Ολοκληρώθηκαν την Πέμπτη 28 Ιουνίου το πρωί, με την υψηλή παρουσία της Α.Θ.Μ. του Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ. κ. Θεοδώρου του Β´, ο οποίος απηύθυνε χαιρετισμό και μοιράστηκε με τους συνέδρους εμπειρίες από την Ιεραποστολή, οι εργασίες του 24ου Τριημέρου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των ΚΔ΄ Παυλείων, που φέτος είχε ως θέμα: «Ευαγγελισμός και Ιεραποστολή κατά τον Απόστολο Παύλου» και διεξήχθη από 26 έως 28 Ιουνίου στην Αντωνιάδειο Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Δήμου Βέροιας.
Οι εισηγητές και τα θέματα.
Κατά την 1η Συνεδρία (26/6 πρωί) προήδρευσε ο κ. Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ, ενώ την εναρκτήρια εισήγηση έκανε ο αν. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Χαράλαμπος Ατματζίδης, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Ἰησοῦς Χριστός, Ἀπόστολος Παῦλος, εὐαγγελισμός καί ἱεραποστολή».
Κατά την 2η Συνεδρία (26/6 απόγευμα) προήδρευσε οΚαθ.Παναγιώτης Σκαλτσής, Πρόεδρος Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ. και εισηγήσεις έκαναν α) o κ. Τιμολέων Γαλάνης, διδάκτωρ Θεολογίας, Διδάσκων (ΕΔΙΠ) Α.Ε.Α.Α. με θέμα: «Ἀπό τίς Αἰγές στά Παλατίτσια. Ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος ὡς κοσμοκράτωρ καί ἡ διάδοση τῆς λατρείας τοῦ μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ» β) ο κ. Δημήτριος Πασσάκος, Επ. Καθηγητής Α.Ε.Α.Α. με θέμα «Ρωμαϊκή ἐξουσία καί Εὐαγγέλιο κατά τόν Ἀπόστολο Παῦλο».
Κατά την 3η Συνεδρία (27/6 πρωί) προήδρευσε ο αν. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Χαράλαμπος Ατματζίδης και εισηγήσεις έγιναν από α) τον Σεβ. Μητροπολίτη Ναΐσσού κ. Αρσένιο με θέμα «Τό ἱεραποστολικό ἔργο τῶν Ἁγ. Κυρίλλου καί Μεθοδίου καί τῶν μαθητῶν τους» και β) ο κ. Μιχαήλ Παντούλας, Φιλόλογος – Ερευνητής με θέμα «Ὁ κηρυγματικός λόγος τοῦ Ἁγ. Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ στά ὀθωμανοκρατούμενα δυτικά βαλκάνια (1760-1779)».
Κατά την 4η Συνεδρία (27/6 πρωί) προήδρευσε η Επ. Καθηγήτρια κ. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη και εισηγήσεις έγιναν από α) τον κ. Κωνσταντίνος Κωτσιόπουλος, Αν. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. με θέμα « Ἡ ἱεραποστολή ὡς ὄργανο διπλωματίας καί ἰμπεριαλισμοῦ» και β) ο κ. Αθανάσιος Παπαθανασίου, Διδάκτωρ Θεολογίας, Διδάσκων (ΕΔΙΠ) Α.Ε.Α.Α. με θέμα «Ἡ ἱεραποστολή: ἔργο ἤ ἐαυτός τῆς Ἐκκλησίας; Ἡ παράδοξη διαλεκτική εὐθανασίας καί ἀθανασίας».
Κατά την 5η Συνεδρία (27/6 απόγευμα) προήδρευσε ο κ. Αθανάσιος Παπαθανασίου, Διδάκτωρ Θεολογίας, Διδάσκων (ΕΔΙΠ) Α.Ε.Α.Α. και εισηγήσεις έκαναν α) ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Παπαθωμάς, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. με θέμα «Ἐπανευαγγελισμός τοῦ συγχρόνου κόσμου ὡς εὐθύνη τῆς Ἐκκλησίας» και β) ο κ.Κωνσταντίνος Χολέβας, Πολιτικός Επιστήμων – Αρχισυντάκης του περιοδικού ΕΚΚΛΗΣΙΑ με θέμα « Τό ραδιόφωνο, ἡ τηλεόραση καί τό διαδίκτυο στήν ὑπηρεσία τοῦ Εὐαγγελίου».
Κατά την 6η Συνεδρία (28/6 πρωί) προήδρευσε ο Ομ. Καθηγητής κ. Ιωάννης Καραβιδόπουλος ενώ εισηγήσεις έκαναν οι α) ο κ.Πέτρος Παναγιωτόπουλος, Επ. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. με θέμα «Δίκτυο καί ἱεραποστολή στίς παύλειες χριστιανικές κοινότητες» και β) η κ. Αθηνά Τσιγκαροπούλου, Διδάκτωρ Θεολογίας, Διδάσκουσα (ΕΔΙΠ) Α.Ε.Α.Θ. με θέμα «Ἡ ἀφομοίωση τῶν αὐτόχθονων στοιχείων τῶν πολιτισμῶν ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Τέχνη»῎.
Κατά την 7η Συνεδρία (28/6 πρωί) προήδρευσε ο Σεβ.Μητροπολίτης Κίτρους και Κατερίνης κ. Γεώργιος και πραγματοποιήθηκε στρογγυλή τράπεζα με θέμα «Σύγχρονη Ορθόδοξη Ἱεραποστολή »Στην στρογγυλή τράπεζα συμμετείχαν, ο Σεβ.Μητροπολίτης Κορέας κ. Αμβρόσιος και ο Σεβ. Μητροπολίτης Κινσάσας κ. Νικηφόρος.
Οι εκπρόσωποι των Ορθοδόξων Πατριαρχείων και Αυτοκεφάλων Εκκλησιών.
Όπως κάθε χρόνο το Διεθνές Συνέδριο των Παυλείων παρηκολούθησαν εκπρόσωποι των Ορθοδόξων Πατριαρχείων και Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, οι οποίοι απηύθυναν χαιρετισμό και ανάγνωσαν μηνύματα των Προκαθημένων των Εκκλησιών τους.
Οι εκπρόσωποι των Προκαθημένων :
• ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ: Σεβ. Μητροπολίτης Κορέας κ. ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ,
• ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ: Σεβ. Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε και Αγκόλας κ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ,
• ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ: Θεοφ. Ἐπίσκοπος Σαφίτα κ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
• ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ: Σεβ. Ἀρχιεπίσκοπος Ἰορδάνου κ. ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΣ
• ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΡΩΣΣΙΑΣ : Σεβ. Ἀρχιεπίσκοπος Ποντόλσκ κ. ΤΥΧΩΝ
• ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΣΕΡΒΙΑΣ : Πανιερ. Ἐπίσκοπος Ζαχουμίου καί Ἐρζεγοβίνης κ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ
• ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ: Θεοφ. Ἐπίσκοπος Οὐγγαρίας κ. ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ
• ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ: Σεβ. Μητροπολίτης Ρούσσης κ. ΝΑΟΥΜ
• ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ: Σεβ. Μητροπολίτης Ζουκδίδι καί Τσαΐσι κ. ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ
• ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ: Σεβ. Μητροπολίτης Σισανίου καί Σιατίστης κ. ΠΑΥΛΟΣ
• ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΑΣ: Σεβ. Ἀρχιεπίσκοπος Βρότσλαβ καί Στέτσιν. κ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Το συνέδριο επίσης παρακολούθησαν ο Θεοφ. Ἐπίσκοπος Αμαθούντος κ. Νικόλαος, o Θεοφ. Ἐπίσκοπος Ναϊσού κ. Αρσένιος από την Σερβία και ο Σεβ. Μητροπολίτης Κίτρους καί Κατερίνης κ. Γεώργιος.
Βραβεύσεις μαθητών της Ημαθίας.
Όπως κάθε χρόνο στο περιθώριο των εργασιών του Συνεδρίου βραβεύτηκαν από την Ιερά Μητρόπολη μαθητές και μαθήτριες σχολείων (Δημοτικό – Γυμνάσιο – Λύκειο) της Ημαθίας, καθώς και αθλητικών φορέων που διακρίθηκαν σε πανελλήνιο, πανευρωπαϊκό ή διεθνές επίπεδο κατά τη διάρκεια της χρονιάς που πέρασε. Τις απονομές έκαναν οι Αρχιερείς – εκπρόσωποι των Εκκλησιών καθώς επίσης και καθηγητές που μετείχαν στο Συνέδριο ως εισηγητές.
Κήρυξη Λήξης από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Βεροίας κ. Παντελεήμονα.
«Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων τήν εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τά ἀγαθά» (Ρωμ. 10.15).
Καί ἐάν ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος περιῆλθε ὅλη τήν οἰκουμένη, μακαρίζει μέ αὐτόν τόν ὑπέροχο τρόπο ὅσους διακονοῦν στό ἔργο τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῶν ἀνθρώπων καί τῆς μεταδόσεως τοῦ σωτηρίου λόγου τοῦ Κυρίου, τί μποροῦμε νά ποῦμε ἐμεῖς γιά τόν μέγιστο ἀπόστολο καί διδάσκαλο τῶν Βεροιέων, ὁ ὁποῖος συνεχίζει ἐπί 20 αἰῶνες νά εὐαγγελίζεται τήν εἰρήνη, νά εὐαγγελίζεται τά ἀγαθά τῆς θείας ἀγάπης στήν τοπική μας Ἐκκλησία, καί ὁ ὁποῖος μᾶς ἀξίωσε νά τοῦ ἀφιερώσουμε τό ΚΔ´ Διεθνές Ἐπιστημονικό Συνέδριο πού ὁλοκληρώνεται σήμερα;
Τό θέμα τοῦ φετινοῦ Συνεδρίου μας: «Εὐαγγελισμός καί Ἱεραποστολή κατά τόν ἀπόστολο Παῦλο» εἶναι ἕνα θέμα διαρκῶς ἐπίκαιρο στήν Ἐκκλησία μας, καθώς ὁ εὐαγγελισμός καί ἡ ἱεραποστολή ἀποτελοῦν ἔννοιες ἀδιάρρηκτα συνδεδεμένες μέ τήν ὑπόσταση καί τήν παρουσία τῆς Ἐκκλησίας στόν κόσμο, ἀποτελοῦν μία ἀνά τούς αἰῶνες συνεχιζόμενη πραγματικότητα, ὅπως θά ἀκούσουμε σέ λίγο καί ἀπό τόν Μακαριώτατο Πάπα καί Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας κύριο Θεόδωρο, ὁ ὁποῖος τιμᾶ μέ τήν παρουσία του τή σημερινή καταληκτήρια συνεδρίαση τοῦ Συνεδρίου μας καί τόν ὁποῖο καλωσορίζω ἀπό καρδίας στή Βέροια καί στήν Ἱερά Μητρόπολή μας.
Οἱ δώδεκα εἰσηγήσεις πού παρουσίασαν οἱ ἐκλεκτοί ὁμιλητές μας καί οἱ συζητήσεις πού διεξήχθησαν αὐτές τίς τρεῖς ἡμέρες μᾶς ἔδωσαν μιά ὁλοκληρωμένη κατά τό δυνατόν εἰκόνα τοῦ θέματος πού μᾶς ἀπασχόλησε, τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καί τῆς Ἱεραποστολῆς.
Στήν ἐναρκτήρια εἰσήγηση εἴχαμε τήν εὐκαιρία νά ἀκούσουμε γιά τό ἀκριβές περιεχόμενο τῶν ἐννοιῶν «εὐαγγελισμός» καί «ἱεραποστολή», πού ἀποτελοῦσαν τό ζητούμενο τοῦ Συνεδρίου μας, ἀλλά καί τή σχέση τους μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό καί τόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο Παῦλος, ὁ ὁποῖος διά τῆς κλήσεώς του ἀπό τόν Χριστό, μέ τόν θαυμαστό τρόπο πού γνωρίζουμε, κατέστη ὄχι μόνο δέκτης τοῦ εὐαγγελίου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί αὐτός ὁ ὁποῖος ταυτίσθηκε μέ τόν Χριστό καί τόν εὐαγγελισμό τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ καί θεώρησε τόν Ἰησοῦ ὡς πρότυπό του στή διακονία αὐτή.
Μέ τίς εἰσηγήσεις τῆς δεύτερης συνεδρίας εἴχαμε τήν εὐκαιρία νά γνωρίσουμε τίς συνθῆκες πού ὑπῆρχαν τήν ἐποχή κατά τήν ἐποχή κατά τήν ὁποία ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔδρασε ἱεραποστολικά, ἀλλά καί ὅσα τίς διαμόρφωσαν, ὅπως ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος, ὁ ρόλος τοῦ ὁποίου πιστεύεται ὅτι ἀποκαλύπτεται στό ὅραμα τοῦ προφήτου Δανιήλ καί τό σύμβολό του ἀποτυπώνεται στίς τοιχογραφίες τοῦ ναοῦ τοῦ ἁγίου Δημητρίου στά Παλατίτσια, ἀλλά καί ἡ ρωμαϊκή ἐξουσία, ἡ ὁποία, ἔστω καί ἄν πρόκειται γιά ἕνα κοσμικό σχῆμα πού θά παρέλθει, ἐντάσσεται προσωρινά στό σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο.
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος δέν ἀξιοποίησε μόνο τίς ἱστορικές συνθῆκες καί τίς συγκυρίες γιά τή διάδοση τοῦ εὐαγγελίου ἀλλά καί τά δίκτυα σημαντικοῦ ἀριθμοῦ νέων πιστῶν πού ἀναπτύχθηκαν στίς Ἐκκλησίες τίς ὁποῖες ἵδρυσε ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος καί οἱ ὁποῖοι πλαισίωναν τίς προσπάθειές του καί συνέβαλαν στήν ἐξάπλωση τῆς πίστεως στόν Χριστό.
Ἰδιαίτερη σημασία στή διάδοση τοῦ εὐαγγελίου στά ἐθνικά περιβάλλοντα, στά ὁποῖα κήρυξε ὁ ἀπόστολος Παῦλος. εἶχε καί ἡ ἀφομοίωση αὐτοχθόνων πολιτισμικῶν στοιχείων ἀπό τήν ὀρθόδοξη τέχνη, κυρίως συμβόλων, πού διευκόλυναν τήν ἀποδοχή τῆς νέας θρησκείας καί τήν εὐκολότερη ἐξοικείωση τῶν ἀνθρώπων μέ αὐτήν.
Στή συνέχεια περάσαμε ἀπό τόν ἀπόστολο Παῦλο στήν ἱεραποστολική δράση τῆς Ἐκκλησίας στούς ἑπόμενους αἰῶνες καί παρακολουθήσαμε μέσα ἀπό τίς εἰσηγήσεις τῆς τρίτης συνεδρίας τό ἱεραποστολικό τῶν ἁγίων αὐταδέλφων καί ἰσαποστόλων Κυρίλλου καί Μεθοδίου τῶν Θεσσαλονικέων καί τῶν μαθητῶν του, ἀλλά καί τίς συνθῆκες μέσα στίς ὁποῖες κήρυξε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός στήν τουρκοκρατούμενη Ἑλλάδα καί ὄχι μόνο.
Οἱ εἰσηγήσεις τῆς τετάρτης συνεδρίας εἶχαν ὡς ἀντικείμενο τήν ἐκμετάλλευση τῆς ἱεραποστολῆς ὡς ὀργάνου ἀσκήσεως πολιτικῆς ἤ ἐξουσίας καί τοῦ ρόλου τόν ὁποῖο πρέπει νά ἔχει στήν ἐποχή μας, ὁ ὁποῖος δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τήν ἀνάγκη νά μεταμορφώσει μέ τό χριστιανικό μήνυμα τόν κόσμο, ἀπαλλάσσοντάς τον ἀπό τόν μεταμοντέρνο παγανισμό.
Πρός ἐπίτευξη αὐτῶν τῶν στόχων ἡ Ἐκκλησία καλεῖται ἀφενός νά συνειδητοποιήσει τήν εὐθύνη της νά ἐπανευαγγελισθεῖ τόν σύγχρονο ἄνθρωπο πού πιστεύει ἀλλά δέν ἔχει σχέση μέ τήν Ἐκκλησία ἤ ἔχει σχέση μέ τήν Ἐκκλησία ἀλλά δέν πιστεύει, καί συγχρόνως νά ἀξιοποιήσει γιά τόν σκοπό αὐτό τά σύγχρονα μέσα ἐπικοινωνίας.
Ἡ συζήτηση πού ἀκολουθοῦσε τίς εἰσηγήσεις τῶν διακεκριμένων ὁμιλητῶν μας πῆρε μία διαφορετική καί πολύ ἐνδιαφέρουσα μορφή μέ τή στρογγυλή τράπεζα μέ τήν ὁποία καί ὁλοκληρώθηκαν οἱ ἐργασίες τοῦ Συνεδρίου μας καί εἶχε ὡς θέμα τή σύγχρονη Ὀρθόδοξη ἱεραποστολή, ὅπως τή ζοῦν δύο ἀρχιερεῖς οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἀφιερώσει τή ζωή τους καί τή διακονία τους σέ αὐτή, ὁ Ἅγιος Κορέας κύριος Ἀμβρόσιος καί ὁ Ἅγιος Κινσάσας κύριος Νικηφόρος.
Στή σημερινή τελευταία συνεδρία ἔχουμε, ὅπως ἀνέφερα ἤδη, τήν ἰδιαίτερη τιμή καί τή μεγάλη χαρά νά παρίσταται ὁ Μακαριώτατος Πάπας καί Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας κύριος Θεόδωρος, τόν ὁποῖο καί εὐχαριστοῦμε ἀπό καρδίας γιά τήν ἀνταπόκρισή του στήν πρόσκληση τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως νά τιμήσει μέ τήν παρουσία του τά ΚΔ´ Παύλεια καί τό Συνέδριό μας, καί τόν ὁποῖο θά παρακαλέσω σέ λίγο νά ἔλθει στό βῆμα γιά νά κλείσει ἐκεῖνος, πού διαθέτει μακρά ἱεραποστολική ἐμπειρία καί διαδρομή, τό Συνέδριό μας πού εἶχε ὡς θέμα τόν Εὐαγγελισμό καί τήν Ἱεραποστολή.
Πρίν νά παραχωρήσω τό βῆμα θά ἤθελα νά παρουσιάσω σέ ὅλους μέ πολλή χαρά τόν τόμο τῶν Πρακτικῶν τοῦ ΚΓ´ Συνεδρίου πού εἶχε ὡς θέμα: «Πόλεμος καί εἰρήνη κατά τόν ἀπόστολο Παῦλο», ἀλλά καί νά ἐκφράσω τίς ὀφειλόμενες εὐχαριστίες.
Πρωτίστως εὐχαριστία καί εὐγνωμοσύνη ὀφείλουμε στόν Παναγιώτατο Οἰκουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαῖο, τόν ὁποῖο ἐξεπροσώπησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κορέας κύριος Ἀμβρόσιος, ὁ ὁποῖος καί μετέφερε τό σεπτό πατριαρχικό μήνυμα.
Βαθύτατες εὐχαριστίες ὀφείλουμε καί πρός ὅλους τούς Μακαριωτάτους Πατριάρχες τῶν πρεσβυγενῶν καί νεωτέρων Πατριαρχείων καί τούς Προκαθημένους τῶν Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, οἱ ὁποῖοι καί φέτος τίμησαν τό Συνέδριό μας, ἀποστέλλοντας ἐκπροσώπους καί μηνύματα, ἀλλά καί ὅλους τούς Σεβασμιωτάτους καί Θεοφιλεστάτους ἀδελφούς Ἀρχιερεῖς πού μᾶς τίμησαν μέ τήν παρουσία τους.
Πολλές εὐχαριστίες ἀνήκουν καί στούς συντελεστές τοῦ Συνεδρίου, τούς διακεκριμένους εἰσηγητές μας, ἀλλά καί τούς ἐλλογιμωτάτους καθηγητές, μέλη τῆς Ἐπιστημονικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Συνεδρίου.
Εὐχαριστῶ ἀκόμη θερμά τά μέλη τῆς Ὀργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς πού ἐπωμίσθηκαν τήν διευθέτηση ὅλων τῶν πρακτικῶν ζητημάτων μέχρι τήν τελευταία λεπτομέρεια καί συνέβαλαν στήν ἐπιτυχῆ πραγματοποίησή του. Ἰδιαιτέρως εὐχαριστῶ τόν πανοσιολογιώτατο πρωτοσύγκελλο π. Ἀθηναγόρα, τόν ὁποῖο, δυστυχῶς, λόγῳ ἀσθενείας δέν ἔχουμε τή χαρά νά τόν ἔχουμε κοντά μας.
Εὐχαριστῶ τέλος καί ὅλους σας, τούς ἄρχοντες, τούς κληρικούς, τούς μοναχούς καί τίς μοναχές, καί τόν εὐσεβῆ λαό πού τιμήσατε μέ τήν παρουσία σας τό Συνέδριο.
Ἡ εὐγνωμοσύνη μας πρός τόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο Παῦλο πού μᾶς ἀξίωσε νά τοῦ ἀφιερώσουμε καί αὐτό τό συνέδριο δέν ἐκφράζεται μέ λόγια, Ἐκεῖνος ὅμως γνωρίζει τήν ἀγάπη μας.
Ὁ καταληκτήριος λόγος ἀνήκει σέ σᾶς, Μακαριώτατε, μαζί μέ τίς ὁλοκάρδιες εὐχαριστίες μας γιά τήν τιμητική παρουσία σας στήν Ἱερά μας Μητρόπολη καί στό ΚΔ´ Διεθνές Συνέδριό μας πρός τιμήν τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, μεγίστου ἀποστόλου Παύλου.