Τά σύμβολα τοῦ Μασονισμοῦ

του Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου, Δρ. Θεολογίας

Τώρα, ὅπως κάθε θρησκεία ἔχει τά σύμβολά της –σημεῖα πού δηλώνουν μέ μυστικό τρόπο τήν σχέση ἀνθρώπου καί θείου– ἔτσι καί ὁ Μασονισμός ἔχει τά δικά του σύμβολα. Τά κυριότερα σύμβολα τῆς μασονίας εἶναι ἐκεῖνα πού πηγάζουν ἀπ’ τήν πρωταρχική κατάσταση τῆς ὀργάνωσης: ὁ γνώμονας, τό μυστρί, τό τρίγωνο, ἡ ποδιά καί τό ἄστρο μέ τίς πέντε κορυφές^[1]. Ὑπάρχουν καί ἄλλα ὅπως ἡ Πεντάλφα, ἡ ἀσπίδα τοῦ Δαυίδ, τό μάτι πού βλέπει τά πάντα, ἡ τελεία μέσα στόν κύκλο, ἡ κυβική πέτρα, ὁ Ἥλιος, τό Φεγγάρι, τό ἀκτινοβόλο ἀστέρι^[2], τό φίδι. Ὁ διαβήτης, εἶναι τό σύμβολο τῶν Οὐρανῶν καί τό τετράγωνο ἀντιπροσωπεύει τήν Γῆ^[3].

Τό μυστρί εἶναι ἕνα ἀπαραίτητο ἐργαλεῖο γιά τόν ἐνεργό μασόνο καί γι’ αὐτό ἀποτελεῖ καί τό συμβολικό ἐργαλεῖο τοῦ θεωρητικοῦ μασόνου, πού δουλεύει γιά τό χτίσιμο τοῦ ναοῦ τῆς ἀνθρωπότητας. Συμβολίζει ἐπίσης τήν ἑνότητα ἀνάμεσα στούς ἀδελφούς τῆς ὀργάνωσης, ὅπως ἀκριβῶς ἑνωμένες εἶναι καί οἱ πέτρες σ’ ἕνα οἰκοδόμημα. Πολύ συχνά τό μυστρί παίρνει ἕνα τριγωνικό σχῆμα, συμβολίζοντας ἔτσι τό τελετουργικό τρίγωνο.

Ὁ γνώμονας, πού τακτικά εἶναι δεμένος μ’ ἕνα σχοινί, στήν ἄκρη τοῦ ὁποίου κρέμεται ἕνα βαρίδι, χρησιμοποιεῖται σάν ἔμβλημα τοῦ συνεταιρισμοῦ. Εἶναι ἡ βάση τῆς οἰκοδομικῆς^[4]. Τό σύμβολο αὐτό ὑπάρχει στούς τάφους τῶν ρωμαίων ἀρχιτεκτό-νων, τῶν ἀρχιτεχνιτῶν τοῦ μεσαίωνα καί ἀνακαλύφθηκε στόν τάφο ἑνός Ναΐτη. Πολύ γρήγορα πῆρε τή σημασία τῆς δικαιοσύνης, ὅπως δείχνουν μερικές τοιχογραφίες καί παλιά μωσαϊκά. Παριστάνει τό «ἱερό τρίγωνο» τοῦ Πυθαγόρα^[5], ποῦ οἱ πλευρές του βρίσκονται σέ μία σχέση, πού ἐπιτρέπει νά χαράξουμε τήν ὀρθή γωνία ἡ «γωνία τῆς δικαιοσύνης»^[6], μέ τήν ἀλυσίδα τοῦ χωρομέτρη. Ὁ γνώμονας τοῦ Πυθαγόρα, πού διαδόθηκε ἀπ’ τούς συνεταιρισμούς, βρίσκεται σήμερα στή βάση τῆς μασονίας. Συμβολίζει τό ἀπαραίτητο ἐργαλεῖο, γιά νά μεταβληθεῖ μία ἀκατέργαστη πέτρα—ὁ ἀμαθής, σέ πέτρα κατεργασμένη, ὁ μυημένος. Συμβολίζει τήν ἐπίδραση τῆς δύναμης πάνω στόν ἴδιο τόν ἑαυτό μας, μέσα ἀπό τήν ὁποία ὁ Μασόνος μπαίνει στό ναό τῆς ἰδέας, ὅπως ἡ πέτρα, πού ἔχει κατεργαστεῖ στό οἰκοδόμημα^[7].

Τό ἴδιο θά μποροῦσε νά εἰπωθεῖ καί γιά τό τρίγωνο. Ἰδιαίτερα οἱ μυημένοι τῆς Στοᾶς ὅταν συνεδριάζουν σχημα-τίζουν ἕνα τρίγωνο, τό ἱερό τρίγωνο, ἰσοσκελές μέ μεγάλη βάση. Τό τρίγωνο ἀνάγεται στό ἑβραϊκό «ρές», πού εἶχε τριγωνικό σχῆμα καί σήμαινε κεφάλι, παριστάνοντας τόν Θεό. Ὁ συμβολι-σμός αὐτός πλούτισε μέ τήν ἐπαφή ἀπό τούς πυθαγόρειους καί τή γνώση. Ἔτσι, δέν σχεδίαζαν πιά μόνο τόν Θεό, ἀλλά τήν τριάδα τοῦ χριστιανισμοῦ ἤ τόν μεγάλο ἀρχιτέκτονα τοῦ σύμπαντος, τῶν ἐνεργῶν Στοῶν πού ἔγιναν μετά θεωρητικές^[8].

Ἡ ποδιά θυμίζει ἐκείνη, πού φοροῦν πολλοί τεχνίτες στίς οἰκοδομές. Μία πέτσινη ποδιά, πού ἐξ αἰτίας τοῦ σχήματός της καί τῶν στολιδιῶν της, ἔγινε τό κυριότερο σύμβολο τῆς θεωρητικῆς μασονίας. Ἡ ποδιά τοῦ δασκάλου γιά παράδειγμα, εἶναι ἕνα κανονικό ὕφασμα μ’ ἕνα τριγωνικό κόσμημα καί δύο κορδόνια. Ἔχει ἐπίσης τρεῖς σειρές ἀπό τελεῖες, πού εἶναι ὅλοι ἀριθμοί μέ συμβολική  σημασία^[9].

Τό ἄστρο μέ τίς πέντε κορυφές ἤ «φλογερό ἄστρο» εἶναι τό κυριότερο μασονικό σύμβολο. Τό σύμβολο πού  τή  μέρα  τῆς  ἕνωσης θ’ ἀντικαταστήσει τό σταυρό. Ἔτσι λοιπόν,  ὅπως κάποτε τό ἄστρο τῆς βηθλεέμ ὁδήγησε τούς μάγους  καί βοσκούς, ἔτσι καί τό φλογερό ἄστρο ὁδηγεῖ τούς μασόνους καί μαζί τους ὁλόκληρη  τήν ἀνθρωπότητα στό μεγάλο σκοπό, στό χιλιετές βασίλειο^[10].

Πολύ συχνά τό μασονικό πεντάγραμμα ἔχει στό κέντρο του τό γράμμα «g». Τό  «g» εἶναι τό ἀρχικό τοῦ μεγάλου ἀρχιτέ-κτονα, τοῦ gott καί god (Θεοῦ) ἤ ἐπίσης τῆς «γεωμετρίας» ὡς  ἐπιστήμης τοῦ Θεοῦ^[11]. Εἶναι ἄλλωστε λίγο-πολύ γνωστό ὅτι  οἱ ἀμερικάνοι Πρόεδροι ὁρκίζονται πάνω στό τρίγωνο καί τόν διαβήτη^[12]. Ἐπιπλέον νά προσθέσουμε πώς πολλά σύμβολα τοῦ Προσκοπισμοῦ συμφωνοῦν μέ αὐτά τῆς Μασονίας^[13], καθότι ὁ Προσκοπισμός εἶναι δημιούργημα καί τροφεῖο τῶν παιδιῶν πρός τήν Μασονία.