«Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ»
«Ιερά Μονή Εισοδίων της Θεοτόκου»
Ένα από τα μοναστήρια που συνέβαλαν στην πνευματική ανύψωση του Ελληνικού λαού στην περιοχή του Ολύμπου είναι και το μοναστήρι της Πέτρας ή αλλιώς ιερά μονή των Εισοδίων της Θεοτόκου, η επιλεγόμενη Πέτρας Ολύμπου. Αποτέλεσε ορμητήριο και χώρο της επαναστατικής δράσης των Ελλήνων κατά τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821, της επαναστατικής περιόδου του 1878 και της απελευθέρωσης της Κατερίνης την περίοδο του Μακεδονικού αγώνα του 1912.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
Αξιόλογα είναι τα στοιχεία που έχουν έρθει στο φώς της δημοσιότητας για την ίδρυση της μονής. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για τον χρόνο ίδρυσής της: κατά την πρώτη η μονή εμφανίζεται τον 8ο -9ο αιώνα και κατά τη δεύτερη υποστηρίζεται ότι είναι κτίσμα του 1134 μ.Χ.. Με βάση μία τρίτη εκδοχή η μονή ιδρύθηκε το 1151μ.Χ., σύμφωνα με την επιγραφή η μονή φέρεται ως κτίσμα του επισκόπου Πέτρας Νικήτα και του αυτοκράτορα Κωνσταντινουπόλεως Μανουήλ Η’ Κομνηνού το 1151 μ.Χ.. Σύμφωνα με τέταρτη άποψη η μονή είναι κτίσμα της εποχής του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β’ του Παλαιολόγου (1238-1328). Ενώ το 1608 μ.Χ. (βρέθηκε σε επιγραφή εγκαινίων ναού) έχουμε την ανέγερση του μεταβυζαντινού ναού.
Ο αρχαίος ναός της είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου και πανηγυρίζει στις 21 Νοεμβρίου. Σε αυτήν φυλάσσεται η εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, η οποία εδώ και αιώνες επιτελεί θαύματα. Στη θαυματουργική της δύναμη οφείλονται θεραπείες ασθενών, δαιμονισμένων, κωφαλάλων, ενώ στα χρόνια της Τουρκοκρατίας αναφέρονται ακόμη και θεραπείες μουσουλμάνων.
Η μονή της Πέτρας ανήκε στη δικαιοδοσία της επισκοπής Πέτρας. Τον Ιούνιο του 1896 με την κατάργηση της επισκοπής Πέτρας η μονή προστέθηκε στη δικαιοδοσία της επισκοπής Κίτρους. Τον Οκτώβριο του 1902, αποφασίζεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο η ανακήρυξη των μονών Πέτρας Ολύμπου και Κανάλων σε Πατριαρχικά Σταυροπήγια. Τον Αύγουστο του 1903 εκδόθηκε το Πατριαρχικό σιγίλιο.
Στη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821 οι μοναχοί της μονής ανέλαβαν να συντονίσουν τα επαναστατικά κινήματα στην περιοχή τους και να ανυψώσουν ηθικά τον λαό. Διαδραμάτισαν με τον τρόπο αυτό σημαντικό ρόλο σε διάφορες επαναστατικές περιόδους: το 1798, πριν από το 1821, το 1822, το 1854 και το 1878.
Κάποια περιστατικά από τον αιματοβαμμένο βίο του μοναστηρίου αναφέρονται παρακάτω:
Το 1798 σε μάχη στην περιοχή του μοναστηριού σκοτώνεται από τον τουρκαλβανό Γιουσούφ Αράπη, ο Καπετάν Τόλιος, θείος του Γεωργάκη Ολύμπιου της οικογένειας των Λαζαίων.
Το 1822 έχουμε τον μαρτυρικό θάνατο, από τα στρατεύματα του Μεχμέτ Εμίν Πασά, του ιερομόναχου της μονής Παπά-γιάννη, την ώρα που λειτουργούσε με άλλους τέσσερις ιερείς στον ιερό ναό Αγίου Γεωργίου της Νάουσας στις 6 Απριλίου Πέμπτη της Δικαινησίμου. Η επίσημη Εκκλησία τους ανακήρυξε άγιους νεομάρτυρες και εορτάζουν την Κυριακή του Θωμά.
Την περίοδο αυτή πέρασε από τη μονή και ο μεγάλος οπλαρχηγός του Έθνους ο Θ. Κολοκοτρώνης.
Το 1827 σε σύσκεψη στη μονή Αγίου Διονυσίου στον Όλυμπο, ο ηγούμενος Σαμουήλ και ο Παπα-Κοσμάς της μονής Πέτρας μαζί με οπλαρχηγούς, κληρικούς και προκρίτους της περιοχής συνυπέγραψαν (3 Νοεμβρίου) έγγραφα απευθυνόμενα στην Κυβέρνηση, με σκοπό την απελευθέρωση των εδαφών τους.
Μεταξύ της 19ης Φεβρουαρίου και 3ης Μαρτίου του 1878 συγκροτείται στο Λιτόχωρο η «Προσωρινή Επαναστατική Κυβέρνηση της Μακεδονίας». Μέλος της Κυβερνήσεως ήταν και ο δραστήριος ιερομόναχος της μονής Πέτρας Νικηφόρος Μπουροζίκας, ο οποίος μαζί με τους άλλους αντιπροσώπους υπέγραψε το πρακτικό της συνεδρίασης και την διακήρυξη προς τις κυβερνήσεις των Ευρωπαϊκών δυνάμεων. Στις αρχές του Μάρτη η μονή γίνεται το ορμητήριο της επαναστάσεως. Η Κυβέρνηση καταφεύγει στη μονή και από εκεί ( 4 Μαρτίου 1878 ) στέλνει επαναστατική προκήρυξη προς τους Μακεδόνες αδελφούς υψώνοντας μάλιστα και το λάβαρο της επαναστάσεως. Στις 15 Οκτωβρίου του 1912, από το σταθμό «Καρακόλι» της μονής, ο Μέραρχος της 7ης Μεραρχίας Κλεομένης Κλεομένους έδωσε την γραπτή «Διαταγή επιχειρήσεων», απελευθερώσεως της Πόλεως της Κατερίνης. Σημαντική η βοήθεια των μοναχών ως προς την φιλοξενία και καθοδήγηση της Μεραρχίας.
Η μονή φάνταζε σαν «η μάνα» της περιοχής. Μέσα στο πλαίσιο αυτό το μοναστήρι προσπαθούσε να ενισχύσει τα σχολεία του τόπου(ανοικοδόμηση-στελέχωση) ( το 1768 ενισχύει την σχολή του Πεζάρου, το 1902 τις ιερατικές σχολές στις μονές Βλατάδων και Ζάβορδας, και το 1909 την ιερατική σχολή Τιμίου Προδρόμου (Σκήτης) Βεροίας.
Στις 16 Ιουλίου 1927 και μετά τη διαγραφή του Υπουργείου Υγιεινής, Πρόνοιας και Δημόσιας Αντιλήψεως (αρ. 54006/1927), κατάσχεσε, τα υπάρχοντα της μονής στο όνομα του δημοσίου και προς όφελος του εκεί Σανατορίου σύμφωνα με την Υπουργική Διαταγή (41114/1927) και το Νομοθετικό Διάταγμα (8 Αυγούστου 1925) « περί αναγκαστικής απαλλοτριώσεως ακινήτων της μονής». Στις 13/22 Φεβρουαρίου του 1929 και με το νόμο 3929 ιδρύθηκε το Σανατόριο προβλεπόμενο από το Νομοθετικό Διάταγμα (8 Αυγούστου 1925), το οποίο όριζε ότι θα περιθάλπονται εκεί άποροι φυματικοί και στη συνέχεια θεραπευτήριο ψυχικών νοσημάτων(1970) το λεγόμενο Ψ.Ν.Π.Ο.. Ολόκληρη η περιουσία της παλαιάς μονής, στα 43.000 χιλιάδες στρέμματα. αποτέλεσε το ζωτικό φορέα του Σανατορίου.
Από το 2004 όπου και έχουμε την παύση της λειτουργίας του ψυχιατρικού νοσοκομείου και της εγκαταλείψεως του χώρου, η Ιερά Μητρόπολη Κίτρους με πρωτοστάτη τον Σεβασμιώτατο πρώην Μητροπολίτη κ.κ. Αγαθόνικο, προέβη σε πολλές παραστάσεις στους αρμόδιους, ώστε να επανέλθει ο ιερός ναός, τα κελιά και ένας αύλιος χώρος στην τοπική Εκκλησία. Το Δεκέμβριο του 2010 συγκροτείται «επιτροπή αγώνος» για την επιστροφή και αποφασίζετε η συγκέντρωση υπογραφών από τον πιστό λαό. Στις 25 Φεβρουαρίου 2010 η «επιτροπή» στέλνει επιστολή προς Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο κ.κ. Ιερώνυμο, για την ευώδοση του δίκαιου αιτήματος. Αποτέλεσμα το αίτημα να γίνει αποδεκτό από την Ιερά Σύνοδο, όπου αποφασίζετε στην συνεδρία της 16 Ιουνίου του 2010 να αποσταλεί το αίτημα προς το Υπουργείου Υγείας. Δυστυχώς η απάντηση του Υπουργείου(29-11-2010) προς την Ιερά Σύνοδο ήταν αρνητική, διότι όπως ανακοινώνει «το αίτημα σας δε δύναται προς το παρόν να ικανοποιηθεί». Σήμερα και ύστερα απο νέες προσπάθειες του σεβαστού μας Μητροπολίτη Κίτρους κ. Γεωργίου, το θέμα της ιεράς μονής πέρνει άλλο χαρακτήρα, διότι μπόρεσε και εξαιρέθηκε απο το ταμείο αξιοποίησης ιδιωτικής περιουσίας του δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), ώστε δύναται η δυνατότητα στην ιερά μας Μητρόπολη για επιστροφή σε αυτήν.
Όλοι μας ευχόμαστε κάποια στιγμή, με τις κοινές προσπάθειες της Μητροπόλεως και των πιστών, να δώσει ο Θεός και να επιστρέψει στην τοπική μητέρα εκκλησία, ένα μικρό μέρος αυτής -όπως ο Ναός με τα κελιά του καθώς και ένας ζωτικός χώρος- ώστε να ξανά επανδρωθεί και να επαναλειτουργήσει, όπως άλλωστε γι’ αυτό το έκτισαν οι μακαριστοί κτήτορές του.
Βλέπε σχετική βιβλιογραφία: ΙΩΑΝΝΗ Ε. ΠΟΥΛΑΤΣΙΔΗ, «Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ» Ιερά μονή Εισοδίων της Θεοτόκου στον Όλυμπο της Πιερίας. Έκδοση β΄ επαυξημένη. Εκδόσεις Ιερά Μητρόπολις Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος 2012.
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
