(Ἀπομαγνητοφωνημένο κήρυγμα στήν θεία Λειτουργία κατά τήν ἑορτή τοῦ ἁγίου Παϊσίου τήν 12-7-2025)
Σήμερα ἑορτάζουμε τήν μνήμη τοῦ ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου. Χθές ἑορτάσαμε τήν μνήμη τοῦ ἁγίου Σωφρονίου καί σήμερα τοῦ ἁγίου Παϊσίου, δύο μεγάλων ἁγίων καί Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ καθένας μέ τό διαφορετικό του χάρισμα, ἀλλά πάντως δόξασαν τόν Θεό καί τίμησαν τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.
1. Ὁ ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης
Θά ἤθελα σήμερα πού ἔχουμε τήν μνήμη τοῦ ἁγίου Παϊσίου καί στόν ὁποῖο ἀφιερώσαμε αὐτό τό Παρεκκλήσιο κάτω ἀπό τόν Μητροπολιτικό Ναό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Ναυπάκτου, νά ἀναφερθῶ ἐν ὀλίγοις, ὄχι ἁπλῶς στήν ζωή τοῦ ἁγίου Παϊσίου, ἀλλά κυρίως στίς ἐντυπώσεις τίς ὁποῖες καί ἐγώ καί ἄλλοι ἀποκόμισαν ἀπό τήν τηλεοπτική σειρά πού παρουσιάστηκε τά δύο τελευταῖα χρόνια γιά τόν ἅγιο Παΐσιο.
Πρόκειται γιά τήν τηλεοπτική σειρά μέ τίτλο «Ἀπό τά Φάρασα στόν Οὐρανό» πού παρουσίασε τήν ζωή τοῦ ἁγίου Παϊσίου ἀπό τήν ὥρα πού γεννήθηκε στά Φάρασα τῆς Καππαδοκίας καί τόν ἀκολούθησε στήν πορεία του πρός τήν Ἑλλάδα, στήν Κόνιτσα καί μετά πῶς ἀνεδείχθη καί πῶς ἔγινε μοναχός καί δόξασε τόν Θεό καί ἔφθασε στόν οὐρανό.
Βέβαια, εἶναι πάρα πολύ δύσκολο νά παρουσιασθῆ ἡ ζωή ἑνός ἀνθρώπου, καί ἰδιαίτερα ἑνός ἁγίου, ἀλλά νομίζω ὅτι αὐτή ἡ τηλεοπτική σειρά, ἐπειδή γνωρίσαμε τόν ἅγιο Παΐσιο ἐμεῖς οἱ μεγαλύτεροι καί ἐγώ τουλάχιστον εἶχα μιά ἰδιαίτερη σχέση μαζί του καί ἰδιαίτερη ἐπικοινωνία, τόν ἀπέδιδε ἐν πολλοῖς.
Τόν ἅγιο Παΐσιο τόν ἐπισκεπτόμουν συχνά καί τοῦ ἔλεγα ὅλα τά προβλήματά μου, φυσικά μέ τήν ἄδεια τοῦ πνευματικοῦ μου, τοῦ ἁγίου Καλλινίκου, ὁ ὁποῖος ἀγαποῦσε πάρα πολύ τόν ἅγιο Παΐσιο καί ὁ ἅγιος Παΐσιος ἀγαποῦσε τόν ἅγιο Καλλίνικο καί μάλιστα, ὅταν τόν γνώρισε, εἶπε ὁ ἅγιος Παΐσιος, «δέν γνώρισα μέχρι τότε πιό ἁγιότερο Ἐπίσκοπο». Πήγαινα, λοιπόν, καί τοῦ ἔλεγα ὅλα τά θέματα τά ὁποῖα ἔπρεπε νά ἀντιμετωπιστοῦν στήν ζωή μου καί μέ βοήθησε ἀποτελεσματικά. Καί ἔχω πεῖ ἐπανειλημμένως ὅτι τό ὅτι σήμερα εἶμαι ἐδῶ στήν Ναύπακτο Μητροπολίτης τό ὀφείλω, ἐκτός ἀπό τόν ἅγιο Καλλίνικο, τόν Γέροντά μου, πού προσευχόταν στόν Θεό καί πνευματικά μέ ἀνέδειξε, ἐπίσης τό ὀφείλω στόν ἅγιο Παΐσιο, γιά λόγους τούς ὁποίους ἐγώ γνωρίζω.
Ἄρα, γνωρίσαμε προσωπικά τόν ἅγιο Παΐσιο καί εἴδαμε ὅτι πράγματι τόν ἀπέδωσε αὐτή ἡ τηλεοπτική σειρά ἐν πολλοῖς. Βέβαια, δέν εἶναι εὔκολο νά ἀποδώση κανείς ἀπόλυτα ἕναν ἄνθρωπο καί ἰδιαίτερα ἕναν ἅγιο. Καί πρίν ἀπό δύο-τρεῖς ἡμέρες εἶχα τήν χαρά νά μᾶς ἐπισκεφθῆ ἐδῶ στήν Μητρόπολη καί ἐκεῖνος πού ἔγραψε τό σενάριο, ὁ κ. Γεώργιος Τσιάκκας καί ἡ σύζυγός του Χριστίνα, ἡ ὁποία «ἐνσάρκωνε» τήν μητέρα τοῦ ἁγίου Παϊσίου, τήν Εὐλογία, καί εἴχαμε τήν δυνατότητα γιά πολλές ὧρες, μία ὁλόκληρη μέρα καί τήν ἄλλη μέρα μέχρι τό μεσημέρι, νά μιλᾶμε γι’ αὐτά τά θέματα, νά μιλᾶμε γιά τόν ἅγιο Παΐσιο καί γιά τήν θεοφιλῆ ζωή καί πολιτεία του.
Ὅλη ἡ Ἑλλάδα παρακολούθησε τήν σειρά, ἀλλά καί οἱ ἐκτός αὐτῆς, γιατί τώρα μεταφράζεται στά ἀγγλικά, στά ρουμανικά, ἔχει μεταφρασθῆ στά ἀραβικά. Καί μάλιστα ἔχω τήν πληροφορία ὅτι ἡ κυρία, ἡ ὁποία μετέφρασε τήν σειρά αὐτή στήν ἀραβική γλώσσα εἶχε κουραστῆ ἀπό τήν μετάφραση καί εἶχε ἀμφιβολίες ἄν τό ἀπέδιδε καλά στά ἀραβικά. Τότε τῆς ἐμφανίσθηκε ὁ ἅγιος Παισιος στόν ὕπνο της καί τῆς εἶπε νά συνεχίση, διότι αὐτός θά εἶναι μαζί της. Καί ὅταν τελείωσε τήν μετάφραση πάλι τῆς ἐμφανίσθηκε καί τῆς εἶπε νά εἶναι εὐλογημένη γιά τό ἔργο πού ἔκανε.
2. Κεντρικά σημεῖα ἀπό τήν ζωή τοῦ ἁγίου Παϊσίου
Στόν καθένα πού παρακολούθησε αὐτήν τήν τηλεοπτική σειρά δημιουργήθηκαν διάφορες ἐντυπώσεις. Ὁπότε, θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά πῶ καί ἐγώ μερικά βασικά σημεῖα πού ἀνέδειξαν τά ἐπεισόδια αὐτῆς τῆς τηλεοπτικῆς σειρᾶς, καί ὅπως συζητήσαμε μέ τούς συντελεστές αὐτῆς τῆς τηλεοπτικῆς σειρᾶς καί μέ ἄλλους ἀνθρώπους.
α) Ἡ ἀτμόσφαιρα τῆς ὀρθόδοξης οἰκογένειας
Ἡ τηλεοπτική αὐτή σειρά ἔδειξε τί εἶναι καί πῶς πρέπει νά εἶναι ἡ ὀρθόδοξη οἰκογένεια. Φυσικά, κάθε ἄνθρωπος ἔχει τήν δική του οἰκογένεια. Τό θέμα εἶναι πῶς ἀναπτύσσεται καί ποῦ στηρίζεται, σέ ποιές βάσεις στηρίζεται αὐτή ἡ χριστιανική οἰκογένεια.
Εἴδαμε, λοιπόν, τήν οἰκογένεια τοῦ ἁγίου Παϊσίου, τούς γονεῖς του, τήν γιαγιά του, τά ἀδέλφια του πού στηρίζονταν στόν Θεό καί συνδέονταν στενά μέ τήν Ἐκκλησία, μέ τίς ἱερές ἀκολουθίες καί κυρίως εἶχαν ἕναν καθοδηγητή, ἕναν ἅγιο Πατέρα, τόν ἅγιο Ἀρσένιο τόν Καππαδόκη, τόν Χατζεφεντῆ, ὅπως ἀκριβῶς τόν ἔλεγαν. Τόν ἄκουγαν, τόν συμβουλεύονταν, τούς καθοδηγοῦσε, ἦταν ὁ πνευματικός καθοδηγός τους, ὁ ὁποῖος ὡς καλός πνευματικός πατέρας ἀπό τά Φάρασα τῆς Καππαδοκίας τούς ὁδήγησε μέχρι τήν Κέρκυρα, ὅπου ἐκοιμήθη. Ἀλλά σέ ὅλη τήν ζωή τους τούς καθοδηγοῦσε καί τούς δίδασκε μέ τό παράδειγμα καί τούς λόγους του. Ὅλα τά μέλη τῆς οἰκογένειας τοῦ ἁγίου Παϊσίου, καί γενικότερα ὅλοι οἱ Φαρασιῶτες, τόν εἶχαν πρότυπο καί ρωτοῦσαν μεταξύ τους, γιά τό «τί ἔλεγε ὁ πάτερ Ἀρσένιος, ἔλεγε αὐτό, ἔλεγε ἐκεῖνο».
Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ οἰκογένεια γιά νά ἔχη καλές βάσεις, πρέπει νά στηρίζεται στήν Ἐκκλησία καί στούς Ἁγίους, νά ἔχη ἕναν καθοδηγητή πνευματικό πατέρα, ὄχι ἁπλῶς ψυχολόγο, – μερικές φορές εἶναι καί αὐτοί ἀπαραίτητοι – ἀλλά ἕναν Ἅγιο, ὁ ὁποῖος θά τούς καθοδηγῆ μέσα ἀπό τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Αὐτή εἶναι ἡ ὀρθόδοξη οἰκογένεια.
Παρατηροῦμε σύγχρονα γεγονότα καί ἐγκλήματα πού γίνονται καί καταλαβαίνουμε ὅτι, ὅταν κάποιος φθάνη στό σημεῖο νά κάνη τέτοια μεγάλα ἐγκλήματα, σημαίνει ὅτι δέν λειτουργεῖ σωστά ἡ οἰκογένεια. Ἑπομένως, ἡ οἰκογένεια πρέπει νά στηρίζεται καί νά συνδέεται στενά μέ τήν Ἐκκλησία καί μέ ἕναν ἅγιο πνευματικό καί ἅγιο καθοδηγητή.
β) Ἡ πνευματική ἀνάπτυξη τοῦ ἀνθρώπου
Ἀπό τήν τηλεοπτική αὐτή σειρά εἴδαμε τό πῶς πρέπει νά ζῆ ὁ Χριστιανός καί μάλιστα ὁ Ὀρθόδοξος. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει μέσα του τήν ἔφεση γιά τόν Θεό. Κάθε ἄνθρωπος εἶναι δημιουργημένος κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν Θεοῦ. Καί πρέπει νά ἀναπτύξη αὐτό τό κατ’ εἰκόνα καί νά φθάση στό καθ’ ὁμοίωσιν, πού γίνεται μέσα στήν Ἐκκλησία, μέ ὅλη τήν ζωή της. Ἑπομένως, εἴδαμε τό πῶς πρέπει νά ζῆ ὁ κάθε ἄνθρωπος, ὅπως συνέβη στήν ζωή τοῦ ἁγίου Παϊσίου.
Μᾶς δίδαξε ὅτι πρέπει νά ἔχουμε ἀγάπη καί πίστη στόν Θεό καί συνεχῶς νά προσευχόμαστε, γιατί ἡ πίστη ἐκφράζεται μέ τήν προσευχή καί ἐκεῖνος καί ὅλα τά ἄλλα μέλη τῆς οἰκογένειας καί ἡ εὐσεβής μητέρα του, ἡ Εὐλογία, ὅ,τι προβλήματα εἶχαν πήγαιναν στήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Υπεραγίας Θεοτόκου καί προσεύχονταν.
Φυσικά, δέν ἀπολυτοποιοῦσαν τά θέματα, γιατί εἶχαν πνευματικό καί εἶχαν ἐκκλησιαστική ζωή καί ἐξομολογοῦντο καί αὐτό φάνηκε στήν πράξη. Δέν ἦταν μόνο ἡ εἰκόνα στήν ὁποία προσεύχονταν, ἀλλά εἶχαν καί πνευματικό ἐξομολόγο καί κοινωνοῦσαν τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Ἄρα, λοιπόν, χρειάζεται πίστη στόν Θεό καί προσευχή. Μέσα ἀπό τήν προσευχή λύνονται ὅλα τά ζητήματα.
Μᾶς δίδαξε ἀκόμη αὐτό πού ἔκανε καί ἡ εὐλαβής μητέρα του Εὐλογία, δηλαδή προσεύχονταν καί ἀνέθεταν ὅλα τά θέματα στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Μᾶς δίδαξε συνεχῶς στήν ζωή μας νά λέμε τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με», «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», τήν ὥρα πού περπατᾶμε, τήν ὥρα πού κάνουμε κάποια ἐργασία. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ νοῦς μας πρέπει νά εἶναι πρός τόν Θεό, νά ἔχη ἀδιάλειπτη μνήμη Θεοῦ.
Καί πάνω ἀπ’ ὅλα μᾶς δίδαξε νά δοξάζουμε τόν Τριαδικό Θεό. Καί ἦταν κάτι τό ὁποῖο καί ἐμεῖς τό εἴχαμε στήν Ἤπειρο καί μᾶς τό ἔλεγαν οἱ γονεῖς μας. Ὅταν ἔπεφταν κεραυνοί, βροντές καί ἀστραπές, μᾶς δίδασκαν νά λέμε: «Μέγα τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος», «Μέγα τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος». Καί τό εἴδαμε ἐκεῖ, ὅταν εἶχε καταιγίδα, φώναζαν καί τά παιδάκια: «Μέγα τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος». Τό εἶδα καί θυμήθηκα τά παιδικά μου χρόνια.
Πρέπει, λοιπόν, νά προσευχόμαστε καί νά δοξάζουμε τόν Τριαδικό Θεό. Ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος ὅτι, ὅταν κανείς κάνη τήν προσευχή του καί ζητᾶ κάτι ἀπό τόν Θεό καί λέη «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον», αὐτό εἶναι σάν τό ἀσήμι, ὅταν ὅμως προσεύχεται στόν Θεό καί λέει, «Δόξα σοι ὁ Θεός», «Μέγα τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος», αὐτό εἶναι σάν τόν χρυσό, εἶναι ἀνώτερο ἀπό τό ἀσήμι.
Ἐπί πλέον πρέπει νά ζοῦμε μέ ὑπακοή. Μεγάλη ἡ δύναμη τῆς ὑπακοῆς. Γιατί, ὅταν μάθη κανείς νά κάνη ὑπακοή, νά ρωτᾶ καί νά ὑπακούη, σημαίνει ὅτι ἔχει ταπεινό φρόνημα, σημαίνει ὅτι θέλει νά μάθη, σημαίνει ὅτι δέν ἔχει ἐγωισμό, σημαίνει ὅτι δέν ἔχει φιλαυτία, δέν στηρίζεται στόν ἑαυτό του, ὅτι δῆθεν τά ξέρει ὅλα, ἀλλά κάνει ὑπακοή, καί νά λέη: «νά ‘ναι εὐλογημένο». Καί ὅταν κάνη κανείς ὑπακοή, τότε, πράγματι, ἔχει εὐλογία στήν ζωή του καί στούς ἀνθρώπους πού συνδέονται μαζί του. Μεγάλη ἡ ἀξία τῆς ὑπακοῆς.
Ἄλλωστε, αὐτό μᾶς τό δίδαξε ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος ἦταν Θεός καί «ὑπήκουσε ἕως θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ, διό καί ὁ Θεός αὐτόν ὑπερύψωσε», ὅπως γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Φιλιπ. β΄, 8-9). Ἄρα, λοιπόν, ἔτσι πρέπει νά ζοῦμε. Πρέπει νά ζοῦμε μέ ὑπακοή στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ὑπακοή καί στούς ἀνθρώπους, καί ἰδιαίτερα στόν πνευματικό μας πατέρα, τόν ἅγιο πνευματικό πατέρα, ὄχι τόν ὁποιοδήποτε, γιατί καί ἐδῶ γίνονται διάφορα λάθη. Καί, βέβαια, πρέπει νά κάνουμε ὑπομονή στήν ζωή μας καί πάνω ἀπό ὅλα νά κάνουμε προσευχή καί νά δοξολογοῦμε Τόν Θεό.
Ἔτσι ἀλλοιώνεται ὁ ἐσωτερικός κόσμος τοῦ ἀνθρώπου, ἐξαγιάζεται σιγά-σιγά, καί αὐτά εἶναι τά πνευματικά μας ὅπλα. Οἱ ἄνθρωποι πού δέν γνωρίζουν ἀπό αὐτά, πελαγώνουν, ὅταν ἔρχεται ἕνα πρόβλημα, εἴτε ἀρρώστια εἶναι εἴτε θάνατος εἶναι εἴτε διαζύγιο εἶναι, εἴτε συκοφαντίες καί διαβολές εἶναι, καί τά χάνουν κυριολεκτικά, δέν ξέρουν τί νά κάνουν. Ἐνῶ ἐμεῖς πού ζοῦμε στήν Ἐκκλησία καί ἔχουμε αὐτά τά ὑποδείγματα πού μᾶς ἔδειξαν οἱ ἅγιοι, ξέρουμε τί θά κάνουμε, θά πᾶμε στόν πνευματικό μας πατέρα, θά κάνουμε μιά μυστική προσευχή στόν Χριστό, στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, στούς ἁγίους, θά κάνουμε ὑπομονή καί ὑπακοή καί δοξολογία πρός τόν Θεό καί τότε θά βλέπουμε ὅτι ὅλα τά προβλήματα τῆς ζωῆς μας λύνονται ἤ ὑπερβαίνονται.
Ὅλα αὐτά μᾶς τά δίδαξε αὐτή ἡ τηλεοπτική σειρά. Γιατί ὁ ἅγιος Παΐσιος ἦταν μιά πολύ μεγάλη προσωπικότητα. Δέν μπορεῖ, βέβαια, νά περικλεισθῆ σέ μιά τηλεοπτική σειρά. Καί μοῦ ἔλεγε ὁ σεναριογράφος του ὅτι ἤθελε καί ἄλλα σημεῖα νά προσθέση, ἀλλά ὁ τηλεοπτικός χρόνος ἦταν περιορισμένος καί δέν μποροῦσαν ὅλα νά παρουσιασθοῦν, ἀνάλογα μέ τίς ἀνάγκες τῆς τηλεοπτικῆς παραγωγῆς.
γ) Ὁ Ὀρθόδοξος μοναχός
Ἐπίσης, μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι αὐτό πού μᾶς δίδαξε αὐτή ἡ τηλεοπτική σειρά ἀπό τήν ζωή τοῦ ἁγίου Παϊσίου, εἶναι τό ποιός εἶναι ὁ καλός καί εὐλογημένος μοναχός πού ζῆ μέ ὑπακοή στήν Ἐκκλησία. Καί, ὅταν βρισκόταν μπροστά σέ ἕνα δίλημμα, τί πρέπει νά κάνη, ἄν θά κάνη αὐτό πού θέλει ὁ Θεός καί θά στενοχωρήση τόν Ἐπίσκοπο ἤ θά κάνη αὐτό πού θέλει ὁ Ἐπίσκοπος καί θά στενοχωρήση τόν Θεό, ἔβρισκε τίς κατάλληλες λύσεις. Ὅταν βρισκόταν σέ αὐτό τό δίλημμα, τότε ἐξεδήλωνε ὅλο τό ἐκκλησιαστικό του φρόνημα.
Καί μπορῶ νά πῶ καί ἐκ πείρας μου ὅτι, ὁσάκις τόν πλησίαζα νά τόν ρωτήσω διάφορα τέτοια θέματα ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, πάντοτε ἦταν ἐκκλησιαστικός, εἶχε ἐκκλησιαστικό φρόνημα, σεβόταν τόν θεσμό τῆς Ἐκκλησίας. Ἀλλά καί γιά θέματα πού παρουσιάζονταν καί τότε, ἔλεγε τήν γνώμη του, ἀλλά προσέθετε ὅτι, ἄν ἡ Ἐκκλησία ἀποφάσιζε διαφορετικά, νά κάνουν αὐτό πού ἀποφασίζει ἡ Ἐκκλησία. Αὐτό δείχνει τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα, τό ὁποῖο εἶχε. Φυσικά, ἔλεγε τήν ἄποψή του καί προσευχόταν.
Γιατί ὅλα τά θέματα, καί τά ἐκκλησιαστικά θέματα, δέν εἶναι εὔκολο νά λύνονται μέ ἁπλές ἀποφάσεις. Διότι αὐτοί πού ἡγοῦνται τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν μπροστά τους πολλούς ἀνθρώπους νά ἀντιμετωπίσουν, ἔχουν νά ἀντιμετωπίσουν τήν Πολιτεία, καί ἄν εἶναι χριστιανική καί αὐτή ἔχει πρόβλημα, ἀλλά ἄν ζοῦν σέ χῶρες οἱ ὁποῖες ἀκολουθοῦν ἄλλες θρησκευτικές παραδόσεις, πρέπει νά ἔχουν μιά διάκριση πῶς θά συμπεριφερθοῦν γιά νά προστατεύσουν τόν λαό. Θέλω νά πῶ ὅτι ἤξερα καί ἔβλεπα πῶς ὁ ἅγιος Παΐσιος χειριζόταν τά ζητήματα, μέ σοφία, διάκριση, πνεῦμα ταπεινώσεως, πνεῦμα ἀγάπης καί ἐκκλησιαστικό φρόνημα.
Ἄρα, λοιπόν, μᾶς ἔδειξε καί ποιός εἶναι ὀρθόδοξος μοναχισμός. Ὁ μοναχισμός στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν εἶναι αυτό πού ζοῦν τά δυτικά τάγματα πού τό καθένα ἔχει τήν δική του παράδοση. Ὁ Ὀρθόδοξος μοναχισμός εἶναι αὐτός πού ἐκφράζει τήν ὀρθόδοξη παράδοση, πού ζῆ μέσα στήν ἀτμόσφαιρα τοῦ ὀρθόδοξου ἡσυχασμοῦ. Ὀρθόδοξος μοναχός εἶναι αὐτός πού ζῆ στήν Ἐκκλησία ὄχι γιά νά τήν σώση, ἀλλά γιά νά σωθῆ ὁ ἴδιος, νά σωθοῦν οἱ ἴδιοι οἱ μοναχοί πού ζοῦν μέσα στήν Ἐκκλησία.
Γιατί ξέρουμε, ὅπως τά ξέρει καί ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ἰταλίας κ. Πολύκαρπος, ὅτι οἱ διάφοροι τύποι μοναχισμοῦ, ἀναπτύχθηκαν στόν δυτικό χῶρο, ὅταν ἡ «Ἐκκλησία» βρισκόταν σέ δύσκολη κατάσταση, σέ πεπτωκυία κατάσταση, καί ἐπεδίωκαν νά σώσουν τήν «Ἐκκλησία». Ἐμεῖς στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν ζοῦμε γιά νά σώσουμε τήν Ἐκκλησία, ἀφοῦ ἡ Ἐκκλησία δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό σωτῆρες. Ἡ Ἐκκλησία σώθηκε, ἔχει κεφαλή της τόν Σωτήρα Χριστό, ἀλλά ἐμεῖς ἔχουμε ἀνάγκη νά σωθοῦμε ζώντας μέσα στήν Ἐκκλησία.
Ἔτσι, ὁ ἅγιος Παΐσιος καί μέσα ἀπό αὐτήν τήν τηλεοπτική σειρά μᾶς ἔδειξε τί εἶναι ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός. Εἶναι αὐτός ὁ ὁποῖος ἀναπτύσσεται ὡς ἕνα ὡραῖο φυτό, ἀλλά μέσα στόν κῆπο τῆς Ἐκκλησίας, ὄχι ἔξω ἀπό αὐτόν. Καί βλέπετε πῶς ζοῦσε ὁ ἴδιος ὡς μοναχός καί στό Ἅγιον Ὄρος καί στήν Κόνιτσα, στήν Μονή Στομίου, καί στό Σινά μέ ἡσυχαστικό τρόπο μέ ἀγάπη στόν κόσμο, ἀλλά καί συγχρόνως πῶς διοργάνωσε τήν Ἱερά Μονή Σουρωτῆς, πού αὐτός τήν διοργάνωσε, καί τῆς ἔβαλε τίς πνευματικές βάσεις. Καί ὅταν τόν ρωτοῦσαν τί πρέπει νά κάνουν, πῶς νά ζοῦν, τούς ἀπαντοῦσε μέ ταπείνωση καί ἀγάπη.
δ) Ὁ τρόπος πού ἀντιμετώπιζε τούς ἀνθρώπους
Ἐπίσης, εἴδατε πῶς μιλοῦσε, πῶς συναναστρεφόταν, πῶς συμβούλευε αὐτούς πού τόν πλησίαζαν. Διαβάστε λίγο τίς συνομιλίες πού ἔκανε καί ἔχουν δημοσιευθῆ στά βιβλία πού ἐξέδωσε ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου τῆς Σουρωτῆς. Εἶναι καταπληκτικές συνομιλίες. Τόν ρωτοῦσαν γιά πολλά θέματα, ὅπως γιά παράδειγμα γιά τό τί πρέπει νά κάνη ἡ μητέρα πού ἔχει τό ἔμβρυο μέσα της ἤ πῶς νά μεγαλώση τά παιδιά της, ἀκόμη καί πῶς νά τό θηλάζη. Ἔλεγε ὅτι ἡ μητέρα δέν πρέπει νά δίνη στά παιδιά της γάλα ἀπό τό μπουκάλι, ἀλλά ἀπό τόν μαστό της, ὅταν ἔχη γάλα, γιατί, ἄν μάθη τό παιδί νά πίνη γάλα ἀπό τό μπουκάλι, μετά ὅταν μεγαλώση, θά τό ἀναζητήση στήν ταβέρνα μέ κρασί! Μέ πόσο σεβασμό, μέ πόση λεπτότητα ὁμιλοῦσε γιά τά θέματα αὐτά!
Ἐπίσης, διάβασα ὅτι, ὅταν κάποτε πῆγε στήν Αὐστραλία, κάποια στιγμή ἦρθε μιά μητέρα μαζί μέ τό παιδάκι της νά τόν δῆ. Τόν ρώτησε τό παιδί ἄν ἔχη μαμά καί στήν ἀρνητική ἀπάντησή του, τό παιδάκι τόν ρώτησε ἄν ἤθελε νά τοῦ δώση τήν δική του μαμά. Μετά τό παιδάκι τόν παρεκάλεσε νά τόν κάνη παππού του, νά ἔλθη στό σπίτι τούς ἤ νά πᾶνε στό δικό του. Ὁ ἅγιος Παΐσιος θαύμασε γιά τήν καθαρότητα καί τήν ἀνιδιοτέλεια αὐτοῦ τοῦ παιδιοῦ, ἀφοῦ ἤθελε νά μοιραστῆ μαζί του καί τήν μητέρα του.
Δίδασκε ὅτι πρέπει νά ἔχουμε ταπείνωση καί ἀγάπη καί φυσικά ἀπόλυτο σεβασμό στήν μάνα μας, τήν Ἐκκλησία. Ἐάν ὁ καθένας ἔχη τήν δική του μάνα καί πρέπει νά τήν ἀγαπᾶ καί ἔχουμε καί τήν ἄλλη Μητέρα μας, τήν Παναγία, πού πρέπει νά τήν ἀγαποῦμε, ἔχουμε καί μιά ἄλλη Μητέρα, ἡ ὁποία ἔχει πολλά παιδιά, πού εἶναι ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία. Ἔλεγε ἕνας παλαιός συγγραφέας τῆς δυτικῆς παραδόσεως στήν Δύση, ἀλλά Ὀρθόδοξος: «Δέν μπορεῖ κανείς νά ἔχη τόν Θεό Πατέρα, ἐάν δέν ἔχη τήν Ἐκκλησία του μητέρα».
Πολλά θά μποροῦσα νά πῶ, ἀλλά ἦταν αὐτές ἦταν οἱ βασικές μου ἐντυπώσεις ἀπό αὐτήν τήν τηλεοπτική σειρά, τό τί θά πῆ οἰκογένεια, τί θά πῆ πνευματική ἀγωγή καί πῶς ἀναπτύσσεται ὁ ἄνθρωπος, τί θά πῆ μοναχική ζωή καί πῶς νά συμπεριφέρεται κανείς μέ τούς ἀνθρώπους. Καί ὅλα αὐτά πρέπει νά τά ζοῦμε μέσα στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας.
Νά ἔχουμε τήν εὐχή καί τίς πρεσβεῖες τοῦ ἁγίου Παϊσίου, ὥστε ὅλοι μας, εἴτε Ἐπίσκοποι, εἴτε Πρεσβύτεροι, εἴτε μοναχοί, εἴτε λαϊκοί, εἴτε ἄνδρες, εἴτε γυναῖκες, εἴτε παιδιά, εἴτε οἰκογενειάρχες, νά ζοῦμε κατά Θεόν. Νά λάβουμε τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, νά ἔχουμε εἰρήνη καί ἀγάπη καί φυσικά νά ζοῦμε αἰωνίως μαζί μέ τόν Χριστό. Ἀμήν.