Ὑπήρξαν στήν ἀρχαιότητα πολλοί σοφοί πού εἶπαν: «Μὴν κάνεις ὅ,τι δὲν θέλεις νὰ σοῦ κάνουν οἱ ἄλλοι». Σ’ αὐτὴν τὴν ἀρχὴ εἶχαν δεῖ τὸ κλειδὶ γιὰ μιὰ ἁρμονικὴ κοινωνικὴ ζωὴ. Ὁ Χριστὸς μὲ τὴ διδασκαλία Του ἄνοιξε νέους ὁρίζοντες καὶ ἔδωσε νέες διαστάσεις στὸν παλαιὸ τοῦτο κανόνα συμπεριφορᾶς. Ἀντὶ γιὰ τὸ ἀρνητικὸ «μὴν κάνεις» τόνισε τὸ θετικό: «Αὐτὸ ποὺ θέλετε νὰ κάνουν οἱ ἄλλοι σὲ σᾶς, αὐτὸ νὰ κάνετε καὶ σεῖς σ’ ἐκείνους».
Ἐπιθυμεῖς οἱ ἄλλοι νὰ σοῦ δείχνουν κατανόηση; Δεῖξε τους πρῶτα ἐσύ. Θέλεις οἱ συνεργάτες σου νὰ εἶναι εἰλικρινεῖς καὶ ἀληθινοί; Ἔτσι πρέπει νὰ εἶσαι ἀπέναντί τους πρῶτος ἐσύ. Ποθεῖς νὰ κυριαρχήσει ἡ δικαιοσύνη; Ἀγωνίσου καὶ σὺ νὰ εἶσαι δίκαιος στὶς συναλλαγὲς καὶ γενικὰ στὶς ἀνθρώπινες σχέσεις σου. Θέλεις, ὅταν σφάλεις νὰ σὲ συγχωροῦν; Νὰ συγχωρεῖς ὁλόψυχα. Ποθεῖς νὰ σὲ ἐξυπηρετοῦν, νὰ σὲ ἀγαποῦν; Βοήθα ἐσὺ πρῶτος, ἀγάπα ὅσο μπορεῖς πιὸ πολύ.
Κι ὅταν οἱ ἄλλοι δὲν ἀνταποκρίνονται; Μπορεῖ νὰ πεῖ κανείς. Μὰ δὲν τὸ κάνεις μὲ τὸν ὅρο ὅτι ὁ ἄλλος θὰ συγκινηθεῖ. Κινεῖσαι ἐντελῶς ἐλεύθερα∙ ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸ τί θὰ κάνει ὁ ἄλλος.
Μέτρο δὲν εἶναι ἡ ἀμφίδρομη συμπεριφορά, ἡ ἐλπίδα ὅτι θὰ προσφέρω μέν, ἀλλὰ καὶ θὰ πάρω. Μέτρο συγκρίσεως γιὰ τὸ χριστιανὸ δὲν εἶναι πῶς ἐνεργοῦν ἢ ἀντιδροῦν οἱ ἄλλοι, ἀλλὰ τί ζητεῖ ὁ Θεός, τί κάνει Ἐκεῖνος. Τό χριστιανικό ίδανικό εἶναι ἀσφαλῶς πολύ ὑψηλό. Αὐτό πού ἔχει σημασία εἶναι νά μήν πάψουμε νά προσβλέπουμε σ’ αὐτό τό ἰδανικό, νά μήν τό ἀντικαθιστοῦμε αὐθαίρετα μέ ἡμίμετρα ἤ μέ δικά μας νέα μέτρα. Ἔτσι θά ξέρουμε τουλάχιστον ὅτι ἔχουμε πολύ δρόμο ἀκόμη γιά νά τό προσεγγίσουμε. Δέν μπορεῖτε λέγει ὁ Χριστός νά ἀγαπᾶτε μόνο αὐτούς πού σᾶς ἀγαποῦν, νά εὐεργετεῖτε αὐτούς πού σᾶς εὐεργετοῦν.
Ἡ μεταμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου, ἡ πορεία πρὸς τὴν ἀλλαγή, πρὸς τὴ θέωση, στὴν ὁποία μᾶς καλεῖ ἡ Ἐκκλησία, δὲν συνίσταται σὲ μιὰ μυστικιστικὴ φυγὴ σὲ εἰδυλλιακὰ περιβάλλοντα, ἀλλὰ περνάει μέσα ἀπὸ τοὺς σκονισμένους καὶ γεμάτους ἀναθυμιάσεις πονηρίας καὶ ἀχαριστίας δρόμους τοῦ καθημερινοῦ βίου.
Τό πρόβλημα δέν εἶναι πῶς θά τούς ἀποφύγουμε, ἀλλά πῶς μέσα σ’ αὐτούς θά γινόμαστε «υἱοί Ὑψίστου». Τό βασικό δέ μυστικό γι΄ αὐτό τό ἔργο εἶναι ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ «γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθώς καί ὁ πατήρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί».
Ἔτσι ἡ σκληρὴ πραγματικότητα τῆς καθημερινότητας γίνεται τὸ ἀσκητήριό μας, ὁ στίβος γιὰ καλύτερες ἐπιδόσεις. Τά σκληρά καί δύσκολα μεταβάλλονται σὲ εὐκαιρίες γιὰ νὰ πραγματοποιήσουμε τὸν προορισμό μας.
