Την Κυριακή μετά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού 15 Σεπτεμβρίου ε.ε. στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Λαμίας μετά το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των αδίκω θανάτω τελειωθέντων Ελλήνων κατά την μικρασιατική καταστροφή, από: τον Ιεροκήρυκα της Ιεράς Μητροπόλεως μας Πανοσιολ. Αρχιμ. π. Άνθιμο Νεραντζή , Συνοδικό Γραμματέα, τον Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο της Ιεράς Μητροπόλεως μας Αιδειμολ. Πρωτ. π. Νεόφυτο Ραφηλίδη, τον Αρχιερατικό Επίτροπο Λαμίας Αιδεσιμολ. Πρωτ. π. Παναγιώτη Σερέτη και τον Αρχιδιάκονο π. Ευστάθιο Κατόπη, παρουσία Επισήμων και πολλών πιστών.
Η 14η Σεπτεμβρίου έχει οριστεί ως ημέρα εθνικής μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό κράτος.
Σχετική ομιλία εξεφώνησε ο κ. Νικόλαος Κοντογιάννης Διευθυντής του 1ου Δημοτικού Σχολείου Λαμίας, ο οποίος ανέφερε χαρακτηριστικά:
«Ενενήντα επτά χρόνια μετά ενθυμούμαστε και προσευχόμαστε, τιμούμε και ζητούμε τη δικαίωση των αθώων θυμάτων ενός οργανωμένου εγκλήματος.
Στην ιστορία οι σιωπές δεν μπορούν να διατηρηθούν για πάντα…
Η διεθνής βιβλιογραφία και τα κρατικά αρχεία πολλών χωρών βρίθουν μαρτυριών για το ειδεχθές έγκλημα, που διαπράχθηκε εναντίον του ελληνικού λαού. Η γενοκτονία των Ελλήνων πραγματοποιήθηκε παράλληλα και κατά τον ίδιο τρόπο όπως με γενοκτονίες σε βάρος και άλλων χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δηλ. των Αρμενίων και των Ασσυρίων.
Τα ιστορικά ντοκουμέντα του μικρασιατικού ολοκαυτώματος όπως αυτά προκύπτουν από αδιάσειστες πηγές (δηλώσεις, άρθρα, μαρτυρίες ξένων ανταποκριτών και δημοσιογράφων) επεξηγούν σαφώς τη συνδρομή του στοιχείου της πρόθεσης για την εξολόθρευση των ελλήνων της Μικράς Ασίας από το καθεστώς των Νεοτούρκων και αναλύεται η ιδεολογία του Παντουρκισμού που πρέσβευε την απόλυτη επικράτηση του τουρκικού στοιχείου. Η εκτενής αναφορά στις γενοκτόνες πράξεις κατά του ελληνισμού (βίαιος προσηλυτισμός στον μωαμεθανισμό, κατάργηση εκπαιδευτικών προνομίων, δυσβάστακτη φορολογία των ελληνικών περιουσιών, σποραδικές φορολογίες, εκτοπίσεις, εμπρησμοί των ελληνικών χωριών, τάγματα εργασίας) συνηγορεί υπέρ του προδιαγεγραμμένου χαρακτήρα ενός καλά οργανωμένου σχεδίου εξόντωσης του ελληνισμού της Μικράς Ασίας, εμπνευστές και εκτελεστές του οποίου ήταν αρχικά οι Νεότουρκοι και στην συνέχεια οι κεμαλιστές διάδοχοί τους.
«Γενοκτονία διεπράχθη, χωρίς δυστυχώς να αποδοθούν ευθύνες στους υπαίτιους. Όμως ούτε η αποσιώπηση, ούτε οι παραλήψεις, οι προσωπικές αντιπαραθέσεις και φιλοδοξίες, ούτε τα συμφέροντα των συμμαχικών δυνάμεων, αλλά ούτε και η πολιτική καταστολής κατάφεραν να φυλακίσουν στη σφαίρα της λήθης το έγκλημα που διεπράχθη το 1922 στα Έθνη σαν κι εμάς/ είναι δόξα η θύμηση / μα η λησμονιά κατάρα!»
Η καταξίωση της ιστορικής μνήμης και η καταγραφή μιας μεγάλης Γενοκτονίας στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων, βρίσκει πλέον την έκφρασή της με την επίσημη ανακήρυξη της 14ης Σεπτεμβρίου -ημέρα που η Σμύρνη πυρπολήθηκε από τα κεμαλικά στρατεύματα- ως Ημέρα Μνήμης.
Η γνώση της αλήθειας -και όχι η λήθη- μπορεί να αλλάξει όχι την ιστορία αλλά τη ροή της ιστορίας προς ένα πιο ανθρώπινο μέλλον των λαών και στις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Η μικρασιατική τραγωδία ήταν απόρροια όχι μόνο του καιροσκοπισμού των «Συμμάχων μας», που από τα αγκυροβολημένα πλοία τους, απολάμβαναν τις φλόγες της Σμύρνης, ως εκπρόσωποι όχι του πολιτισμού της Δύσης αλλά της… δύσης του πολιτισμού• ούτε απόρροια μόνο της γενοκτονίας από τους Νεότουρκους• ήταν απόρροια και της ελληνικής αδελφοκτονίας και ουσιαστικά αυτοκτονίας! Γιατί με τι άλλο ισοδυναμεί ο εθνικός μας διχασμός σε κείνες τις κρίσιμες ώρες του έθνους και η εγκατάλειψη των Μικρασιατών, στο έλεος των αφιονισμένων Τούρκων;
«Απ’ του πεθαμένου το μάτι, μην περιμένεις δάκρυ», λέει μια μικρασιατική παροιμία.
Στις μνήμες των ζωντανών έσκυψα. Ακούμπησα μ’ αγάπη και πόνο τ’ αυτί στις καρδιές τους, εκεί που κρατούν τις θύμησες, όπως στο κονοστάσι τα βάγια και τα στέφανα». (Διδώ Σωτηρίου)».
Ακολούθως εν πομπή πραγματοποιήθηκε κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του Ήρωα Αθανασίου Διάκου.
Η εκδήλωση αυτή μνήμης εντάσσεται στις εκδηλώσεις Ιωνικά 2019, τις οποίες συνδιοργάνωσαν ο Πολιτιστικός και Εξωραϊστικός Σύλλογος Νέας Μαγνησίας Λαμίας, η Ένωση Ποντίων Φθιώτιδος, Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού Αγίων Κωνσταντίνου & Ελένης Νέας Μαγνησίας Λαμίας , ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 5ου Δημοτικού Σχολείου Λαμίας με τη συνδιοργάνωση της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος , του Δήμου Λαμιέων και υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Φθιώτιδος.
Στην Θεία Λειτουργία, την επιμνημόσυνη δέηση και στην κατάθεση στεφάνων παρέστησαν: Οι Βουλευτές Φθιώτιδος κ. Ιωάννης Οικονόμου και κ. Θέμης Χειμάρας, ο Αντιπεριφερειάρχης Φθιώτιδος κ. Ηλίας Κυρμανίδης, ο Δήμαρχος Λαμιέων κ. Ευθύμιος Καραΐσκος,ο Διοικητής του ΚΕΥΠ Ταξίαρχος Αρίστος Περρής, η Επίκουρη Καθηγήτρια Νεότερης Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινουπόλεως, Ιστορικός- Ερευνήτρια κα Ειρήνη Σαρίογλου, εκπρόσωποι άλλων σωμάτων και φορέων , οι Πρόεδροι των ως άνω Πολιτιστικών Συλλόγων και αρκετοί πιστοί.