Θερμή υποδοχή του Αρχιεπισκόπου Κύπρου από τον Οικουμενικό Πατριάρχη στο Φανάρι

Έμπλεοι αγαλλιάσεως Σας καλωσορίζομεν εν Φαναρίω, μετά την πανηγυρικήν Δοξολογίαν εις τον Πάνσεπτον Πατριαρχικόν Ναόν του Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, του Προστάτου Σας Αγίου. Δοξάζομεν τον Δομήτορα της Εκκλησίας και Δοτήρα παντός αγαθού, τον αξιούντα ημάς να υποδεχώμεθα τον νέον Αρχιεπίσκοπον Κύπρου κατά την ειρηνικήν επίσκεψιν Αυτού εις το ιερόν καθ’ ημάς Κέντρον, κομιστήν της αγάπης και εκφραστήν των αδελφικών δεσμών μεταξύ των δύο Εκκλησιών μας. Η επαξία εκλογή Υμών εις Αρχιεπίσκοπον Νέας Ιουστιανιανής και πάσης Κύπρου είναι θείον δώρον και μεγάλη ευλογία όχι μόνον διά την Εκκλησίαν της Κύπρου, αλλά και διά την Ορθοδοξίαν όλην. Διά το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, η εκλογή Σας, Μακαριώτατε, αποτελεί εγγύησιν διά την συνέχειαν της ευλογημένης συμπορεύσεως των Εκκλησιών μας εις τα διορθόδοξα και τα διαχριστιανικά θέματα, καθώς και αναφορικώς προς την κατανόησιν της αξίας της πιστότητος εις την παράδοσιν της Αληθείας, προς την αναγκαιότητα της μαρτυρίας της Ορθοδοξίας εις τον σύγχρονον κόσμον και προς το πως αυτής της μαρτυρίας”, τόνισε η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στην ομιλία του, υποδεχόμενος στην Έδρα της Μητρός Εκκλησίας, την Παρασκευή, 3 Μαρτίου 2023, την Α. Μακαριότητα τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου κ. Γεώργιο, ο οποίος πραγματοποιεί ειρηνική επίσκεψη, την πρώτη μετά την εκλογή του, συνοδευόμενος από τους Πανιερ. Μητροπολίτες Κωνσταντίας και Αμμοχώστου κ. Βασίλειο, Κιτίου κ. Νεκτάριο, τον  Πανοσιολ. Αρχιγραμματέα της περί αυτόν Ιεράς Συνόδου, Αρχιμ. κ. Γεώργιο Χριστοδούλου, τον Πανοσιολ Αρχιμανδρίτη κ. Γρηγόριο Ιωαννίδη, Καθηγητή στη Θεολογική Σχολή της Εκκλησίας Κύπρου, τον Ιερολ. διάκονο κ. Μιχαήλ Νικολάου και τον Ελλογιμ. κ. Μιχάλη Σπύρου, διευθυντή του Αρχιεπισκοπικού Γραφείου.

Στη συνέχεια ο Παναγιώτατος, παρουσία της εν τη Πόλει Ιεραρχίας του Θρόνου καθώς και των Σεβ. Μητροπολιτών Δίβρης και Κιτσαβίδος κ. Τιμοθέου και Στρωμνίτσης κ. Ναούμ, εκ της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος, πρόσθεσε:

“Ο προσφάτως εκλιπών μέγας θεολόγος, μακαριστός Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης, προέτρεπε να αγωνισθώμεν διά να γεφυρωθή το χάσμα μεταξύ θεολογίας και ζωής. Διά να αποκτήση ο εκκλησιαστικός λόγος ουσιαστικήν απήχησιν εις την ζωήν των ανθρώπων, «διά να μη γράφεται η ιστορία του κόσμου ερήμην της θεολογίας», πρέπει η ποιμαντική παρέμβασις της Εκκλησίας και ο λόγος της θεολογίας «να αγγίζουν τις υπαρξιακές χορδές του ανθρώπου», να προβάλλουν την Εκκλησίαν ως τόπον και τρόπον υπάρξεως εν αγάπη και αληθεί ελευθερία. Πρέπει η Εκκλησία να ενσαρκώνη και να δεικνύη εις τον άνθρωπον διατί ο Χριστός είναι η Αλήθεια περί του θανάτου και της ζωής.

    Είμεθα, Μακαριώτατε, συγκυρηναίοι εις την άρσιν του Σταυρού της Ορθοδοξίας, συνεργοί εις την οικοδομήν του Σώματος του Χριστού, συνεχισταί της κοινής παλαιφάτου Ορθοδόξου παραδόσεως, συναντιλήπτορες εις τους κινδύνους και συναγωνισταί διά την ενότητα της Ορθοδοξίας και διά την μαρτυρίαν εν τω κόσμω. Συνεπορεύθημεν εις τον δόλιχον αυτόν μετά του μακαριστού Προκατόχου Υμών Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου Β’ και δοξάζομεν τον Θεόν της αγάπης, τον χαρισάμενον τη ημών Μετριότητι τοιούτον αδελφόν, συλλειτουργόν και φίλον, πνευματικός κληρονόμος του οποίου είσθε Υμείς, Μακαριώτατε”.

O Παναγιώτατος, ακολούθως, ανέφερε ότι η επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Κύπρου πραγματοποιείται σε μία δύσκολη για τις διορθόδοξες σχέσεις περίοδο.

“Χαιρόμεθα διά την πρόσωπον προς πρόσωπον συνάντησιν και επικοινωνίαν μεθ’ Υμών και μετά της τιμίας συνοδείας Σας. Η παρουσία Σας εν τη Πόλει είναι δώρον του αγαθοδότου Θεού, εις μίαν δύσκολον διά τας διορθοδόξους σχέσεις περίοδον. Το διακύβευμα εις τον χώρον της Ορθοδοξίας είναι σήμερον, εάν θα διασωθή η κανονιστικότης της κανονικής παραδόσεως της Εκκλησίας, των αποφάσεων των Οικουμενικών Συνόδων και της μακραίωνος εκκλησιαστικής πρακτικής ή εάν θα επικρατήσουν οθνεία συμφέροντα και εξωκκλησιαστικαί αρχαί εις την ζωήν της Εκκλησίας, αι οποίαι αμαυρώνουν τον θεανθρώπινον χαρακτήρα της, απειλούν την λειτουργίαν της ως προφητικής φωνής εν τω κόσμω, ως μαρτυρίας περί της Βασιλείας του Θεού, «εληλυθυίας εν δυνάμει» (Μαρκ. θ’, 1), και την μετατρέπουν εις αμιγώς εγκόσμιον καθίδρυμα.

«Το ορθόδοξον πνεύμα… δεν ανέχεται την αποξένωσιν από του κόσμου», έγραψεν ο μακαριστός καθηγητής Νικόλαος Νησιώτης (Η υπηρεσία της Ορθοδόξου Θεολογίας εις τας διορθοδόξους εκκλησιαστικάς σκέψεις σήμερον, Αθήναι 1971, σ. 15). Η Εκκλησία μεταμορφώνει τον κόσμον «με αυτό που είναι και με ο,τι πράττει», παράγει υψηλόν πολιτισμόν, ο οποίος εμπλουτίζει και εμβαθύνει την ζωήν του κόσμου, αναφέρουσα αυτήν εις τον αιώνιον προορισμόν της. «Η Εκκλησία δεν ζη διά τον εαυτόν της», διακηρύσσει η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος (Κρήτη, 2016), «δίδει την ευαγγελικήν μαρτυρίαν και διανέμει εν τη οικουμένη τα δώρα του Θεού: την αγάπην Του, την ειρήνην, την δικαιοσύνην, την καταλλαγήν, την δύναμιν της Αναστάσεως και την προσδοκίαν της αιωνιότητος» (Εγκύκλιος, Προοίμιον).

Περαίνοντες τον λόγον, απευθύνομεν προς την Υμετέραν Μακαριότητα το «Ως ευ παρέστητε!» εις την Πόλιν των Πόλεων, διά να συνεορτάσωμεν, να συλλειτουργήσωμεν, να συζητήσωμεν, να δοξάσωμεν τον πάνδωρον Κύριον και Θεόν των Πατέρων ημών, τον «ποιούντα θαυμάσια μόνον». Είναι μεγάλη η χαρά της ημών Μετριότητος και πάντων των περί ημάς διά την παρουσίαν Υμών και της συνοδείας Σας εν Φαναρίω, Μακαριώτατε και πολυτίμητε αδελφέ. Ο Χριστός εν τω μέσω ημών ην, εστί και έσται!”

Συγκινημένος από τους λόγους του Παναγιωτάτου, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, στην αντιφώνησή του, αναφέρθηκε στη μακραίωνα σχέση της Εκκλησίας της Μεγαλονήσου με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, πνευματικό κέντρο της Ορθοδοξίας.

“Οσάκις η αγάπη του Θεού μας αξιώνει να επισκεπτόμαστε  τη Βασιλίδα των Πόλεων και να περνούμε την ιεράν Πύλη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, του πνευματικού κέντρου της Ορθοδοξίας, νιώθουμε τη θρησκευτική και εθνική συγκίνηση να πλημμυρίζουν την καρδιά μας. Αισθανόμαστε ότι βρισκόμαστε σε ένα συντονισμό με τον ελληνοχριστιανικό μας Πολιτισμό και την ένδοξη Βυζαντινή μας Ιστορία, της οποίας αναπολούμε  βιωματικά τη χιλιόχρονη διαδρομή! Νοητά αναβαίνουμε  στις κορυφές των δημιουργικών, πολιτιστικών και ιστορικών της μεγαλείων.

Η σημερινή επίσκεψή μας στην Επτάλοφο, Παναγιώτατε, αποτελεί την πρώτη μου επίσημη επίσκεψη, αφ’ ότου, πρότινος χρόνου, η Θεία του Κυρίου Πρόνοια  με αξίωσε να αναλάβω τους οίακας της κατά Κύπρον Αγιωτάτης Εκκλησίας. Είναι, ως εκ τούτου,  βαθύτατη η συγκίνηση την οποία βιώνω ευρισκόμενος, με την ιδιότητά μου αυτή, στο ιερό τούτο Θησαύρισμα της Ορθοδοξίας.

Ιστάμενοι  ενώπιόν Σας, τόσο εγώ όσο και η συνοδεία μου, Παναγιώτατε, ανακαλούμε στη μνήμη μας την ιερά χορεία των λαμπρών Πατριαρχών, οι οποίοι εκλέισαν τον μαρτυρικό Σας θρόνο.  Ενθυμούμεθα τον τόσο οικείο σε μας τους Κυπρίους Πρωτόκλητο Ανδρέα, «τον τα βάθη του πνεύματος εκζητήσαντα» θεολόγο Γρηγόριο και τη χρυσήλατη σάλπιγγα της Ορθοδοξίας, τον εις την εξορία θανόντα Χρυσόστομο, των οποίων τα λείψανα προ ολίγου προσκυνήσαμε στον πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό. Με της ψυχής τα όμματα αναπολούμε ακόμη τον φάρο της πίστεως και της θύραθεν σοφίας, τον Μέγα Φώτιο, τον μεγαλόπνοο οραματιστή Αθηναγόρα, τον βαθυστόχαστο Χαλκηδόνος Μελίτωνα, τον Δέρκων Ιωακείμ, τον Σάρδεων Μάξιμο και τον Περγάμου Αδαμάντιο, οι οποίοι σταλέντες απ’ εδώ, μας βοήθησαν στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν να επιλύσουμε σοβαρά προβλήματα της Εκκλησίας μας.

Για μας όλους, αλλά και για όλο το ποίμνιό μας, Παναγιώτατε, η  Κωνσταντινούπολη αποτελεί σύμβολο, συνυφασμένο με τη μακραίωνη ιστορία μας· τη θρησκευτική μας πίστη, τις εθνικές μας παραδόσεις και τους ευγενείς οραματισμούς μας. Γι’ αυτό, όσες φορές και αν έλθουμε στο ιερό τούτο μέρος δεν είναι δυνατόν να μην αισθανόμεθα ένα βαθύτατο συγκλονισμό. Προερχόμενοι από έναν ομοιοπαθή χώρο, νιώθουμε το ίδιο  ιερό με σας χρέος: να κρατήσουμε αμόλυντες τις παραδόσεις της πίστης και του γένους μας. Οι οραματισμοί μας συντονίζονται στους ίδιους ρυθμούς με τους δικούς σας.”

Ακολούθως ο Μακαριώτατος επεσήμανε:

“Παρόλο που η Εκκλησία της Κύπρου έχει κατοχυρωμένο το Αυτοκέφαλό της, όπως κάλλιστα γνωρίζετε, από την Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο, και ως εκ τούτου οι σχέσεις των δύο Εκκλησιών μας δεν είναι σχέσεις Μητρός και Θυγατρός, αφού δεν πήραμε το Αυτοκέφαλό μας από Σας, εν τούτοις ουδέποτε θεωρήσαμε εαυτούς μακράν των δεσμών της ενότητας και των αισθημάτων του βαθύτατου σεβασμού προς την Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως, τη Μεγάλη Εκκλησία. Αρκετές ήταν οι περιπτώσεις που  το Οικουμενικό Πατριαρχείο εξήγαγε την Εκκλησία της Κύπρου από αδιέξοδα, την εβοήθησε να υπερβεί αντιξοότητες και την οδήγησε εις τόπον αναψυχής.

Η μακρά Ιστορία των παλαιφάτων Εκκλησιών μας, η συμμετοχή μας σ’ όλες τις Οικουμενικές Συνόδους και ο αγώνας για κατοχύρωση του ορθού δόγματος, μας προσέδωσαν μοναδικές εμπειρίες και βιώματα.  Κι είμαστε, σήμερα, εδώ, προκειμένου να συμπανηγυρίσουμε, με την ευκαιρία της επικείμενης εορτής της αναστηλώσεως των ιερών εικόνων. Και να δηλώσουμε την ενότητά μας προς αντιμετώπιση όλων των αναφυομένων προβλημάτων.

Παναγιώτατε, Γύρω μας η ταλαίπωρος ανθρωπότητα, υφίσταται «τα οψώνια της αμαρτίας». Αυτά είναι το αποτέλεσμα της απομάκρυνσής της από την ευαγγελική αλήθεια. Οδηγήθηκε βαθμιαία στην εκκοσμίκευση και την υποδούλωση στα πάθη της. Και σήμερα υποφέρει από πολέμους και ακαταστασίες, οδυνάται και οδύρεται.  Χιλιάδες οι άνθρωποι που έχουν χάσει τον προσανατολισμό τους. Και ο γόος όλων αυτών των ανθρώπων που υποφέρουν, ξεσχίζει τις καρδιές μας. Η κατάσταση αυτή υποδεικνύει και την ευθύνη μας ως θρησκευτικών ηγετών. Γι’ αυτό και προσβλέπουμε στις μεταξύ μας συνομιλίες και στη δική σας πολύτιμη πείρα και καθοδήγηση για τροχιοδρόμηση ορθής διαδικασίας αντιμετώπισής της.

Εκφράζουμε και πάλι τις ευχαριστίες μας προς τον Θεό, διότι μας αξιώνει να επισκεφτούμε την Κωνσταντινούπολη και να επιβεβαιώσουμε και πάλιν, ότι συνεχίζουμε να υπερασπιζόμαστε την κανονική τάξη και παράδοση, την οποία παρελάβαμε από τους πατέρες μας.  Στηρίζουμε το Οικουμενικό Πατριαρχείο και αναγνωρίζουμε τον ρυθμιστικό του ρόλο και τις αρμοδιότητες που του ανέθεσαν οι Οικουμενικές Σύνοδοι και οι Κανόνες τους,  ανάμεσα στις κατά τόπους Εκκλησίες, χωρίς να αποστασιοποιούμαστε από την παράδοση και τα ορθά θέσμια διά των οποίων καθορίζονται οι μεταξύ μας σχέσεις και η εκκλησιαστική κοινωνία”.

Και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κατέληξε:

“Παναγιώτατε, Η τιμία Συνοδεία μου και εγώ Σας εκφράζουμε από τα βάθη της ψυχής μας τα αισθήματα του βαθύτατού μας σεβασμού, τη συγκίνησή μας για την ειρηνική αυτή επίσκεψή μας και την ευγνωμοσύνη μας για τη μεγάλη Σας προσφορά προς την Εκκλησία και το Γένος. Είθε ο Θεός να Σας χαρίζει υγεία σταθερά και να Σας οδηγεί «εις παν έργον αγαθόν και ευάρεστον ενώπιόν Του”.

Ο Παναγιώτατος, στη δευτερολογία του, εξέφρασε και πάλι την ιδιαίτερη χαρά του για την επίσκεψη του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Κύπρου και της τιμίας συνοδείας του στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, τονίζοντας ότι την χαρά όλων, ωστόσο, επισκιάζουν δυσάρεστα γεγονότα, όπως ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, οι καταστροφικοί σεισμοί στη νοτιοανατολική Τουρκία και στη Σύρια με δεκάδες χιλιάδες θύματα, και το πρόσφατο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην Ελλάδα, το οποίο, όπως είπε, συγκλόνισε τον Ελληνικό λαό, και όχι μόνον. “Όλα αυτά επισκιάζουν την χαρά μας, εντείνουν τις προσευχές μας για τα θύματα αυτών των συμφορών και μας φέρνουν πιο κοντά στους οικογενείς των θυμάτων με την προσευχή μας, και με κάθε άλλου είδους επικοινωνία, να τους παρηγορήσουμε, να τους ενισχύσουμε για να σηκώσουν τον βαρύ σταυρό τους”. Αναφερόμενος στους φονικούς σεισμούς είπε ότι από την πρώτη στιγμή επικοινώνησε με τον Μακ. Πατριάρχη Αντιοχείας κ. Ιωάννη Ι’, καθώς επίσης ότι συνεχίζεται ο έρανος υπέρ των σεισμοπλήκτων στις Μητροπόλεις του Οικουμενικού Θρόνου. Όπως είπε ο Παναγιώτατος, επιθυμία του είναι το προσεχές διάστημα, κατόπιν συνεννοήσεως και με τον Μακ. Πατριάρχη Αντιοχείας, να μεταβεί στις πληγείσες από τον σεισμό περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας για να εκφράσει την συμπαράσταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στους δοκιμαζόμενους κατοίκους τους.

Στη συνέχεια ο Πατριάρχης έκανε αναφορά στην προ τριετίας επίσκεψη του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Κύπρου κυρού Χρυσοστόμου στο Φανάρι, για τον εορτασμό της Κυριακής της Ορθοδοξίας, και υπενθύμισε ότι ο αείμνηστος πάντοτε βρισκόταν κοντά και στήριζε το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Πρόσθεσε δε ότι παρέστη στην εξόδιο Ακολουθία του όχι μόνο γιατί ήταν χρέος του, αλλά και ψυχική ανάγκη και επιθυμία του.

Από την πλευρά του, ο Μακ. Αρχιεπίσκοπος κ. Γεώργιος τόνισε ότι η ολιγόωρη επίσκεψη του Παναγιωτάτου στην Κύπρο για την κηδεία του Αρχιεπισκόπου κυρού Χρυσοστόμου προκάλεσε τη συγκίνηση όλων, καθώς έδειξε την αμοιβαία αγάπη που είχαν. Σχετικά με τους πρόσφατους σεισμούς είπε ότι και στην Κύπρο έγινε έρανος, μέρος των εσόδων του οποίου θα παραδοθεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο προκειμένου να διατεθεί στους σεισμοπαθείς.

“Προσδοκούμε και στο συλλείτουργό μας, αλλά και στις συνομιλίες που θα έχουμε μαζί σας, και ελπίζουμε να συμβάλλουμε με την δική σας καθοδήγηση, με την δική σας πείρα, στην άρση αυτών των δυσκολιών που συναντά η Ορθόδοξη Εκκλησία. Μέσα σε έναν κόσμο που κινδυνεύει από τον αθεϊσμό, από τόσες άλλες ξένες θρησκείες, είναι δύσκολο και απαράδεκτο εμείς ο Ορθόδοξοι να μην ομονοούμε. Και εμείς αναγνωρίζουμε και τα δίκαια του Οικουμενικού Πατριαρχείου και γι’ αυτό είμαστε εδώ, και θέλουμε να συμβάλλουμε όσο μπορούμε και στην κατοχύρωση αυτών των δικαίων, αλλά και στην ενότητα όλων των Ορθοδόξων. Η Εκκλησία της Κύπρου θα είναι πάντοτε στο πλευρό σας και αυτό να το ξέρετε”, υπογράμμισε ο Μακ. Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Γεώργιος.

Προηγουμένως ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου προέστη της Δοξολογίας στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό, κατά την οποία παρέστη, από το Παραθρόνιο, ο Σεβ. Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ, Πρόεδρος της Επιτροπής επί των Διορθοδόξων Ζητημάτων. Επίσης, παρέστησαν η Ευγεν. Πρόξενος της Ελλάδος κ. Δανάη Βασιλάκη, πιστοί από την Πόλη και προσκυνητές από το εξωτερικό.

Κατά την άφιξη του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Κύπρου στα προπύλαια του Οικουμενικού Πατριαρχείου τον υποδέχθηκαν ο Σεβ. Μητροπολίτης Μύρων κ. Χρυσόστομος, τα μέλη της Πατριαρχικής Αυλής και κληρικοί της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως, καθώς και των Ιερών Μητροπόλεων Χαλκηδόνος, Δέρκων και Πριγκηποννήσων.

Το μεσημέρι ο Παναγιώτατος παρέθεσε επίσημο γεύμα προς τιμήν του Μακαριωτάτου και της συνοδείας του στην Πατριαρχική τράπεζα.

Φωτό: Νίκος Παπαχρήστου / Οικουμενικό Πατριαρχείο