Κυριακή Ι΄Λουκά – Ο εκκλησιασμός

Ὁ ἐκκλησιασμὸς

(Ομιλία του †Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Ο Κύριος, ἀγαπητοί μου, ὅπως λέει τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο, θεράπευσε τὴν συγκύπτουσα, μιὰ γυναῖκα δυστυχισμένη ποὺ 18ὁλόκληρα χρόνια βρισκόταν κάτω ἀπὸ τὴν ἐπήρεια τοῦ πονηροῦ πνεύματος. Ὁ διάβολοςτῆς εἶχε λυγίσει τὸ σῶμα σὰν τὸ τσέρκι ποὺ βάζουν στὰ βαρέλια, ὥστε τὸ κεφάλι της ν᾽ ἀγγίζῃ στὴ γῆ κι ἀπὸ μακριὰ νὰ νομίζῃ κανεὶς ὅτι βαδίζει ἕνα τετράποδο. Τὸ θαῦμα αὐτὸ δίδει ἀφορμὴ γιὰ πολλὰ θέματα, ἀλλ᾽ ἀφήνονταςτὰ ἄλλα ἐφιστῶ τὴν προσοχή σας στὸ ἑξῆς. Ἡ γυναίκα αὐτή, λόγῳ τῆς ἀναπηρίας της,θὰ ἦταν δικαιολογημένη νὰ μένῃ στὸ σπίτι.Ἐν τούτοις τὴν ἡμέρα τῆς ἀργίας ὁ πόθος γιὰτὴ λατρεία τοῦ Θεοῦ τὴν ἔκανε νὰ μὴν ὑπολογίζῃ οὔτε τὸ ἐλάττωμά της οὔτε τὶς εἰρωνεῖες τοῦ κόσμου, ἀλλὰ νὰ δίδῃ τὸ παρὼνστὴν ἑβδομαδιαία λατρευτικὴ σύναξι .Αὐτὴ λοιπὸν ἡ γυναίκα θὰ εἶνε κατήγορος τῶν ἀμελῶν ἐν ἡμέρᾳ Κρίσεως· «οἱ ἅγιοι τὸν κό σμον κρινοῦσι» (Α΄ Κορ.6,2). Αὐτὴ θὰ δικάσῃ τότε ἐ κείνους ποὺ χωρὶς σοβαρὸ λόγο παραλείπουν τὸν ἐκκλησιασμό.

Πολλοί, ἀγαπητοί μου, ἀπουσιάζουν ἀπὸ τὸ ναὸ καὶ τὴ λατρεία γιὰ διαφόρους λόγους .Ἄλλοι διότι ξενύχτησαν τὸ Σάββατο μέχρι τὶς πρωινὲς ὧρες κι ὅταν οἱ καμπάνες χτυποῦν αὐτοὶ κοιμοῦνται. Ἄλλοι, ἰδίως τὸ καλοκαίρι, διότι τὴν Κυριακὴ τὸ πρωὶ ξυπνοῦν καὶ τρέχουν γιὰ μπάνιο στὶς παραλίες, κ᾽ ἐκεῖ γυμνοί, ἀρσενικοὶ καὶ θηλυκοί, κολυμποῦν ὅλη μέρα.Ἄλλοι διότι, ἂν εἶνε χειμώνας, περιμένουν νὰ χιονίσῃ  καὶ τότε ἀνεβαίνουν σὲ χιονοδρομικὰ κέντρα γιὰ σκί. Ἄλλοι, διότι πᾶνε γιὰ κυνήγι.Ἄλλοι λοιπὸν στὰ κρεβάτια, ἄλλοι στὶς παραλίες, ἄλλοι στὶς κορυφές, ἄλλοι στὸ κυνήγι, καὶ ἄλλοι διότι προφασίζονται ὅτι παρακολουθοῦν τὴ λειτουργία ἀπὸ ῥαδιοφώνου. Ὅλοι αὐτοί, ἐνῷ ἔχουν ὑγεία, μὲ διάφορες προφάσεις ἀπουσιάζουν ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμό.Εἶνε αὐτὸ σοβαρὴ ἁμαρτία; Πολὺ σοβαρή.

 Εἶνε μιὰ προσβολὴ στὸ Θεό . Ὅταν σὺ φωνάζῃς τὸ παιδί σου κι αὐτὸ σὲ περιφρονῇ, δὲν στενοχωρεῖσαι; Ὅταν ὁ δάσκαλος χτυπάῃ τὸ κουδούνι κι ἀπὸ τὰ 100 παιδιὰ μπαίνουν γιὰ μάθημα μόνο 2, πῶς θὰ τοῦ φανῇ; Κι ὅταν ἕνας ἀξιωματικὸς σαλπίζῃ ἐν ὥρᾳ μάχης κ᾽ οἱ στρατιῶτες κοιμῶνται μακαρίως, τί δείχνει αὐτό;

Ἡ ἀπουσία ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμὸ εἶνε παράβασιςκανόνος τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ ὀγδοηκοστοῦ (π΄= 80) τῆς Ἕκτης (ΣΤ΄) Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ποὺ λέει ὅτι ὅποιος Χριστινὸς ―ἐκτὸς ἂν ὑπάχῃ λόγος ἀσθενείας― ἀπουσιάζει τρεῖς Κυριακὲς συνεχῶς ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμό, ἐὰν μὲν εἶνε κληρικὸς πρέπει νὰ καθαιρῆται, ἐὰν δὲ εἶνε λαϊκὸς πρέπει νὰ ἀφορίζεται.

Καὶ δὲν εἶνε μόνο παράβασις· εἶνε καὶ ζημιά .Ἂν εἴχαμε μάτια πνευματικά, θὰ βλέπαμε καθ᾽ ὅλη τὴ θεία λατρεία ἕνα ἀγγελικὸ χέρι νὰ σκορπάῃ μπριλάντια, ρουμπίνια καὶ σμαράγδια. Τί εἶνε ὁ ἑξάψαλμος, τὰ τροπάρια, τὰ δοξαστικά; κατόπιν ἡ θεία λειτουργία, οἱ αἰτήσεις, οἱ εὐχές, ὁ ἀπόστολος, τὸ εὐαγγέλιο, τὸ κήρυγμα, καὶ παραπάνω ἀπ᾽ ὅλα ἡ προσφορὰ τοῦ σώματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ, τὸ μυστήριο τῶν μυστηρίων – ἡ θεία εὐχαριστία;Ὅλα αὐτὰ εἶνε δωρεὲς ἀνεκδιήγητες, ποὺ προσφέρει κάθε Κυριακὴ ἡ Ἐκκλησία στὸν ἄνθρωπο. Κι ἂν δὲν εἶχες ἐκκλησία κοντά σου ἀλλ᾽ ὑπῆρχε μόνο μία ἐκκλησία στὴν πατρίδα σου, θὰ ἄξιζε νὰ ξεκινήσῃς καὶ νὰ πᾷς ἐκεῖ γιὰ νὰ λειτουργηθῇς. Ὅπως τρέχουν γιὰ θεραπεία τοῦ σώματος σὲ ἰαματικὲς πηγὲς καὶ σὲ γιατροὺς ἀκόμα καὶ στὸ ἐξωτερικό, ἔτσι ἔπρεπε νὰ σπεύδουμε στὴν ἐκκλησία, νὰ αἰσθανώμεθα ἐκεῖνο ποὺ εἶπε ὁ ψαλμῳδός· «Εὐφράνθην ἐπὶ τοῖς εἰρηκόσι μοι· εἰς οἶκον Κυρίου πορευσόμεθα», αἰσθάνθηκα χαρὰ ὅτανμοῦ εἶπαν νὰ πᾶμε στὴν ἐκκλησία(Ψαλμ. 121,2).

Δυστυχῶς ὅμως αὐτὸ δὲν γίνεται καὶ πολλοὶ ἀπουσιάζουν συστηματικῶς. Καὶ ὅσες εὐλογίες χαρίζει ἡ μετοχὴ στὸν ἐκκλησιασμό,τόσα κακὰ συνεπάγεται ἡ ἀποχὴ ἀπὸ αὐτόν.Διότι ἡ ἀπουσία αὐτὴ μὴ νομίσουμε ὅτι μένει χωρὶς τιμωρία. Διάβασα σ᾽ ἕνα παλιὸ βιβλίο,ὅτι τὰ χρόνια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς, τότεποὺ ἡ Ἐκκλησία ἦταν λιμάνι, παρηγοριὰ ἀλλὰκαὶ σχολεῖο (μὲ βιβλία τὴν Ὀκτώηχο καὶ τὸΨαλτήρι), συνέβη τὸ ἑξῆς.Ἕνας Χριστιανὸς νέος ἦταν δοῦλος, μαζὶ καὶ μὲ ἄλλους, στὸ σπίτι ἑνὸς Τούρκου πασᾶ.

Ἡ κυρὰ τοῦ σπιτιοῦ, κρυφὰ ἀπ᾽ τὸν ἄντρα της, εἶχε συνάψει ἀθέμιτες σχέσεις μὲ κάποιον ἄλλο δοῦλο, ὁ ὁποῖος ἔτσι εἶχε κυριαρχήσει στὸ σπίτι, ἔκανε ὅ,τι ἤθελε, καὶ τυραννοῦσε τοὺς ἄλλους. Αὐτός, ἀπὸ φθόνο στὸ Χριστιανὸ δοῦλο, τὸν συκοφάντησε στὴν κυρά του κι αὐτὴ ἀποφάσισε νὰ τὸν ἐξοντώσῃ. Μήνυσε λοιπὸν στὸν ἄντρα της τὸν πασᾶ, ποὺ ἦτανστὸ σαράι – διοικητήριο, τὸ ἑξῆς. Αὔριο Κυριακή, προτοῦ νὰ βγῇ ὁ ἥλιος, θὰ σοῦ στείλω ἕνα δοῦλο κακοποιό· διάταξε ἕνα δήμιο νὰ τοῦ κόψῃ τὸ κεφάλι, βάλ᾽ το σ᾽ ἕνα τορβᾶ, καὶ ὕστερα ἀπὸ δυὸ ὧρες θὰ σοῦ στείλω ἕναν ἄλλο δοῦλο νὰ τοῦ δώσῃς τὸν τορβᾶ νὰ μοῦ τὸν φέρῃ. Ἔτσι σκέφτηκε ἡ πονηρὴ χανούμισσα. Ὁ ἀθῷος δοῦλος ξύπνησε τὸ πρωί, πῆρε τὴν ἐντολὴ καὶ ξεκίνησε. Στὸ δρόμο πέρασε ἀπὸ μιὰ ἐκκλησία ποὺ λειτουργοῦσε. Θυμήθηκε τότε τὴ μάνα του, ποὺ τοῦ εἶχε πεῖ· Παιδί μου, Κυριακὴ μέρα, ὅπου κι ἂν βρεθῇς κι ὅποια δουλειὰ κι ἂν ἔχῃς, νὰ πηγαίνῃς πρῶτα στὴνἐκκλησία . Μπῆκε λοιπόν, ἄναψε τοῦ κερί του,προσευχήθηκε καὶ ἄκουσε τὴ λειτουργία μέχρι τὸ τέλος. Μετὰ βγῆκε καὶ συνέχισε γιὰ τὸ σαράι. Εἶχαν ὅμως περάσει δυὸ ὧρες. Ἐν τῷ μεταξὺ ἡ κυρά, κατὰ τὴ συμφωνία, ἔστειλε τὸν ἄλλο, τὸν ἔνοχο, ποὺ ἔτσι ἔφτασε πρῶτος. Τοῦ κόβουν τὸ κεφάλι, καὶ τὸ βάζουν στὸν τορβᾶ. Σὲ λίγο φτάνει ὁ Χριστιανός, ποὺ ἔτσι ἀπὸ πρῶτος ἦρθε δεύτερος. Ὁ πασᾶς τοῦ δίνει τὸν τορβᾶ. Ἀνύποπτος αὐτὸς τὸν πάει στὴν κυρά. Ἐκείνη, μόλις τὸν εἶδε, τά ᾽χασε· ἀνοίγει τὸν τορβᾶ, κι ὅταν εἶδε τὸ κεφάλι τοῦ ἐρωμένου της πῆγε νὰ πάθῃ συγκοπή…Εἴδατε; Ἡ καθυστέρησι γιὰ τὸν ἐκκλησιασμὸ ἔσωσε τὸν ἀθῷο. Αὐτὸ δείχνει ὅτι ὁ χρόνος τοῦ ἐκκλησιασμοῦ δὲν εἶνε χρόνος χαμένος. Εἶνε μεγάλη εὐλογία . Κι ἂν σήμεραδὲν ὑπάρχουν Τοῦρκοι καὶ Νέρωνες, κάποιοι ἄλλοι ἐχθροὶ σὲ περιμένουν νὰ σοῦ κάνουν κακό, καὶ ἔχεις ἀνάγκη ἀπὸ τὴ θεία βοήθεια.

Τὸν παλιὸ καιρό, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς κατακοίτους, ὅλοι ἐκκλησιάζοντο. Καὶ ὅσους ἀπουσίαζαν ὁ παπᾶς τοὺς ἐπισκεπτόταν, νὰ δῇ για-τί ἔλειψαν. Σήμερα ἄδειασαν οἱ ἐκκλησίες .Ἀπὸ τοὺς 100 Χριστιανοὺς 2 μόνο ἐκκλησιάζονται. Γιατί; ποιά εἶνε τὰ αἴτια;Δὲν διστάζω, ἀγαπητοί μου, ν᾽ ἀποδώσωτὶς

εὐθῦνες πρῶτα στὸν κλῆρο. Ἐμεῖς φταῖμεγιὰ τὴν ἀραίωσι τοῦ ἐκκλησιάσματος. Γιατὶ σὲ ποιά ἐνορία παρουσιάστηκε παπᾶς εὐλαβὴς καὶ σεμνὸς καὶ ἠθικός, ποὺ νὰ λειτουργῇ μὲπίστι, καὶ δὲ μάζεψε τὸν κόσμο; Καὶ ἂν ἕνας παπᾶς συγκεντρώνῃ ἔτσι κοντά του τὸ λαό,πόσο μᾶλλον ὅταν ἔτσι εἶνε καὶ ὁ δεσπότης! Μπορεῖτε νὰ φανταστῆτε τί γινόταν στὰ χρόνια τῶν πατέρων ; Ὅταν λειτουργοῦσαν ἅγιοι κληρικοί (στὴν Καισάρεια ὁ ἅγιος Βασί-λειος, στὰ Μύρα τῆς Λυκίας ὁ ἅγιος Νικόλαος, στὴν Τριμυθοῦντα τῆς Κύπρου ὁ ἅγιος Σπυρίδων κ.λπ.), ὁ λαὸς ἐκκλησιαζόταν.Τὸ ἴδιο καὶ στὴ Δύσι. Στὸ Μιλᾶνο π.χ., ποὺ λειτουργοῦσε ὁ ἅγιος Ἀμβρόσιος Μεδιολάνων – ὁ ὁποῖος ἑορτάζει στὶς 7 Δεκεμβρίου, καὶ ἄπιστοι ἀκόμα ἑλκύοντο στὴν πίστι. Ὑπάρ- χουν στὸν βίο του τρία στιγμιότυπα σχετικὰ μὲ τὸ θέμα τοῦ  ἐκκλησιασμοῦ.

1ον. Δύο νέοι πῆγαν καὶ τοῦ ἔθεσαν μιὰ ἀπορία ἐπὶ τῆς ἁγίας Γραφῆς. Ἐκεῖνος τοὺς εἶπε νὰ ἔρθουν τὴν Κυριακὴ στὴν ἐκκλησία,  ὅπου θὰ  ἔδιδε τὴν  ἀπάντησι. Αὐτοὶ ὅμως πῆγαν βόλτα μὲ μιὰ ἅμαξα καὶ ἄφησαν τὸν ἐκκλησιασμό. Ἀλλὰ σὲ κάποια γέφυρα ἡ ἅμαξα γλίστρησε  στὸν ποταμὸ καὶ πνίγηκαν στὸ ῥεῦμα (καὶ σήμερα πόσα τροχαῖα γίνονται κάθε Κυριακή!).

2ον. Οἱ αἱρετικοὶ ἔπεισαν κάποτε τὴν πολιτικὴ ἐξουσία νὰ συλ-λάβῃ τὸν Ἀμβρόσιο.Ἀλλ᾽ ὅταν οἱ στρατιῶτες πῆγαν ἐκεῖ ποὺ λειτουργοῦσε νὰ τὸν βγάλουν ἔξω ἀπ᾽ τὸ ναό, θαμπώθηκαν ἀπὸ τὴ μορφή του καὶ ἔφυγαν ἄπρακτοι. Καὶ τὸ

3ο. Ὅταν ὁ αὐτοκράτωρ Μέγας Θεοδόσιος, θυμωμένος γιὰ μία ἐπανάστασι ποὺ ἔγινε στὴ Θεσσαλονίκη, διέταξε καὶ ἔσφαξαν 6.000 ἀνθρώπους στὸν ἱππόδρομο, τότε ὁ Ἀμβρόσιος τοῦ ἀπηγόρευσε τὴν εἴσοδο στὸ ναὸ τῶν Μεδιολάνων καὶ τὸν ὑπέβαλε σὲ κανόνα μετανοίας.

Τὸ συμπέρασμα. Δὲν ἔχουμε καλοὺς κληρικούς, ποὺ θὰ ἑλκύσουν τὸ λαὸ στὸν ἐκκλησιασμό. Καὶ γι᾽ αὐτὸ φταῖνε καὶ τὰ λεγόμενα θρησκευτικὰ σπίτια , ποὺ δὲν ἐνέπνευσαν τὰ παιδιά τους μὲ ἕνα συνεπῆ χριστιανικὸν βίον.

Δῶστε ἕνα παιδὶ στὴν Ἐκκλησία! Καὶ τότε,μὲ καλοὺς ἱερεῖς, θὰ γεμίσουν καὶ πάλι οἱ ἐκκλησίες, καὶ αἶνος καὶ δόξα θὰ ἀναπέμπεται στὴν ἁγία Τριάδα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὴν αἴθουσα τῆς ὁδ. Χριστοκοπίδου 12, Ψυρρῆ – Ἀθῆναι τὴν 7-12-1958.