Το Σάββατο 12 Νοεμβρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε και κήρυξε τον θείο λόγο στο Ιερό Παρεκκλήσιο του Αγίου Στεφάνου Βεροίας με την ευκαιρία της εορτής του προστάτου της ενορίας, Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος.
Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας τέθηκε σε προσκύνηση τεμάχιο του Ιερού Λειψάνου του εορταζομένου Αγίου, ενώ στο τέλος τελέστηκε το καθιερωμένο μνημόσυνο των δωρητών και μελών της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Κυριών Βεροίας.
Ακόμη, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, προχείρησε σε πνευματικό τον Αρχιμ. Νεκτάριο Χαλετζή, εφημέριο του Ιερού Ναού του Αγίου Γεωργίου Βεροίας και του Πανελληνίου Ιερού Προσκύνηματος της Παναγίας Σουμελά Βερμίου.
Ο Σεβασμιώτατος στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων: «Ἰωάννης πένησι δούς καί σκορπίσας, ὤ ποῖα Χριστῷ νῦν παρεστώς λαμβάνει».
Μέ τούς δύο αὐτούς στίχους σκιαγραφεῖ ὁ ἱερός Συναξαριστής τόν ἑορταζόμενο σήμερα μεγάλο ἱεράρχη τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Ἐλεήμονα, πατριάρχη Ἀλεξανδρείας. Δίδοντας καί σκορπίζοντας στούς φτωχούς, ἀπολαμβάνει τώρα ὁ Ἰωάννης τίς οὐράνιες δωρεές εὑρισκόμενος ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ.
Ἡ ἐλεήμων καρδία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου ἦταν αὐτή πού χαρακτήριζε τήν πορεία καί τή ζωή του, καί ἡ ἐλεημοσύνη του εἶναι ἀσφαλῶς τό πιό χαρακτηριστικό καί τό πιό καθοριστικό γνώρισμα τῆς ἁγίας προσωπικότητός του. Ὄχι μόνο γιατί ἡ ἀγάπη του πρός τόν ἄνθρωπο καί ἡ διάθεσή του νά προσφέρει μέ κάθε τρόπο στόν πάσχοντα καί ἐνδεῆ ἀδελφό του ὑπερέβαινε τά συνήθη μέτρα, ἀλλά καί διότι ἡ ἀγάπη του καί ἡ ἐλεήμων καρδία του ἀποτελοῦσαν τή συνισταμένη καί τήν ἔκφραση ὅλων τῶν ἀρετῶν πού κοσμοῦσαν τήν ἁγία ψυχή του.
Πολλές φορές νομίζουμε ὅτι ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι μία εὔκολη ἀρετή, μία ἁπλῆ καί ἀνέξοδη κίνηση, ἰδίως γιά τούς ἀνθρώπους πού διαθέτουν κάποια ἄνεση καί εὐχέρεια οἰκονομική. Πολλές φορές νομίζουμε ὅτι εἶναι εὔκολο νά προσφέρει κανείς στόν συνάνθρωπό του, ἰδίως ὅταν πρόκειται νά προσφέρει ἀπό τό περίσσευμά του. Ὅμως δέν εἶναι τόσο εὔκολο ὅσο νομίζουμε, γιατί ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι ἔκφραση τῆς ἀγάπης καί ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ συνισταμένη ὅλων τῶν ἀρετῶν.
Ἄν δέν καλλιεργήσει ὁ ἄνθρωπος στήν ψυχή του ὅλες τίς ἀρετές, ἄν δέν ἀποκτήσει τήν ταπείνωση, ἄν δέν ἐκκόψει τή φιλαυτία, τήν ἰδιοτέλεια, ἄν δέν συνειδητοποιήσει τή ματαιότητα τῶν ὑλικῶν πραγμάτων καί τήν ἀξία τῶν πνευματικῶν, ἄν δέν πιστεύσει ὅτι ὁ πλησίον του δέν εἶναι οὔτε ἕνας ξένος οὔτε πολύ περισσότερο ἕνας ἀνταγωνιστής του, ἀλλά εἶναι ὁ ἀδελφός του, τόν ὁποῖο ὀφείλει νά ἀγαπᾶ ὡς ἑαυτόν, τότε δέν μπορεῖ νά προσφέρει, ἔστω καί ἐάν ἔχει περίσσεια ἀγαθῶν.
Καί ἀκριβῶς ἐπειδή ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι ἔκφραση τῆς ἀγάπης καί ἡ ἀγάπη προϋποθέτει τήν ὕπαρξη ὅλων τῶν ἀρετῶν στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, γι᾽ αὐτό καί ὁ Χριστός ὁρίζει τήν ἐλεημοσύνη ὡς τό ἀπόλυτο κριτήριο τῆς σωτηρίας μας. Ἕνα ποτήριο ψυχροῦ ὕδατος «εἰς ὄνομα προφήτου» χαρίζει σ᾽ αὐτόν πού τό προσφέρει «μισθόν προφήτου», κατά τή διαβεβαίωση τοῦ Κυρίου, ἐνῶ τό νά προσφέρει κάποιος φαγητό σέ ἕναν ἐνδεῆ συνάνθρωπό του θεωρεῖται ὡς παρεχόμενο στόν ἴδιο τόν Χριστό καί τοῦ ἐξασφαλίζει, ἐφόσον παρέχεται μέ ἀγαθή διάθεση, θέση στά δεξιά τοῦ Χριστοῦ κατά τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως. Ἀντίθετα βλέπουμε ὅτι ἡ δυσκολία τοῦ νέου τοῦ Εὐαγγελίου νά μοιράσει τά ὑπάρχοντά του στούς πτωχούς, τοῦ στερεῖ τήν αἰώνιο ζωή.
Θά μποροῦσε βεβαίως ἡ Ἐκκλησία μας ἀντί νά προβάλλει τό μεγαλεῖο τῆς ἐλεήμονος καρδίας τοῦ ἑορταζομένου ἁγίου νά προβάλλει τίς ἄλλες ἀρετές του. Δέν τό κάνει ὅμως, γιατί ἡ ἐλεημοσύνη δέν εἶναι μόνο θεωρητική ἀρετή, ἀλλά καί πρακτική. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ καθένας ἀπό ἐμᾶς πού ἤλθαμε σήμερα γιά νά τιμήσουμε καί νά πανηγυρίσουμε τή μνήμη τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος μπορεῖ νά προσπαθήσει στό ἑξῆς νά μιμηθεῖ τήν ἐλεήμονα συμπεριφορά τοῦ ἑορταζομένου ἁγίου Ἰωάννου.
Καί εἶναι πιό εὔκολο γιά μᾶς τούς ἀδύναμους καί χοϊκούς ἀνθρώπους νά προσπαθήσουμε νά κατακτήσουμε αὐτή τή μεγάλη ἀρετή τοῦ ἁγίου πού ἔχει καί πρακτικές πλευρές, ἀπό τό νά προσπαθήσουμε νά μιμηθοῦμε κάποια ἄλλη ἀρετή του, ὅπως τήν ταπεινοφροσύνη ἤ τήν ἐγκράτεια ἤ τήν πίστη πού δέν ἔχουν τόσο ἐμφανεῖς πρακτικές προεκτάσεις καί εἶναι πιό δύσκολο νά γίνει κατανοητό τό μεγαλεῖο τους σέ ἀνθρώπους σάν καί μᾶς, πού δέν ἔχουμε προχωρήσει στίς ὑψηλές βαθμίδες τῆς πνευματικῆς ζωῆς στίς ὁποῖες εἶχε ἀνέλθει ὁ τιμώμενος ἅγιος Ἰωάννης ὁ Ἐλεήμων.
Ὁ στίχος ὅμως τοῦ Συναξαριστοῦ «Ἰωάννης πένησι δούς καί σκορπίσας» κάνει σαφῆ καί μία ἀπαραίτητη προϋπόθεση τῆς ἐλεημοσύνης, τήν ὁποία ἐκπληροῦσε σέ ἀπόλυτο βαθμό ὁ ἑορταζόμενος ἅγιος. Καί αὐτή εἶναι ἡ ἀγαθή διάθεση.
Δέν λέει μόνο «δούς» ὁ ἱερός Συναξαριστής, λέει καί «σκορπίσας». Δέν λέει, δηλαδή, ἔδωσε ἁπλῶς, ἀλλά ἔδωσε γενναιόδωρα, ἔδωσε ἁπλόχερα, μέ ἀνοικτή καρδιά, χωρίς ὑπολογισμούς, χωρίς νά σκέφτεται ἄν τοῦ κοστίζει καί πόσο, ἄν θά τοῦ λείψει ἤ ὄχι. Πρόσφερε ὁ ἅγιος καί ἀπό τό ὑστέρημά του μέ πολλή ἀγάπη καί μέ τή βεβαιότητα ὅτι «ἱλαρόν δότην ἀγαπᾷ ὁ Θεός», ὅτι δηλαδή ὁ Θεός εὐαρεστεῖται, ὅταν ὁ ἄνθρωπος προσφέρει ἀπό τήν καρδιά του, προσφέρει ἀπό ἀγάπη καί ὄχι ἀπό ἀνάγκη. Καί αὐτόν τόν ἄνθρωπο, πού προσφέρει, μιμούμενος τόν Θεό, ὁ ὁποῖος χαρίζει τά δῶρα του σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους χωρίς διάκριση καί «βρέχει ἐπί δικαίους καί ἀδίκους», ἀγαπᾶ καί ἀμείβει καί ἁγιάζει ὁ Θεός.
Αὐτή τήν ἀγαθή διάθεση ἄς προσπαθήσουμε νά ἀποκτήσουμε, μιμούμενοι τήν ἐλεήμονα καρδία τοῦ ἑορταζομένου ἁγίου, γιά νά γίνουμε καί ἐμεῖς ἄξιοι τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ καί στή γῆ καί στόν οὐρανό.