Η σωτήριος αρετή που κρύβεται μέσα σε τρία συνεχόμενα «Ευαγγέλια» {Μέρος Γ’}

Του Πρωτοσυγκέλλου της Ι.Μ. Φωκίδος, Γέροντος Νεκταρίου Μουλατσιώτη 

Στα δύο προηγούμενα άρθρα μας, αγαπητοί μου αδελφοί, συναντήσαμε δύο κατηγορίες ανθρώπων. Είδαμε τον Τελώνη και τον Φαρισαίο, είδαμε και τον Άσωτο υιό με τον πρεσβύτερο υιό. Συναντήσαμε στα πρόσωπα του Τελώνου και του Ασώτου υιού την κατηγορία των ανθρώπων εκείνων που έζησαν μακριά από τον Θεό μέσα στο βούρκο της αμαρτίας. Ήλθαν σε επίγνωση, μετανόησαν, έκλαψαν και πόνεσαν για όσα είχαν διαπράξει. Δεν ασχολήθηκαν με τις αμαρτίες των άλλων, ούτε κατέκριναν ποτέ τους συνανθρώπους τους, ούτε και υποκρίθηκαν τους «καλούς» και τους «αγίους». Αντίθετα, γνώριζαν την πνευματική τους κατάσταση πολύ καλά, γι’ αυτό και δεν τολμούσαν να σηκώσουν τα μάτια τους προς τον Ουρανό. Το μόνο που πρόφεραν ισχνά και ταπεινά ήταν το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό» και το «ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ και ελέησόν με», ενώ δάκρυα έτρεχαν από τα μάτια τους. Δάκρυα πόνου και συντριβής για όσα είχαν κάνει στη ζωή τους και πλήγωσαν την αγάπη του Θεού Πατέρα.

Συναντήσαμε, όμως, στα πρόσωπα του Φαρισαίου και του πρεσβυτέρου υιού την κατηγορία των ανθρώπων εκείνων που φαίνονταν στα μάτια των συνανθρώπων τους ως δίκαιοι, σωστοί και πιστοί στον Θεό. Εξωτερικά έδειχναν άνθρωποι του Θεού, «καλοί χριστιανοί», όπως θα λέγαμε εμείς σήμερα. Είχαν, εξωτερικά, όλα τα χαρακτηριστικά των καλών και πιστών ανθρώπων. Προσεύχονταν, νήστευαν, εκκλησιάζονταν, συμμετείχαν σε όλες τις ιερές εκδηλώσεις και ακολουθίες, εξομολογούνταν, κοινωνούσαν, πρόσεχαν στη ζωή τους να μην αμαρτάνουν κ.α.

Ωστόσο, εσωτερικά, η καρδιά τους, η ψυχή τους, ήταν εντελώς διαφορετική. Θεωρούσαν προφανώς και οι ίδιοι ότι ήταν καλοί και σωστοί άνθρωποι. Αλλά, άλλο είναι εκείνο που εγώ νομίζω περί του εαυτού μου και άλλο αυτό που ισχύει στην πραγματικότητα. Διότι ο Κύριος μάς αποκάλυψε την πραγματικότητα. Τόσο ο Φαρισαίος, όσο και ο πρεσβύτερος υιός βρέθηκαν με έλλειψη αγάπης. Όλα όσα παρουσίαζαν εξωτερικά ήταν ψεύτικα. Μέσα τους δεν υπήρχε Θεός, αφού ο Θεός είναι η αγάπη και αυτή έλειπε από τις ψυχές τους. Γι’ αυτό και τους διέκρινε η υποκρισία, αλλά και η κατάκριση. Δύο κατηγορίες ανθρώπων χωρίς αγάπη στις ψυχές τους συναντήσαμε, λοιπόν, έως σήμερα, μέσα στις δύο ευαγγελικές περικοπές, ανθρώπους υποκριτές και έτοιμους να κατακρίνουν όλους τους άλλους ως κακούς και αμαρτωλούς.

Αλλά και στην τρίτη Κυριακάτικη Ευαγγελική περικοπή που διαβάζεται στη σειρά του Τριωδίου, στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο κεφ. ΚΕ’, 31-46, πάλι παρουσιάζονται δύο κατηγορίες ανθρώπων. Τα «πρόβατα» και τα «ερίφια». Εδώ ο Κύριος μάς αποκαλύπτει το πώς θα κρίνει τους ανθρώπους, όταν έλθει ως Βασιλεύς. Ίσως θα ανέμενε κάποιος να χωρίσει τους ανθρώπους σε δύο κατηγορίες, τους αγίους και τους αμαρτωλούς. Δεν το κάνει όμως αυτό ο Κύριός μας. Δεν αναφέρεται παντελώς σε κανένα αμάρτημα των ανθρώπων, μα ούτε και σε αρετές τους. Τα ερωτήματα που θέτει είναι κύρια και εξετάζουν κατά πόσο οι καρδιές των ανθρώπων είχαν αγάπη. Όσες καρδιές εμφανίζουν έλλειψη αγάπης, θα χαθούν, θα κολασθούν. Όσες έχουν αδιάκριτη αγάπη προς όλους, θα σωθούν και θα εισέλθουν στη Βασιλεία του Θεού.

Ιδού κατά γράμμα τι τους λέει: «επείνασα γαρ και ουκ εδώκατέ μοι φαγείν, εδίψησα και ουκ εποτίσατέ με, ξένος ήμιν και ου συνηγάγετέ με, γυμνός και ου περιεβάλετέ με, ασθενής και εν φυλακή και ουκ επισκέψασθέ με…».

Τι μαρτυρούν τα λόγια του Κυρίου μας; Ότι όλοι οι ανωτέρω δεν είχαν αγάπη στις καρδιές τους. Όπως, δηλαδή, ο Φαρισαίος και ο πρεσβύτερος υιός. Ιδού η κρυμμένη αρετή που απουσιάζει από τις ψυχές αυτές που περιγράφονται στις τρείς πρώτες Ευαγγελικές περικοπές του Τριωδίου. Το αποτέλεσμα της ελλείψεως της αγάπης είναι τραγικό και το λέει ο ίδιος ο Κύριός μας: «πορεύεσθε απ’ εμού οι κατηραμένοι εις το πυρ το αιώνιον το ητοιμασμένον τω διαβόλω και τοις αγγέλοις αυτού…».

Προσέξτε, αδελφοί μου, ότι δεν έχασαν τις ψυχές τους επειδή ήταν αμαρτωλοί, π.χ. βλάσφημοι, πόρνοι, μοιχοί, ομοφυλόφιλοι, μέθυσοι, άρπαγες, κλέφτες, άδικοι κ.ο.κ. Αντιθέτως, έχασαν τις ψυχές τους, διότι απουσίαζε από αυτές η αγάπη, ενώ βασίλευε η κατάκριση και η υποκρισία. Η υποκρισία, επίσης, βασιλεύει και στις ψυχές της Ευαγγελικής περικοπής, όπου όσοι κολάζονται κάνουν τον «άσχετο» και υποκριτικά ρωτούν τον Κύριο: «Μα πότε σε είδομεν πεινώντα ή γυμνόν ή ασθενή ή εν φυλακή και ου διηκονήσαμέν σοι;» Δείτε το μέγεθος της υποκρισίας. Κάνουν ότι δεν γνωρίζουν, ότι δεν είδαν, ότι δεν άκουσαν. Γι’ αυτό και ο Ιησούς απαντά: «…εφ’ όσον ουκ εποιήσατε ενί τούτων των ελαχίστων, ουδέ εμοί εποιήσατε». Κλείνει δε ο Κύριος την παραβολή αυτή λέγοντας: «…και απελεύσονται αυτοί εις κόλασιν αιώνιον…».

Αδελφοί μου, τίποτε δεν είναι τυχαίο. Οι τρεις αυτές περικοπές δε διαβάζονται τυχαία στην αρχή του Τριωδίου, όταν οι κοσμικοί άνθρωποι ξεφαντώνουν με μασκαρέματα και καρναβάλια. Τοποθετήθηκαν τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, για να μας τονίσουν ότι όπως οι καρναβαλιστές φορούν μάσκες και υποκρίνονται, το ίδιο κάνουμε κι εμείς οι χριστιανοί που είμαστε οι μαθητές της αγάπης και της διδασκαλίας του Ιησού. Μιλούμε για αγάπη, μιλούμε για Χριστό, αλλά όταν έλθει η ώρα να εφαρμόσουμε όσα λέμε, τότε αυτοί που ζουν μακριά από τον Χριστό δεν εισπράττουν αυτή την αγάπη μας. Συναντούν, αντιθέτως, τη σκληρότητα της καρδιάς μας, την κατάκρισή μας και την απόρριψή τους εκ μέρους μας. Αποδεικνύεται, λοιπόν, συχνά ότι είμαστε ίδιοι με τον Φαρισαίο και τον πρεσβύτερο υιό.

Ας προσέξουμε, διότι η σημερινή παραβολή μάς δείχνει τελικά ότι κινδυνεύουμε να μην φθάσουμε στη θέωση, στην ένωσή μας με τον Χριστό και την αγιότητα. Αντιθέτως, η έλλειψη αγάπης θα μας οδηγήσει στην αιώνια κόλαση. Ναι, στην αιώνια κόλαση, έστω και αν τηρήσουμε παρθενία, αγνότητα, νηστείες, γονυκλισίες, εκκλησιασμό, προσευχές και όλα τα εξωτερικά στοιχεία ενός καλού χριστιανού. Δίχως την αρετή της αγάπης και μάλιστα της αδιακρίτου αγάπης, κάθαρση, φωτισμός, σωτηρία και αγιότητα δεν έρχονται.

Ας παρακαλέσουμε τον Κύριό μας να μας δώσει την αρετή της αγάπης, διότι μόνοι μας δεν μπορούμε να την αποκτήσουμε, καθ’ ότι όλες οι αρετές είναι δικές Του και τις χαρίζει Εκείνος όπου βούλεται και όπου βλέπει ταπεινές καρδιές και δεκτικές ψυχές. Λέει ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος: «Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης χάρισέ μοι ο Θεός…». Ναι, αν ο Κύριος δεν μας χαρίσει την αρετή της αγάπης, τότε ουδέν εποιήσαμεν. Δίνει δε τα πάντα σε όσους ποθούν τα ουράνια χαρίσματα και τις ουράνιες δωρεές, κατά το «Παν δώρημα τέλειον, άνωθεν εστί καταβαίνον εκ Σου του Πατρός των φώτων», και συνάμα σε όσους έχουν ταπεινό φρόνημα, τρόπο ζωής και σκέψεις.

Θέλουμε κάθαρση; Την ποθούμε ειλικρινά, ώστε να γευτούμε των Ουρανίων δωρεών και χαρισμάτων της Βασιλείας του Θεού; Τότε ας κάνουμε και αυτό το βήμα που είναι το τέταρτο κατά σειρά. Ας ζητήσουμε από τον Κύριό μας να μάς χαρίσει την αρετή της αγάπης στην καρδιά μας και τότε θα πετάξουμε τη μάσκα της υποκρισίας και της κατακρίσεως κατά των αδελφών μας.

Είδες άνθρωπο να κατακρίνει τους άλλους; Τότε γνώριζε ότι αυτός δεν αγαπά και φορά τη μάσκα της υποκρισίας. Γνώριζε ότι αυτός δεν είναι μαθητής του διδασκάλου μας, του Ιησού Χριστού, που είναι η ΑΓΑΠΗ.