κυριακή {7 Ιουλίου}
Αγίας Κυριακής

Η Μεγαλομάρτυς Αγία Κυριακή {7 Ιουλίου}

7 Ιουλίου 2025

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου Καθηγητού Οι Μάρτυρες κατέχουν τη σημαντικότερη θέση στην Εκκλησία μας, διότι Αυτή είναι θεμελιωμένη στη μαρτυρία,...

Ἁγία Κυριακή

Αγία μάρτυς Κυριακή, η θαρραλέα αθλήτρια του Κυρίου

7 Ιουλίου 2025
Ἁγία Κυριακή

Ἁγία Κυριακή

6 Ιουλίου 2018
Next Post
«Zητεῖτε πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ»

«Το Ουράνιο Ραντεβού»

Ξεκίνησε στο Αγρίνιο το συνέδριο στη μνήμη του Αγίου Ιακώβου του εν Δερβεκίστη

Ξεκίνησε στο Αγρίνιο το συνέδριο στη μνήμη του Αγίου Ιακώβου του εν Δερβεκίστη

Πάνδημος υποδοχή της Τιμίας Κάρας του Αγ. Παρθενίου στον εορτάζοντα I. Ναό Αγίας Ματρώνης Ν. Ερυθραίας

Έκτακτη πτήση της Aegean για την ενθρόνιση του νέου Μητροπολίτη Λήμνου

O Μητροπολίτης Λήμνου στον εορτάζοντα Ναό του Αγίου Δημητρίου στο Μραχάμι

Μητροπολίτης Λήμνου Ιερόθεος: «Ανυπομονώ να βρεθώ στο νησί και να γίνω συνοδοιπόρος όλων»

Σύναξη των Εν Λαρίση Αγίων

Σύναξη των Εν Λαρίση Αγίων

  • Όροι χρήσης – Πολιτική Απορρήτου
  • Επικοινωνία
No Result
View All Result
  • Αρχική
  • Επικαιρότητα
    • Εκκλησία της Ελλάδος
    • Πατριαρχεία – Αυτοκέφαλες Εκκλησίες
    • Το Βήμα της Ενορίας
    • Η φωνή των Ποιμένων
    • Ελλάδα Κόσμος
  • Κηρύγματα
  • Απόψεις – Γνώμες
  • Πνευματικές Διδαχές
    • Ομιλίες
    • Άκου ένα βιβλίο
  • Αφιερώματα
    • Μουσικός Θησαυρός
    • Στρατιωτικοί Ιερείς
    • Προσκυνηματικός Τουρισμός
  • Αιρέσεις

Poimin.gr © 2023

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist