Περί Θείας Κοινωνίας

1. Τό ἱερό Εὐαγγέλιο πού ἀκούσαμε σήμερα, ἀδελφοί χριστιανοί, μᾶς μιλοῦσε παραβολικά γιά τό Δεῖπνο τῆς Θείας Κοινωνίας. Τῆς κοινωνίας τοῦ Σώματος καί Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Τό Δεῖπνο αὐτό, πού τό ἀπολαμβάνουμε σέ κάθε Θεία Λειτουργία, ἡ σημερινή εὐαγγελική περικοπή τό εἶπε «μέγα». Καί εἶναι πραγματικά «μέγα» καί «μέγιστον» τό Δεῖπνο αὐτό, ἀσύγκριτα μεγαλύτερο ἀπό κάθε ἄλλο δεῖπνο, πού ἑτοιμάζουν οἱ βασιλεῖς καί οἱ μεγιστᾶνες, γιατί στό Δεῖπνο τῆς Ἐκκλησίας μας παρατίθεται ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός! Τό πανάγιο Σῶμα Του καί τό πανάσπιλο Αἷμα Του! Τό εἶπε καθαρά, χριστιανοί μου, ὁ Χριστός μας αὐτό, ὅταν κοινώνησε τούς μαθητές Του τήν νύχτα τῆς Μ. Πέμπτης. «Λάβετε, φάγετε, τοῦτό ἐστι τό Σῶμά μου»· καί «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἐστι τό Αἷμά μου», τούς εἶπε. Καί εἶναι πραγματικά τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ αὐτό πού προσφέρει ὁ ἱερέας κοινωνώντας τούς πιστούς καί δέν εἶναι ψωμί καί κρασί, ὅπως τό λένε μερικοί ἀκατήχητοι. Στά μάτια μας βέβαια φαίνεται ὡς ψωμί καί κρασί αὐτό πού κοινωνοῦμε, ἀλλά στήν πραγματικότητα εἶναι ΣΩΜΑ καί ΑΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥ. Ἀλλά, ἄς ρωτήσουμε: Γιατί φαίνεται ὡς ψωμί καί κρασί αὐτό πού κοινωνᾶμε καί δέν φαίνεται ὡς Σῶμα καί Αἷμα, ὅπως τό πιστεύουμε ὅτι εἶναι; Χριστιανοί μου, ἀκοῦστε: Ἄν ὁ ἱερέας ἔβγαινε στήν ὡραία πύλη κρατώντας ἕνα κομμάτι σῶμα καί ἔχοντας στό Ἅγιο Ποτήριο αἷμα, δέν θά πλησίαζε κανείς νά κοινωνήσει, γιατί κανείς δέν τρώει ὠμό σῶμα καί κανείς δέν πίνει ὠμό αἷμα. Οἱ ἄνθρωποι τρῶμε ψωμί καί πίνουμε κρασί. Καί μᾶς προσφέρεται λοιπόν πραγματικά ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός σ᾽ αὐτό πού τρῶμε καί σ᾽ αὐτό πού πίνουμε! Στά εἴδη τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου.

Προσέξτε αὐτό πού σᾶς εἶπα, ἀδελφοί χριστιανοί! Αὐτό πού κοινωνᾶμε εἶναι τό πραγματικό Σῶμα καί τό πραγματικό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Δέν συμβολίζει τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά ΕΙΝΑΙ. «Τοῦτό ἐστι τό Σῶμά μου», «τοῦτό ἐστι τό Αἷμά μου», εἶπε ὁ Χριστός. «ΕΣΤΙ»! Ὄχι συμβολίζει, ἀλλά «ΕΣΤΙ», εἶναι! Ἄν ποῦμε ὅτι αὐτό πού κοινωνᾶμε συμβολίζει τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά δέν εἶναι, τότε γινόμαστε αἱρετικοί προτεστάντες. Οἱ προτεστάντες πραγματικά πιστεύουν πλανεμένα ὅτι ἡ Θεία Κοινωνία συμβολίζει τόν Χριστό καί δέν εἶναι στήν πραγματικότητα ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός.

2. Ὅταν κοινωνᾶμε, χριστιανοί, τό Σῶμα μέ τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ μας, τότε ἑνωνόμαστε μαζί Του. Γιατί αὐτό σημαίνει «κοινωνία». Σημαίνει ἕνωση μέ αὐτό πού παίρνουμε. Ἀλλά ἀκοῦστε τώρα νά σᾶς πῶ κάτι τό πολύ σοβαρό: Λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς καί ὅλοι οἱ ἅγιοι Πατέρες, ὅτι γιά τόν Θεό, πού τά μπορεῖ ὅλα, ἕνα δέν τό μπορεῖ! Δέν μπορεῖ νά ἑνωθεῖ μέ ἀκάθαρτο! Οἱ ἅγιοι Πατέρες μᾶς λέγουν ὅτι γιά νά πετύχουμε τήν ἕνωσή μας καί τήν κοινωνία μας μέ τόν Θεό, πρέπει πρῶτα νά καθαρίσουμε τήν καρδιά μας ἀπό τά ἁμαρτωλά μας πάθη. ῞Οταν κοινωνοῦμε χωρίς νά ἔχουμε καθόλου συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός μας καί χωρίς νά ἀναστενάζουμε γι᾽ αὐτήν, τότε δέν ὑπάρχει «κοινωνία» μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό, ὅταν «κοινωνοῦμε». Γι᾽ αὐτό χρειάζεται ἐξομολόγηση πρίν ἀπό τήν θεία Κοινωνία· χρειάζεται ἀπό τίς προηγούμενες μέρες προετοιμασία μέ νηστεία καί προσευχή, ὥστε νά κοινωνοῦμε ἐνσυνείδητα τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό. Βέβαια ὅ,τι καί νά κάνουμε, δέν μποροῦμε νά γίνουμε τέλεια ἄξιοι γιά τήν Θεία Κοινωνία. Οὔτε δίδεται ἡ Θεία Κοινωνία ὡς βραβεῖο γιά τήν ἁγιότητα τῶν πιστῶν. Ὅταν ὁ ἱερέας κοινωνεῖ τόν πιστό τοῦ λέγει «εἰς ἄφεσίν σου ἁμαρτιῶν». Καί κοινωνοῦμε γιά νά λάβουμε τό φάρμακο γιά τόν ἀγώνα μας ἐναντίον τῶν ἁμαρτωλῶν παθῶν μας. Γιατί χωρίς τήν θεία Κοινωνία δέν μποροῦμε νά κάνουμε ἀγώνα. Ἀλλά χρειάζεται καί ἀπό τήν πλευρά τοῦ πιστοῦ χριστιανοῦ ἡ προετοιμασία γιά τήν ψυχική καθαρότητα, ὅσον εἶναι δυνατόν, γιά τήν θεία Κοινωνία.

Ὡς ἀναγκαῖα γιά τήν θεία Κοινωνία εἶναι αὐτά πού ἔχει τό κέλευσμα τοῦ ἱερέα: «Μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης προσέλθετε»! Τό «μετά φόβου» σημαίνει νά ἔχουμε ἕνα συνεσταλμένο καί ταπεινό πνεῦμα, ὅταν προσερχόμαστε νά κοινωνήσουμε. Αὐτό τό πνεῦμα πού ἔννοιωθε ὁ προφήτης Ἠσαΐας ὅταν εἶδε τήν θεοφάνεια πού περιγράφει τό 6ο κεφ. τοῦ βιβλίου του. «Ὦ τάλας ἐγώ», εἶπε. «Ὅτι κατανένυγμαι»! Εἶναι ἡ κατάνυξη, πού πρέπει νά ἔχουμε ὅταν προσευχόμαστε καί πολύ περισσότερο νά τήν ἔχουμε ὅταν κοινωνοῦμε. Τό ἄλλο μάλιστα κείμενο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τό Ἑβραϊκό κείμενο, αὐτό τό «κατανένυγμαι» τοῦ προφήτου τό λέγει «χάθηκα»! Γιατί «χάθηκε»; Τό λέει παρακάτω. Γιατί «ἄνθρωπος ὤν – λέγει ὁ προφήτης – ἀκάθαρτα χείλη ἔχων… καί τόν βασιλέα Κύριον Σαβαώθ εἶδον τοῖς ὀφθαλμοῖς μου»! Αὐτό τόν φόβο καί αὐτό τό αἴσθημα, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, πρέπει νά ἔχει ἡ ψυχή μας ὅταν κοινωνᾶμε. Τό «μετά πίστεως», πού λέγει ἔπειτα ὁ ἱερέας στούς πιστούς γιά τήν θεία Κοινωνία, εἶναι νά ὁμολογοῦμε καί ἐμεῖς τήν ὁμολογία τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ Ζῶντος, ὅτι εἶναι Θεός. Γι᾽ αὐτό καί πρίν ἀπό τήν Θεία Κοινωνία λέγει ἡ εὐχή: «Πιστεύω Κύριε καί ὁμολογῶ ὅτι Σύ εἶ ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ Ζῶντος…». Ἀκριβῶς δηλαδή τόν λόγο τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, πού ἄρεσε στόν Χριστό καί τόν ἐμακάρισε γιά τόν λόγο του αὐτόν. Ἀλλά πρίν ἀπό τήν Θεία Κοινωνία χρειάζεται ὁ χριστιανός νά ἔχει καί μία ἄλλη εἰδική πίστη. Αὐτό πού σᾶς εἶπα στό κήρυγμά μου σήμερα. Νά πιστεύει, δηλαδή, ὅτι αὐτό τό «ψωμάκι» πού θά πάρει εἶναι πραγματικά τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ· καί αὐτό τό λίγο «κρασάκι» πού θά πιεῖ εἶναι πραγματικά τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Γι᾽ αὐτό καί στήν εὐχή πρίν ἀπό τήν Θεία Κοινωνία ὁμολογοῦμε καί λέγουμε: «Ἔτι (= ἀκόμη) πιστεύω ὅτι τοῦτο (τό ψωμάκι) αὐτό ἐστι τό τίμιον Σῶμα καί τοῦτο (τό «κρασί») αὐτό ἐστι τό τίμιον Αἷμα»! Καί τέλος τό «καί ἀγάπης» σημαίνει ὅτι αὐτός πού κοινωνάει πρέπει νά ἔχει ἀγάπη μέ ὅλους καί μέ τούς ἐχθρούς του ἀκόμη. Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι μυστήριο ἑνότητας. Ἑνότητας μέ τόν Θεό καί μέ ὅλους τούς ἀδελφούς μας ὀρθοδόξους χριστιανούς. Γι᾽ αὐτό καί πρέπει νά ἔχουμε ἀγάπη καί ὄχι ἐχθρότητες μεταξύ μας. Ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι χριστιανοί συνδεόμαστε ὄχι μόνο γιατί ἔχουμε τήν ἴδια πίστη, ἀλλά πρό πάντων καί κυρίως γιατί κοινωνοῦμε τό Ἴδιο Αἷμα, τοῦ Χριστοῦ τό Αἷμα. Γιατί ἔχουμε ὅλοι μέσα μας τόν Ἰησοῦ Χριστό, πού Τόν παίρνουμε μέ τήν Θεία Κοινωνία στήν Θεία Λειτουργία.

† Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως κυρού Ἰερεμία