Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ

Ιανουάριος, ο μήνας των Αγίων Πατέρων. Αρχίζει με τη μορφή του Μεγάλου Βασιλείου και τελειώνει με τον κοινό εορτασμό των τριών μεγίστων φωστήρων της Τρισηλίου Θεότητος : Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Είναι τα προπύργια της ευσεβείας και τα πυξία του Αγίου Πνεύματος. Είναι τα άνθη τα εύοσμα του Παραδείσου και οι μαζοί, οι οποίοι εξέβλυσαν της σωτηρίας το γάλα, κατά την έκφραση του ιερού υμνογράφου1.

Είναι οι κορυφαίοι στη χορεία των Αγίων Πατέρων και Διδασκάλων, που με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος εξέφρασαν στην εποχή τους και εκφράζουν μέχρι σήμερα με το λόγο τους που είναι διαχρονικός, την εμπειρία της θείας αλήθειας. Όχι αποκλειστικά με την ανθρώπινη παιδεία, αλλά κυρίως με την άνωθεν, που έχει σαν κέντρο την καρδιά του ανθρώπου, εισήλθαν στο «απόθετον κάλλος»2 της θείας αληθείας και διατύπωσαν με λόγους αυτήν την εμπειρία, με μοναδικό σκοπό τη σωτηρία του ανθρώπου.

Αξίζει δε σε μας σήμερα, πέρα από τα εγκώμια ή τον τυχόν θαυμασμό των αγίων τους μορφών, αν και αυτός έχει σχεδόν σταματήσει στις μέρες μας, να ακούσουμε τον κτύπο της θεοφόρου καρδιάς τους, βάζοντας συγχρόνως και το δάκτυλό μας στον τύπο της αγωνίας για την αλήθεια της πίστεως, για την οποία τόσο αγωνίσθηκαν και που σήμερα απεμπολείται.

Τι είναι η πίστη;

Πρώτον. Με σαφήνεια ο θαυμαστός Ιεράρχης της Καισαρείας θα διατυπώσει πως πίστη είναι η ανεπιφύλακτη αποδοχή της Θείας Αποκαλύψεως και η πεποίθηση ότι όσα κηρύχθηκαν με τη χάρη του Θεού αποτελούν τη μοναδική αλήθεια3.

Αυτή η πίστη θα πρέπει να είναι συγχρόνως και «αδιάκριτος», δηλαδή οφείλουμε να πιστεύουμε χωρίς αμφοβολίες τα όσα μας βεβαιώνει ο λόγος του Θεού στην Αγία Γραφή και συγχρόνως τα όσα συναντούμε στην εμπειρία των θεοφόρων Πατέρων της Εκκλησίας, οι οποίοι υπάρχουν σε κάθε εποχή. Λέγει χαρακτηριστικά ο της βασιλείας ο επώνυμος : «Ποιο είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της πίστεως; Η χωρίς διακρίσεις και αμφιβολίες εσωτερική πληροφορία και βεβαιότητα ότι τα θεόπνευστα λόγια της Αγίας Γραφής είναι αληθινά, πληροφορία που δεν κλονίζεται από κανένα λογισμό που προκαλείται από φυσική ανάγκη ή σχηματίζεται για λόγους που απαιτεί η ευσέβεια»4.

Και συμπληρώνει γεμάτος θαυμασμό ο Ιερός πατήρ : «Δεν πρέπει να αμφιβάλλουμε και να διστάζουμε να πιστεύσουμε σε όσα εδίδαξε ο Κύριος, αλλά να έχουμε τη βεβαιότητα ότι κάθε λόγος του Θεού είναι αληθινός και μπορεί να πραγματοποιηθεί έστω κι αν είναι αντίθετος με τους φυσικούς νόμους. Σ΄ αυτό ακριβώς συνίσταται και ο αγώνας της πίστεως»5.

Δεύτερον. «Άγκυρα» την ονομάζει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. «Γιατί τέτοια είναι η πίστη· είναι κάποια ιερή άγκυρα που συγκρατεί από παντού την διάνοια που την έχει και τότε κυρίως γίνεται φανερή η δύναμή της, όταν πείθει εκείνον που την έχει να περιμένει χρηστές ελπίδες μέσα από τα αδιέξοδα και τις δυσκολίες, διώχνοντας την ταραχή των σκέψεων»6.

Αληθινή πίστη έχει αυτός ο οποίος δεν προσέχει ούτε στέκεται σ΄ αυτά τα οποία φαίνονται αλλά σ΄ εκείνα που δέν φαίνονται. Γιατί, συμπληρώνει ο θεοφόρος πατήρ, «όταν δεν αρκούμαστε μόνο στα σωματικά μάτια, αλλά με τα μάτια του νου φανταζόμαστε αυτά που δεν φαίνονται. Πράγματι πρέπει νά θεωροῦμε ως πιο βέβαια εκείνα κατ΄ εξοχήν, παρά αυτά που βλέπουμε με τους σωματικούς μας οφθαλμούς. Τούτο γαρ πίστις»7.

Αυτή την πίστη τη θεωρεί η χρυσή αηδόνα της Εκκλησίας απαραίτητη, διότι απλούστατα ο άνθρωπος ζει μέσα στο σκοτάδι της αμαρτίας και της ειδωλολατρείας και χρειάζεται με γνώμονα αυτή την ενυπόστατη αρετή να κατανοήσει και τα επίγεια και τα ουράνια. Ο λόγος του ρεαλιστικός : «Βλέπεις πόσο μεγάλο είναι το σκοτάδι που μας περιβάλλει και ότι παντού μας χρειάζεται η πίστη; Μόνον αυτή είναι σταθερή»8. «Αν η πίστη μας είναι απαραίτητη για να καταλάβουμε καλά τα υλικά και επίγεια, πολύ περισσότερο μας είναι αναγκαία για να κατανοήσουμε τις ουράνιες αλήθειες και πραγματικότητες που είναι πνευματικές και υπερφυσικές»9.

Τρίτον. «Απράγμονα συναίνεση» την χαρακτηρίζει ο επώνυμος της θεολογίας, ο Άγιος Γρηγόριος Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Συναίνεση, το να συμφωνείς με όσα παραγγέλει και γράφει ο νόμος του Θεού. Όταν βρίσκεται κανείς σ΄ αυτό το μήκος κύματος, δεν επιζητά ούτε εξηγήσεις, ούτε λογικά επιχειρήματα, αλλά προσπαθεί να έχει εν τη καρδία του ζωντανή την παρουσία του Χριστού που θα τον οδηγεί «εις πάσαν την αλήθειαν». Στα «Δογματικά Έπη» του η θεολόγος φωνή είναι αποκαλυπτική: «Άν όλα είναι φανερά, τότε τι είναι η πίστη; Διότι η πίστη είναι η ανεπιφύλακτη συναίνεση. … Όταν εισήλθες στην πίστη, δεν σου υποσχέθηκα τέτοιο πράγμα, δηλαδή πλούτο και αμεριμνία και υγεία και ευτεκνία, αλλά ζωή ανώτερη και όσα προσδοκούμε. Να προσδοκάς τα ουράνια και όχι τα γήινα»10.

Αυτή η πίστη των Πατέρων, η τελεία πίστη, που είναι ακαταγώνιστη δύναμη, μας χρειάζεται σήμερα στην εποχή μας. Στα ζοφερά σταυροδρόμια της απιστίας και στα απειλητικά σύννεφα της αθεΐας, που καλύπτουν τις καρδιές ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων, προβάλλεται επιτακτική η ανάγκη της πίστεως στο πρόσωπο του Χριστού.

Να πιστεύουμε όπως διδάσκει η Αγία μας Εκκλησία.

Να παραδεχόμαστε αυτό το οποίο μας παρέδωσαν τα πάγχρυσα στόματα του λόγου.

Νά κρατάμε ως θησαυρό πολύτιμο αυτόν τον τρόπο και αυτή τη μέθοδο την οποία ακολούθησαν εκείνοι.

Κι όταν πιστεύουμε έτσι στο Θεό «κάν πάντα άνω και κάτω γίνηται, καν η γη στρέφηται ταρασσομένη, καν τα όρη την οικείαν έδραν καταλιπόντα προς τα μέσα μεθίσταται της θαλάσσης, ου φοβηθησόμεθα, δια το έχειν τον Θεόν καταφυγήν και δύναμιν και βοηθόν εν θλίψεσι ταις ευρούσαις ημάς σφόδρα. Τίνος ούτως απτόητος η καρδία, τίνος ούτως ατάραχοι οι λογισμοί; τότε ατπόητος η καρδία, διά το ασφαλείς και βεβαίας έχειν επί Θεόν τας ελπίδας», αφού «μέγα επιδείκνυται το στερέωμα της εις Χριστόν πεποιθήσεως»11.


1 Απόστιχα εορτής.

2 Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, Λόγος ΛΑ΄, Θεολογικός Πέμπτος, Περί του αγίου Πνεύματος, κεφ. 21, PG 36,156D.

3 Μεγάλου Βασιλείου, Λόγος Περί πίστεως, κεφ. 1, ΕΠΕ 8,60.

4 Του ιδίου, Αρχή των Ηθικών, Όρος Π΄, κεφ. κβ΄, PG 31,868.

5 Αυτόθι, Όρος Η΄, PG 31,712.

6 Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις τον ριε΄ Ψαλμόν, κεφ. γ΄, PG 55,324Α.

7 Του ιδίου, Εἰς τήν Γένεσιν, ὁμιλία ξγ΄, κεφ, 5, ΕΠΕ 4,646.

8 Του ιδίου, Εἰς Κολοσσαείς, ὁμιλία ε΄, κεφ, γ΄, ΕΠΕ 22,182.

9 Του ιδίου, Απόδειξις του χρησίμως τας περί Χριστού και εθνών και της εκπτώσεως Ιουδαίων προφητείας ασαφείς είναι, ὁμιλία α΄, κεφ. β΄, ΕΠΕ 1,314.

10 Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, Έπη Δογματικά, Περί Προνοίας Β΄, ΕΠΕ 8,282.

11 Μεγάλου Βασιλείου, Εις τον με΄ Ψαλμόν, κεφ. 3, ΕΠΕ 5,302-304.

Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.

Πρόσφατα Άρθρα

Οι δύο μεγάλες εορτές

Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου, Δρ. Θ. Ιεροκήρυκος Ι Μ Κασσανδρείας Ἡ εορτή της 25ης  Μαρτίου, έχει διπλή σημασία, γιὰ μας τοὺς Έλληνες. Είναι θρησκευτική καὶ εθνική...

Πολυαρχιερατικός Εσπερινός στον εορτάζοντα Μητροπολιτικό Ναό της Λαμίας

Στην καθέδρα της Ηρωοτόκου Ρούμελης, την όμορφη πόλη της Λαμίας και στον ιστορικό Ιερό και πανηγυρίζοντα Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου τελέσθηκε απόψε ο...

Παραμονή της εορτής του Ευαγγελισμού στην Κέρκυρα

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος, χοροστάτησε στον πανηγυρικό εσπερινό της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, και ανέγνωσε την Δ΄...

Πανηγυρικός Εσπερινός και χειροθεσία Πνευματικού στην Παρηγορήτισσα Άρτης

Την Παρασκευή 24 Μαρτίου 2023, το απόγευμα, στον πανηγυρίζοντα εμβληματικό βυζαντινό Ιερό Ναό της Παρηγορήτισσας, στην Άρτα, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Άρτης κ. Καλλίνικος, χοροστάτησε...

Η Δ’ στάση των Χαιρετισμών στη Μονή Αγίου Παντελεήμονος Αχερά

Με κατάνυξη τελέσθηκε το εσπέρας της Παρασκευής, 24 Μαρτίου 2023, ο Μέγας Εσπερινός της Εορτής του Ευαγγελισμού και η Ακολουθία της Δ΄ Στάσεως των...

Οι Δ’ Χαιρετισμοί στο Ιστορικό Ανδρομονάστηρο Μεσσηνίας

Με την παρουσία εκατοντάδων πιστών από την Καλαμάτα, την Μεσσήνη και την ευρύτερη περιοχή των χωριών της Ανδρούσας, τελέσθηκε και φέτος η Δ΄Στάση των...

Ο Εσπερινός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και η Δ’ Στάση των Χαιρετισμών στη Ροδιά

Στον Πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ροδιάς χοροστάτησε του Μεγάλου Εσπερινού και ανέγνωσε την Δ’ Στάση των Χαιρετισμών προς την Υπεραγία Θεοτόκο...

Ο Εσπερινός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και η Δ’ Στάση των Χαιρετισμών στην Ι.Μ. Μεσσηνίας

Με κατάνυξη και την παρουσία πλήθους πιστών τελέσθηκε το βράδυ της Παρασκευής ο Μέγας Εσπερινός της Εορτής του Ευαγγελισμού και η Ακολουθία της Δ΄...
video

Γιατί τρώμε ψάρι την 25η Μαρτίου;

Γιατί τρώμε ψάρι την 25η Μαρτίου; Τι εορτάζουμε ως Έθνος και ως Εκκλησία την 25η Μαρτίου κάθε χρόνο; Γιατί τρώμε ψάρι ή μπακαλιάρο με...

Πανηγυρικός Εσπερινός για τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου στον Καθεδρικό Ναό του Σύδνεϋ

Με λαμπρότητα και κατάνυξη τελέστηκε την Παρασκευή, 24 Μαρτίου, ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός επί τη εορτή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου στον φερώνυμο Ιερό...

Στιγμιότυπα ἀπό τήν Ποιμαντική Ἑβδομάδα τοῦ Μητροπολίτου Καστορίας Καλλινίκου

Κατανυκτικός Ἑσπερινός Γ´ Κυριακῆς Νηστειῶν Τήν Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως 19 Μαρτίου ἔ.ἔ, πραγματοποιήθηκε ὁ Κατανυκτικός Ἑσπερινός, στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Καστοριᾶς, χοροστατοῦντος τοῦ...

Ανακοίνωση Ιεράς Μητροπόλεως Πρεβέζης

Τίς τελευταῖες ἡμέρες παρατηρεῖται καί πάλι ὑπερδραστηριότητα καί ἰδιαίτερη κινητικότητα τῶν λεγομένων «Χριστιανῶν Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ». Ὁ Χιλιασμός εἶναι μία ξενόφερτη και ξενοκίνητη ὀργάνωση μέ...

Δημητριάδος Ιγνάτιος: …υπάρχουν νέοι που «πηγαίνουν αντίθετα στο ρεύμα»

Για λίγες ακόμη ημέρες θα είναι αναρτημένη η Έκθεσης Βυζαντινής Ζωγραφικής - Αγιογραφίας των Καθηγητών και Φοιτητών του ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΟΥ ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙΟΥ, ΤΜΗΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ...

«Χαίρε, αρχηγέ νοητής αναπλάσεως» – Δ΄ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

Αρχιμ. Ειρηναίου Λαφτσή, Πρωτοσυγκέλλου Ιεράς Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως Η λέξη ανάπλαση ως έννοια, προσδοκία και ιδανικό καθώς και η επίτευξή της απασχόλησε την ανθρωπότητα από την...

«Χαῖρε, ἡ πύλη τῆς σωτηρίας»

Ὁ προφήτης Ἰεζεκιήλ ἀποτελεῖ τήν πηγή τοῦ συγκεκριμένου χαιρετισμοῦ. Ἐκεῖνος, μέσα ἀπό ἕνα ὅραμά του, χαρακτηρίζει τήν Παναγία, καί μάλιστα τό ἀειπάρθενο αὐτῆς, ὡς...