Το σύνδρομο του Κάιν

Του Μητροπολίτη Σύρου κ. Δωρόθεου Β’ 

To μέγα δώρο του Θεού προς τον άνθρωπο, που τον καθιστά εικόνα Του και τον οδηγεί στο καθ’ ομοίωσίν Του, είναι η ελευθερία του προσώπου και η αναγνώριση της αξιοπρέπειάς του.

Δώρο απροσμέτρητα μεγάλο, αφού χρειάστηκε ο Ιδιος ο Θεός να γίνει άνθρωπος, για να εξανθρωπίσει τον άνθρωπο.

Το «τι δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;» αποτελεί τον πυλώνα της Χριστιανικής πίστης και πρακτικής, ένα ρητορικό ερώτημα, στο οποίο συνοψίζεται η αξία και η μοναδικότητα του ανθρώπου, ως Προσώπου και όχι ως βιολογικού όντος.

Γι’ αυτό και κάθε αυταρχική, ολοκληρωτική και ρατσιστική ιδεολογία και πολιτική δεν είναι μόνο απάνθρωπη αλλά και αντιχριστιανική, καθώς ο εθνικισμός και η μισαλλοδοξία βρίσκονται στον αντίποδα της διδασκαλίας της Αγίας Γραφής και των Πατέρων της Εκκλησίας.

Αποτελεί δε ιστορικό αξίωμα πλέον ότι καθεστώτα βίας και αυταρχισμού μόνο δεινά επεσώρευσαν στην ανθρωπότητα, ανέστειλαν το ρου της Ιστορίας, ανέσχεσαν την πρόοδο του Πολιτισμού, διέβρωσαν τα ήθη και δηλητηρίασαν τις σχέσεις των ανθρώπων, αφήνοντας πίσω τους ερείπια και θάνατο…

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι όλα τα αυταρχικά καθεστώτα και όλες οι ολοκληρωτικές ιδεολογίες στράφηκαν και στρέφονται, άμεσα ή έμμεσα, κατά της Εκκλησίας του Χριστού, της οποίας το πανανθρώπινο μήνυμα της εν Χριστώ ισότητας και αδελφότητας όλων των ανθρώπων, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, χρώματος, εθνικότητας ή οποιασδήποτε προσωπικής επιλογής, στρέφεται εξ ορισμού ενάντια σε κάθε ιδεολογία βίας και διακρίσεων.

Αν για τα ολοκληρωτικά καθεστώτα και ιδεολογίες αξία έχει η σωματική υγεία, η δύναμη και η τελειότητα του σώματος, για το Χριστιανισμό συμβαίνει το αντίθετο: μακάριοι είναι οι άρρωστοι, οι αδύνατοι, οι θλιμμένοι…

Σ’ αυτόν που ετοιμάζεται να βγάλει το σπαθί από τη θήκη, ο Ιησούς δίνει εντολή να το τοποθετήσει πάλι στη θέση του.

Από κείνον, που θέλει να πάρει εκδίκηση, ζητά να γυρίσει και την άλλη παρειά, να δεχθεί και δεύτερο ράπισμα…

Τα τέσσερα μικρά βιβλία, που ονομάζουμε Ευαγγέλια, προβάλλουν μια μοναδική και ανεπανάληπτη διδασκαλία ισότητας, μιας απόλυτης ισότητας, που θεμελιώνεται σε μια απλή και ξεκάθαρη διαπίστωση: όλοι οι άνθρωποι έχουν τον ίδιο Πατέρα, τον Πατέρα, που ο Κύριος μας δίδαξε να τον αποκαλούμε «μπαμπά», στα Αραμαϊκά «Αββά», που ανατέλλει τον ήλιο για τους κακούς και τους καλούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους.

Κατά συνέπεια, όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι μεταξύ τους στην αξιοπρέπεια, το σεβασμό και τα δικαιώματα, γι’ αυτό και αλληλοαποκαλούνται «αδελφοί».

Στην παραδοχή αυτή, προστίθεται και το ριζοσπαστικό μήνυμα της αγάπης προς όλους, όχι μόνο προς δικούς μας, τους ομοϊδεάτες ή τους συντρόφους μας, αλλά και προς τους εχθρούς, τους ξένους, τους διαφορετικούς…

Αποτελεί, όμως, και πασίδηλη διαπίστωση ότι ο άνθρωπος επιμένει παρά τα οδυνηρά διδάγματα της Ιστορίας να επιλέγει τη βία, να εφευρίσκει όλο και πιο αποτελεσματικούς και μαζικούς τρόπους αφανισμού του διαφωνούντος συνανθρώπου του, να περιφρονεί το μέγα δώρο της ζωής και να διαιωνίζει την αδελφοκτονία του Κάιν.

Και είναι γεγονός ότι η κοινωνία μας, τοπική και παγκόσμια, πάσχει και υποφέρει από το σύνδρομο του Κάιν, που υποβλέπει, υποπτεύεται, φθονεί, εκμεταλλεύεται και εξοντώνει τον αδελφό του.

Δεν είναι μόνο η βία, ο πόλεμος και οι διακρίσεις… Είναι και η κυρίαρχη ιδεολογία, που θεοποιεί τον κυνισμό της ελεύθερης αγοράς, που αντιμετωπίζει τους ανθρώπους σαν αριθμούς, τους γέροντες, τους αδύναμους και τους ασθενείς, ως βάρος και εμπόδιο για την οικονομική ανάπτυξη, αναμένοντας το βιολογικό τους τέλος για απαλλαχθεί από τα έξοδα συντάξεως και υγιειονομικής τους περιθάλψεως.

Είναι η λατρεία της δύναμης και της εξουσίας, στο όνομα και το κυνήγι της οποίας ποικίλα διαπράττονται εγκλήματα.

Είναι και η άμβλυνση των ηθικών αξιών, η οποία σε συνδυασμό με την οικονομική ανασφάλεια, τη φτώχεια και την ανεργία, ωθεί τον άνθρωπο στην αναζήτηση, ή μάλλον στην αυταπάτη, της δύναμης και της ασφάλειας, που νομίζει ότι βρίσκει υπό την κάλυψη ρατσιστικής και βίαιης ιδεολογίας.

Το σύμπλεγμα του Κάιν υπονομεύει και σήμερα τα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας, μιας κοινωνίας που χρειάζεται πάνω και πέρα απ’ όλα ενότητα, συνεργασία και συνοχή.

Οσοι, όμως, με λογικοφανείς προφάσεις και αληθοφανείς δικαιολογίες επιχειρούν να εκμεταλλευθούν τις σημερινές δυσκολίες, να διχάσουν το λαό και να στρέψουν τον αδελφό ενάντια στον αδελφό, δεν πρέπει να ξεχνούν ότι  αργά ή γρήγορα, αλλά πάντως σίγουρα, «στένοντες και τρέμοντες έσονται επί της γης!».