του Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου, Δρ. Θεολογίας
Ἡ ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἐλευθεροτεκτονισμο[1] ἀρχίζει ἀπό τό 1706 (ἔτος κατά τό ὁποῖο ἐμφανίζονται γιά πρώτη φορά γραπτά στοιχεῖα) καί ἐκτείνεται πολύ πέραν τῶν ὁρίων τοῦ σημερινοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους λαμβανομένου ὑπ’ ὄψη ὅτι ἡ Ἐλευθεροτεκτονική κίνηση ἐκδηλώθηκε μέ ἔντονο τρόπο σέ ὁλόκληρη τή Βαλκανική Χερσόνησο ἀλλά καί στήν Κεντρική Εὐρώπη καί στή Μικρά Ἀσία πολύ πρίν ἀπό τό 1821, ἔτος κατά τό ὁποῖο ἀρχίζει ὁ ἀγώνας ὑπέρ τῆς ἀνεξαρτησίας ἀπό τήν Τουρκική κατοχή.
Ἀπό τά ὑπάρχοντα στήν Ἰταλία καί στήν Ἑλλάδα ἀρχεῖα ἡ πρώτη Στοά πού ἱδρύεται ἀπό Ἕλληνες καί μέσα στά ὅρια τοῦ σημερινοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους φαίνεται ὅτι εἶναι ἡ Συμβολική Στοά μέ τό ὄνομα «Βeneficenza» στήν Ἀνατολή Κερκύρας πού ἐργαζόταν στήν Ἰταλική γλώσσα καί ἐξαρτιόνταν ἀπό τήν Μεγάλη Στοά τῆς Βερόνας. Τήν ἐποχή ἐκείνη ἡ Κέρκυρα βρισκόταν ὑπό τήν κατοχή τῆς Ἑνετικῆς Δημοκρατίας. Τό 1744 ἱδρύεται ἐπίσης ἡ Συμβολική Στοά στήν Κωνσταντινούπολη. Δέν ὑπάρχουν στοιχεῖα γιά τήν Μεγάλη Στοά ἀπό τήν ὁποία ἐξαρτιόνταν οὔτε τό ὄνομά της ἀλλά γι’ αὐτήν τήν Στοά κάνουν λόγο πολλοί λόγιοι Ἕλληνες. Βέβαια διασώζεται στόν ὑπ’ ἀριθμόν 254 Κώδικα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ξηροποτάμου στό Ἅγιον Ὄρος τόσον ὁ κατάλογος τῶν μελῶν τῆς Στοᾶς, ὅσο καί τό Τυπικό τῆς μυήσεως στό 1ο βαθμό. Διαβάζοντας κανείς τό Τυπικό ἀντιλαμβάνεται ἀμέσως πῶς ἐφαρμόζεται ὁ Ἀρχαῖος καί Ἀποδεδεγμένος Σκωτικός Τύπος μέ μόνη διαφορά ὅτι ὁ νεόφυτος δέν ὁρκίζεται ἐπί τῆς Βίβλου ἀλλά ἐπί τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου, πού βρίσκεται ἀνοικτό πάνω στό βωμό. Συγκρινόμενο τό Τυπικό αὐτό, πέρα καί ἀνεξάρτητα ἀπό τό Βυζαντινό γλωσσικό ἰδίωμα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ταυτίζεται σχεδόν πλήρως μέ τό Τυπικό μυήσεως στον 1ο βαθμό, πού βρίσκεται σέ χρήση ἀπό ὅλες τίς Συμβολικές Στοές τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδε-δεγμένου Σκωτικού Τύπου.
Τό παραπάνω Τυπικό ἕνα χρόνο μετά, τό 1745 καταλήγει στά χέρια τοῦ Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Παΐσίου. Ὁ Πατριάρχης ἐκδίδει ἔγγραφο μέ τό ὁποῖο ἀποκηρύσσει τούς Τέκτονες ὄχι ὅμως μέ τό σκεπτικό ὅτι ὁ Τεκτονισμός εἶναι θρησκεία ἤ αἵρεση ἀλλά ὅτι ὁ Τεκτονισμός καλλιεργεῖ τόν ἀθεϊσμό. Τό γεγονός αὐτό ἀποτελεῖ καί τήν πρώτη πράξη ἀντιμασονισμοῦ στόν Ἑλλαδικό χῶρο. Παρόλα ὅμως αὐτά ὁ Τεκτονισμός διαδίδεται παντοῦ ὅπου ὑπάρχουν Ἑλληνικές κοινότητες σέ ὁλόκληρη τήν Εὐρώπη, τόσο ἡ διδασκαλία του ὅσο καί ὁ τρόπος λειτουργίας τῶν Στοῶν.
Τό Τεκτονικό Ἰδεῶδες εὐνοεί τήν δημιουργία ὁμάδων προετοιμασίας τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως. Ἔτσι τό 1777 ὁ Ἕλληνας ἡγεμών τῆς Βλαχίας Ἀλέξανδρος Μουρούζης-Μαυροκορδάτος ἱδρύει στό Ηermannstadt τῆς Αὐστρίας τήν Ἑλληνική Στοά «Alexander zum gekroenten Anker» καί τό 1784 Συμβολική Στοά στήν Ὀδησσό τῆς Ρωσσίας, ὅπως διατείνονται οἱ ἴδιοι οἱ Τέκτονες. Τό 1780 Ἕλληνες Τέκτονες ἱδρύουν στήν ὑπόδουλη Ἑλλάδα καί εἰδικώτερα στά Ἀμπελάκια τῆς Θεσ-σαλίας τόν φημισμένο «Συνεταιρισμό», ἐνῶ τό 1797 ὁ Ρήγας Φερραῖος μαζί μέ τούς Ἕλληνες τῆς Βιέννης ἱδρύουν στήν Ἀνατολή Βιέννης τήν Στοά τῶν «Καλῶν Ἐξαδέλφων», ὅπως οἱ ἴδιοι ἐπισημαίνουν.
Τήν ἴδια ἐποχή ἀπό τόν ἴδιο πυρήνα ἀδελφῶν ἱδρύονται Τεκτονικές Στοές στό Βελιγράδι, στό Βουκουρέστι καί στήν Ἀθήνα ὅπου χρησιμοποιοῦνται μεταφρασμένα στήν Ἑλληνική γλώσσα τά Τυπικά τῆς Στοᾶς τῆς Βιέννης τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου. Ἰδιαίτερη ἄνθιση γνωρίζει ὁ Τεκτονισμός στά Ἰόνια Νησιά, ὅπου ἤδη ἀπό τό 1706 ἐργάζεται ἡ Στοά «Beneficenza».
Ἡ Στοά αὐτή κατέστη στόχος τῆς Παπικῆς Ἐκκλησίας κατά τήν πρώτη δεκαετία τοῦ 19ου αἰώνα ὅποτε οἱ ἀδελφοί τῆς Κέρκυρας ζητοῦν τήν προστασία τοῦ Μεγάλου Ναπολέοντα, λαμβανομένου ὑπ’ ὄψη ὅτι ἤδη τά Ἰόνια Νησιά βρίσκονται ὑπό τήν Γαλλική Κυριαρχία ἱδρύοντας συγχρόνως τό 1809 μία νέα Στοά μέ τό ὄνομα «Saint Napoleon». Αὐτές οἱ δύο Στοές τίθενται ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Μεγάλης Ἀνατολῆς τῆς Γαλλίας, ἡ ὁποία τό 1810 ἱδρύει στήν Ἀνατολή Λευκάδας νέα Στοά μέ τό ὄνομα «Ἕνωσις». Ἐπίσης καί στή Ζάκυνθο τό 1811 ἱδρύεται μία ἀκόμη Τεκτονική Ἀρχή μέ τό ὄνομα Μεγάλη Ἐθνική Στοά τῆς Ἑλλάδος, πού γιά πρώτη φορά συνεργάζεται μέ τήν Ἡνωμένη Μεγάλη Στοά τῆς Ἀγγλίας ἐκλέγοντας ὡς Μέγα Διδάσκαλο τόν Ἕλληνα Διονύσιο Ρώμα καί Πρόσθετο Μεγάλο Διδάσκαλο τόν Δούκα τοῦ Σάσεξ.
Οἱ λοιπές Στοές τῶν Ἰονίων Νήσων ἐξακολουθοῦν νά ἐργάζονται ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Μεγάλης Ἀνατολῆς τῆς Γαλλίας σύμφωνα μέ τό Τυπικό τοῦ Ἀρχαίου Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου. Οἱ Στοές αὐτές εἶναι στενά συνδεδεμένες μέ τίς φιλελ-ληνικές ἐπιτροπές πού ἑδρεύουν στό Παρίσι καί ἐργάζονται προετοιμάζοντας τήν Ἑλληνική Ἐπανάσταση καί στή συνέχεια γιά τήν ἐπιτυχία της καί τήν ἀνακήρυξη τῆς Ἀνεξαρτησίας.
Οἱ Στοές τῆς Κέρκυρας ἱδρύουν στήν Ζάκυνθο τή Στοά «Ἀναγεννηθείς Φοῖνιξ», παρ’ ὅλον ὅτι στήν ἴδια πόλη λειτουργεῖ ἤδη κάτω ἀπό τήν προστασία τῶν Ἄγγλων καί μέ τό Τυπικό τῆς Ἁμίλλης Συμβολική Στοά.
Τό 1823 ἱδρύεται στήν Ἀνατολή Κερκύρας τό πρῶτο Περιστύλιο. Μερικά χρόνια ἀργότερα τό 1843 οἰκοδομεῖται ἀπό τή Μεγάλη Ἀνατολή τῆς Γαλλίας στόν ἴδιο τόπο ἡ Συμβολική Στοά «Φοῖνιξ» καί συγχρόνως στή Ζάκυνθο ἡ Συμβολική Στοά «Ἀστήρ». Τό 1862 καί σέ ἀντιπαράθεση πρός τή Στοά «Ἀστήρ», ἡ ὁποία ἐφαρμόζει τό Ἀρχαῖο καί Ἀποδεδεγμένο Σκωτικό Τυπικό ἱδρύεται στό νησί ἀπό τούς Ἄγγλους ἀξιωματικούς ἡ Συμβολική Στοά «Ἀστήρ τῆς Ἀνατολῆς» μέ ἄρ. 880. Αὐτή λοιπόν εἶναι ἡ μόνη Στοά στήν Ἑλληνική Ἐπικράτεια πού βρίσκεται ἕως καί σήμερα ὑπό τήν προστασία τῆς Ἡνωμένης Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἀγγλίας χρησιμοποιώντας τό Τυπικό τῆς Ἁμίλλης. Τό 1863 ἱδρύονται ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Μεγάλης Ἀνατολῆς τῆς Ἰταλίας ἑπτά Στοές σέ διάφορες πόλεις τῆς ἠπειρωτικῆς Ἑλλάδας. Αὐτές ὅλες ἐργάζονται σύμφωνα μέ τά Τυπικά τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου.
Τό 1864 ἡ Μεγάλη Ἀνατολή τῆς Ἰταλίας ἐπιτρέπει τήν ἵδρυση Διευθυντηρίου καί τό 1868 μετά ἀπό Διάταγμα τῆς 16.2.1866 πού ἐξέδωσε ὁ Ἰταλός Μέγας Διδάσκαλος ἱδρύεται ἡ Μεγάλη Ἀνατολή τῆς Ἑλλάδος, ποῦ ἀργότερα ἐξελίσσεται σέ Μεγάλη Στοά, μέ τό Ἀρχαῖο καί Ἀποδεδεγμένο Σκωτικό Τύπο. Ἡ Μεγάλη Ἀνατολή δημιουργήθηκε ἀπό τίς ὀκτώ Στοές τῆς ἑλληνικῆς ἐπικράτειας, (Ἀθήνα, Κέρκυρα, Πειραιᾶς, Λαμία, Ἄργος, Ἰωάννινα, Ζάκυνθος).
Τό 1868 οἱ ἀντιπρόσωποι τῶν Στοῶν στήν Γενική Συνέλευση ἐκλέγουν τό Μέγα Συμβούλιο καί ψηφίζουν τό πρῶτο Σύνταγμα τῆς Μεγάλης Ἀνατολῆς τῆς Ἑλλάδος. Τό Σύνταγμα καί τά Τυπικά τῶν βαθμῶν συντάσσονται σύμφωνα μέ τόν Ἀρχαῖο καί Ἀποδεδεγμένο Σκωτικό Τύπο. Τό Μέγα Συμβούλιο δέν ἐξέλεξε Μέγα Διδάσκαλο ἐξαιτίας διαφωνιῶν, πού ἀφοροῦσαν στίς ἰδιότητες καί τό πρόσωπο, πού θά μποροῦσε νά ἀναλάβει τό ἀξίωμα. Τό μήνα Ὀκτώβριο τοῦ 1869 προτάθηκε γιά Μέγας Διδάσκαλος ὁ Πρίγκιπας Δημήτριος Ροδοκανάκης, πού ἦταν ἀπόγονος ἀριστοκρατικῆς οἰκογένειας τοῦ Βυζαντίου, καί ἔχαιρε ἰδιαίτερης ἐκτιμήσεως στήν ἀλλοδαπή καί ἰδιαιτέρως στήν Σκωτία-Ἀγγλία. Μετά ἀπό αἴτημα τῶν Ἑλλήνων Τεκτόνων, ὁ Δημήτριος Ροδοκανάκης μυήθηκε στόν Ἐλευθεροτεκτονισμό ἀπό τόν Μέγα Διδάσκαλο τῆς Σκωτίας στή Σκωτική Στοά «Ἅγιος Ἀνδρέας» τοῦ Ἐδιμβούργου στίς 28.4.1870. Σέ εἰδική συνεδρία πού ἔγινε τοῦ 33ου βαθμοῦ τοῦ Ὑπάτου Συμβουλίου τῆς Σκωτίας, ὁ Δημήτριος Ροδοκανάκης μυήθηκε στόν 33ο βαθμό καί ἔγινε μέλος αὐτοῦ τοῦ Ὑπάτου Συμβουλίου μέ τό σκεπτικό νά ἔλθει στήν Ἑλλάδα ἱδρύοντας τό Ὕπατο Συμβούλιο τοῦ 33ου βαθμοῦ. Ὁ Γαλλο-γερμανικός ὅμως πόλεμος στάθηκε ἐμπόδιο γιά νά ἔλθει στήν Ἑλλάδα μέ ἀποτέλεσμα ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμός νά διαλυθεῖ τελείως. Τό Σεπτέμβριο τοῦ 1871 ὁ Δημήτριος Ροδοκανάκης φτάνει στήν Ἑλλάδα καί τήν 21.7.1872 συνέρχεται ἡ Γενική Συνέλευση τῆς Μεγάλης Ἀνατολῆς τῆς Ἑλλάδος καί μία μέρα ἀργότερα ἐκλέγεται Μέγας Διδάσκαλος ἱδρύοντας τό Ὕπατο Συμβούλιο τοῦ 33ου βαθμοῦ.
Ἡ ἐκλογή τοῦ Μεγάλου Διδασκάλου καί ἡ ἵδρυση τοῦ Ὑπάτου Συμβουλίου τῆς Ἑλλάδος ἀνακοινώθηκαν στίς Μεγά-λες Τεκτονικές Δυνάμεις καί τά Εὐρωπαϊκά Ὕπατα Συμβούλια. Ὁ Ἑλληνικός Ἐλευθεροτεκτονισμός στή συνέχεια ἀναγνωρίσ-θηκε παγκόσμια ἐξαιτίας τῆς ἐξαιρετικῆς δραστηριότητάς του τόσο στόν Εὐρωπαϊκό χῶρο ὅσο καί στόν Ἑλλαδικό. Στήν διάρκεια τοῦ Ἀγώνα γιά τήν Ἀνεξαρτησία, κέρδισε τήν ἐκτίμηση τῶν Μεγάλων Ἐκπροσώπων τοῦ Ἐλευθεροτεκτο-νισμοῦ, τοῦ Φρειδερίκου τοῦ Μεγάλου τῆς Πρωσίας συμπερι-λαμβανομένου, καί τοῦ εὐρωπαϊκοῦ τύπου στό σύνολό του. Ἀμέσως μετά τήν ἵδρυσή τους τά δύο τεκτονικά σώματα (ἡ Μεγάλη Ἀνατολή, ὡς βάση ὀργανική καί λειτουργική τοῦ τεκτονισμοῦ καί τό Ὕπατο Συμβούλιο ὡς θεματοφύλακας τῶν φιλοσοφικῶν ἀρχῶν καί τῆς παράδοσης τοῦ Τύπου), διαχωρί-ζονται καί ὑπογράφουν ἕνα κονκορδάτο ἀμοιβαίας ἀναγνω-ρίσεως καί συνεργασίας. Μετά τήν ὑπογραφή τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάννης, οἱ ἐπικεφαλῆς τοῦ ἑλληνικοῦ τεκτονισμοῦ ὑποστηρίζουν τό ἑνοποιημένο σύστημα λειτουργίας τῶν δύο σωμάτων, σύμφωνα μέ τό σύστημα τῆς Μεγάλης Ἀνατολῆς τῆς Γαλλίας, (τεκτονικῆς ὀργάνωσης διαφορετικῆς ἀπό τή Μεγάλη Στοά τῆς Γαλλίας).
Τό γεγονός αὐτό ἔγινε ἡ αἰτία τοῦ σχίσματος τῶν Ἑλλήνων Τεκτόνων τοῦ 1895 πού διήρκεσε μέχρι τό 1907. Τή χρονική αὐτή περίοδο οἱ αἰτίες τοῦ σχίσματος ἐξέλειψαν καί μετά τήν ἐπανένωση τῶν Ἑλλήνων Τεκτόνων τά δύο σώματα, (δηλαδή ἡ Μεγάλη Ἀνατολή καί τό Ὕπατο Συμβούλιο), διαχωρίστηκαν ἐκ νέου, ὑπογράφοντας νέο κονκορδάτο συνεργασίας. Ἀπό τήν στιγμή ἐκείνη τά δύο σώματα λειτουργοῦν χωρίς προβλήματα καί ὁ Ἑλληνικός Τεκτονισμός ἀναπτύσσεται μέ ἐξαιρετικό τρόπο μέχρι τό 1986 ἀδιαλείπτως, μέ μοναδική ἐξαίρεση τήν περίοδο τῆς Γερμανικῆς Κατοχῆς (1941-1944), πού βρέθηκε σέ ἀπραξία.
Τό 1933, μετά ἀπό ἐρώτημα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἡ ὁλομέλεια (διαφοροποιηθέντος ἑνός μέλους της) τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν ἔκρινεν ὅτι τό τεκτονικό σύστημα τοῦ Σκωτικοῦ Τύπου (δηλαδή, αὐτοῦ πού ἀκολουθεῖται), δέν εἶναι θρησκευτική ἤ ἀντιθρησκευτική – ἀντιχριστιανική ἤ ἀντικοινωνική ἤ ἀντικαθεστωτική ἤ ἀντεθ-νική ὀργάνωση, διότι ἀντιπαλεύει τήν ἀθεΐα, τόν ὑλισμό, τήν ἀνηθικότητα, τίς ἀντεθνικές καί ἀντικοινωνικές συμπεριφορές καί ἰδέες, ἀλλά ἕνας κοινωφελής ὀργανισμός. Οἱ ἴδιοι οἱ Τέκτονες ὑποστηρίζουν πώς οἱ ἰδιοτελεῖς προθέσεις διαφόρων παραθρησκευτικῶν ὀργανώσεων ἔσυραν τήν Ἐκκλησία καί τήν ἑλληνική κοινωνία σέ πολύ ἀβάσιμες ἀντιτεκτονικές θέσεις (ἐνίοτε καί σέ βίαιες ἐπιθέσεις). Ἡ κατάσταση αὐτή ὅπως οἱ ἴδιοι ὑποστηρίζουν δυσχέρανε δῆθεν τό κοινωφελές καί ἐθνικό ἔργο τοῦ ἑλληνικοῦ Τεκτονισμοῦ ποῦ ἀπέβλεπε τάχατες γιά τό καλό τῶν Ἑλλήνων.
Μέχρι τό 1986 ἱδρύθηκαν 131 συμβολικές Στοές καί βρίσκονταν σέ λειτουργία 55 ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Μεγάλης Στοᾶς (ὅπως μετονομάσθηκε ἡ Μεγάλη Ἀνατολή) τῆς Ἑλλάδος, ἐνῶ κατά τήν ἴδια περίοδο ὑπό τήν αἰγίδα τοῦ Ὑπάτου Συμβουλίου τῆς Ἑλλάδος λειτουργοῦσαν 25 Στοές Τελειο-ποιήσεως, 20 Περιστύλια, 7 Ἄρειοι Πάγοι καί στήν Ἀθήνα τά Ἐργαστήρια τοῦ 31, 32 καί 33ου βαθμοῦ.
Ὁ Ἀρχαῖος καί Ἀποδεδεγμένος Σκωτικός Τύπος ἀσκήθη-κε καθαρά καί ἀποκλειστικά μέσα σέ ὅλες τίς Στοές μέχρι τό 1986 ἐξαιτίας τῆς παραδόσεως. Στήν ἀρχή τῆς δεκαετίας τοῦ 1980 τό φιλοσοφικό Τάγμα τῆς Ὑόρκης ἐγκαταστάθηκε στήν Ἑλλάδα. Τά ἰδρυτικά μέλη του συμπεριέλαβαν μεταξύ ἄλλων καί τά μέλη τοῦ Συμβουλίου τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος καί ὅσους ἀδελφούς εἴχαν τόν 33ο βαθμό. Τό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Ἑλλάδος καί τό Τάγμα τῆς Ὑόρκης συνεργάσθηκαν ἁρμονικά μέχρι τό 1985 ἔχοντας ὡς μέλη τους ἀποκλειστικά ἀδελφούς Διδασκάλους, πού προέρχονταν ἀπό τήν Μεγάλη Στοά τῆς Ἑλλάδος.
Τό 1985 ὁ Μέγας Διδάσκαλος τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος, ἐνεργώντας μέ προσωπικά κίνητρα, κήρυξε τό Τάγμα τῆς Ὑόρκης «ἀντικανονικό» καί ἀπαγόρευσε στούς Διδα-σκάλους τῶν Στοῶν νά εἶναι μέλη ἐκείνου τοῦ Τάγματος μέ τήν ποινή τῆς ἰσόβιας ἀποβολῆς των. Συγχρόνως, μέ τήν ἐκμε-τάλλευση τῶν ὑπό τόν ἔλεγχο τῆς Μεγάλης Στοᾶς ὑλικῶν μέσων καί διευκολύνσεων, ἐπιβάλλει στό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Ἑλλάδος τήν ὑπογραφή ἑνός κονκορδάτου ἀπόλυτης ὑποταγῆς στίς ἀποφάσεις του. Στή συνέχεια καί προκειμένου νά ἐπιτύχει τήν «ἀναγνώριση» τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος μέ τήν Ἡνωμένη Μεγάλη Στοά τῆς Ἀγγλίας ὁ Μέγας Διδάσκαλος ἐγκαταλείπει τόν Ἀρχαῖο καί Ἀποδεδειγμένο Σκωτικό Τύπο, ὀνομάζοντας τήν Μεγάλη Στοά τῆς Ἑλλάδος Στοά τοῦ “AFAM” (δηλαδή ἄλλου τεκτονικοῦ τύπου). Τελικά ἀπό τό 1986 καθιερώθηκε ἕνα ἰδιόμορφο Τύπος.
Τό 1986 ἕνας ἀριθμός Ἑλλήνων Τεκτόνων ἀντιδρώντας πρός τά τεκταινόμενα, ἱδρύει τήν Μεγάλη Ἐθνική Στοά τῆς Ἑλλάδος, πού ἀκολουθεῖ τόν Τύπο τῆς Ἁμίλλης. Ἡ Μεγάλη Ἡνωμένη Στοά τῆς Ἀγγλίας αἴρει τήν «ἀναγνώρισή» της ἀπό τήν Μεγάλη Στοά τῆς Ἑλλάδος καί «ἀναγνωρίζει» τήν Μεγάλη Ἐθνική Στοά τῆς Ἑλλάδος, ἐμμέσως, διά τῆς ἀναγνωρίσεως τῆς Στοᾶς τῶν Mark Masters. Τόν Φεβρουάριο τοῦ 1988, (147) ἀδελφοί ἀντιδρῶντες στίς ἀνεξέλεγκτες ἐπιλογές τοῦ Μεγάλου Διδασκάλου, διακηρύσσουν τήν πίστη τους στόν Ἀρχαῖο καί Ἀποδεδεγμένο Σκωτικό Τύπο καί στήν διατήρηση τῶν Τυπικῶν του.
Στή συνέχεια ἀποκηρύσσουν τίς ἀντιτεκτονικές μεταρ-ρυθμίσεις καί μεθοδεύσεις νόθευσης τῆς ἀληθοῦς βούλησης τῶν ἀδελφῶν, καταγγέλλοντας τόν παραβιάσαντα τίς ἀρχές τοῦ Τύπου καί τίς ἀντίστοιχες θεσμικές διακηρύξεις καί ὑποχρεώσεις τοῦ Μεγάλου Διδάσκαλου καί τό Συμβούλιό του. Ταυτοχρόνα ἴδρυσαν τήν Μεγάλη Στοά τῆς Ἑλλάδος τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου, ὡς συνέχεια τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος ἀπό τό 1868 μέχρι καί τό 1986.
Οἱ ἀδελφοί αὐτοί ἵδρυσαν πέντε Συμβολικές Στοές (τρεῖς στήν Ἀθήνα – δύο συμβολικές καί μία ἐρευνητική – μία στή Θεσσαλονίκη καί μία στόν Πειραιά), ἐνῶ ὅλοι τους ἦσαν καί μέλη κανονικά τῶν Ἐργαστηρίων, πού τελοῦσαν ὑπό τήν αἰγίδα τοῦ Ὕπατου Συμβουλίου τῆς Ἑλλάδος. Στήν συνέχεια ἱδρύθηκε ὡς ἕκτη συμβολική Στοά ἡ γαλλόφωνη «Ἀπόλλων», καί τό 2008 ἱδρύθηκε ἕβδομη συμβολική Στοά, μέ τήν ἀναβίωση τῆς ἱστορικῆς Στοᾶς «ΗΛΙΟΣ» ὑπ’ ἄρ. 14 Ἀνατολῆς Ἀθηνῶν.
Μετά τό 1990 ἱδρύθηκαν δύο νέες Τεκτονικές Δυνάμεις, μέ μικρό ἀριθμό ἀδελφῶν. Ἡ μία ἐξ αὐτῶν ὀνομάζεται Μεγάλη Ἀνατολή τῆς Ἑλλάδος καί ἐζήτησε τήν ἀναγνώριση ἀπό τήν Μεγάλη Ἀνατολῆ τῆς Γαλλίας, ζητώντας βοήθεια καί ἀπό τόν Γαλλικό Τύπο. Ἡ Μεγάλη Στοά τῆς Ἑλλάδος τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου ἀκολουθεῖ τίς Θεμελιώδεις Ἀρχές καί τήν Παράδοση τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου ἀποκλειστικά. Οἱ ἀδελφοί πού ἀνήκουν στήν Μεγάλη Στοά τῆς Ἑλλάδος τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου ἐζήτησαν ἀρχικά ἀπό τό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Ἑλλάδος μέ τήν ἰδιότητα τοῦ προστάτη τῆς Παραδόσεως καί τῶν Θεμελιωδῶν Ἀρχῶν τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου, νά ἀποκηρύξει τόν Μεγάλο Διδάσκαλο τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος τοῦ AFAM. Στή συνέχεια νά ἀρνηθεῖ τήν εἴσοδο στά Φιλοσοφικά Ἐργαστήρια τῶν ἀδελφῶν τῶν Στοῶν τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος καί ἀκολουθώντας τά διεθνῆ θέσμια νά δέχεται μόνον τούς κανονικούς ἀδελφούς τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου.
Τό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Ἑλλάδος ἀφ’ ἑνός μέν ἐξαιτίας τῶν σχέσεών του μέ τό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Νοτίου Δικαιοδοσίας τῶν Η.Π.Α. καί ἀφ’ ἑτέρου ἐξαιτίας πρακτικῶν καί οἰκονομικῶν κινήτρων, πού τό προσέδεναν στίς ἐπιθυμίες τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος (ἤδη τοῦ AFAM), ἀρνήθηκε τήν παραπάνω πρόταση καί κατέστη ἀνακόλουθο πρός τό παραδοσιακό καθῆκον τῆς θεσμικῆς προστασίας τοῦ Τύπου. Ὡς ἐκ τούτου λοιπόν αὐτοαναιρέθηκε κατά τή θεσμική λειτουργία καί τό σκοπό τῆς ὕπαρξης. Τότε ὅλοι οἱ ἀδελφοί τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου ἵδρυσαν ἐκ νέου τό Περιστύλιο «ΦΩΣ», ὑπ’ ἄρ. 1 ὥστε νά μποροῦν νά ἐργάζονται ἔστω καί σέ περιορισμένου εὔρους, φιλοσοφικά ἐργαστήρια.
Κατά τό μήνα Νοέμβριο 1991 ὁ πρώην Μέγας Διδά-σκαλος τῆς Μεγάλης Στοᾶς τῆς Ἑλλάδος τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου καί ἄλλοι δύο ἀδελφοί, 33ου, ἐνεργώντας κατά τήν παράδοση καί τά θεσμικά καταστατικά κείμενα τοῦ Τύπου, συνέστησαν Διευθυντήριο τοῦ 33ου προκειμένου νά μποροῦν νά συνεδριάζουν κανονικῶς καί πλήρως τά Φιλοσοφικά Ἐργαστήρια (ὅλων τῶν βαθμῶν). Ἐνῶ θά μποροῦσε νά καταστεῖ δυνατή ἡ ἐπανεγκατάσταση κανο-νικοῦ Ὕπατου Συμβουλίου τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου, ἔγινε μέ τήν βοήθεια τοῦ Ὕπατου Συμβουλίου τῆς Γαλλίας. Ἔτσι, τό κανονικό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Ἑλλάδος ἄρχισε νά ἐργάζεται τό 1995 ὡς συνέχεια τοῦ Ὕπατου Συμβουλίου τῆς Ἑλλάδος, πού ἱδρύθηκε τό 1872.
Ὑπό τήν αἰγίδα λοιπόν τοῦ Ὕπατου Συμβουλίου τῆς Ἑλλάδος λειτουργοῦν σήμερα μία Στοά Τελειοποιήσεως στήν Ἀθήνα καί μία στή Θεσσαλονίκη. Ἐπίσης μία γαλλόφωνη Στοά Τελειοποιήσεως στήν Ἀθήνα, ἕνα Περιστύλιο στήν Ἀθήνα, ἕνας Ἄρειος Πάγος στήν Ἀθήνα, τό Δικαστήριο τοῦ 31ου, ἡ Σύνοδος τοῦ 32ου καί τό Ὕπατο Συμβούλιο. Τελειώνοντας τό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Ἑλλάδος, μετά τήν ἀμοιβαιότητα καί συνεργα-σία πού ἔχει μέ τό Ὕπατο Συμβούλιο τῆς Γαλλίας, διατηρεῖ κανονικές σχέσεις ἀμοιβαιότητας μέ 35 Ὕπατα Συμβούλια σέ ὅλον τόν κόσμο τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου.
Βεβαίως εἶναι γνωστό γιά τή Διεθνῆ Συνάντηση τῶν Ὕπατων Συμβουλίων πού πραγματοποιήθηκε τό 2001 στήν Ἀθήνα ὑπό τήν αἰγίδα τοῦ Ὕπατου Συμβουλίου τῆς Ἑλλάδος. Παράλληλα ἡ Μεγάλη Στοά τῆς Ἑλλάδος ἀφ’ ἑνός μέν ὑπέγραψε συνθήκη ἀμοιβαίας ἀναγνωρίσεως μέ τήν Μεγάλη Στοά τῆς Γαλλίας (τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου) καί ἀφ’ ἑτέρου ἔλαβε ἀπόφαση νά συμμετέχει στήν Συνομοσπονδία τῶν Ἡνωμένων Μεγάλων Στοῶν τῆς Εὐρώπης τοῦ Ἀρχαίου καί Ἀποδεδεγμένου Σκωτικοῦ Τύπου.
Τέλος ἀπ’ ὅλα ὅσα περιληπτικά ἀναφέρθηκαν σχετικά μέ τήν ἐμφάνιση καί ἐξάπλωση τοῦ Ἐλευθεροτεκτονισμοῦ στήν Ἑλλάδα, προκύπτει μέ σαφήνεια ὅτι οἱ Ἕλληνες Τέκτονες ἀπό τό 1706 μέχρι καί τό 1986 ἀσκοῦσαν ἀποκλειστικά τόν Ἀρχαῖο καί Ἀποδεδεγμένο Σκωτικό Τύπο. Ἀσφαλῶς δέν ἑξαιροῦνταν καί οἱ Τεκτόνες ποῦ ἀνήκαν στά μικτά Τεκτονικά Τάγματα καί συγκεκριμένα στήν Ἑλληνική Μικτή Ἀνατολή καί στό Ἑλληνικό Παράρτημα τοῦ Droit Humain. Μοναδική ἐξαίρεση ἀποτελεῖ ὅπως προαναφέρθηκε ἡ Στοά Ἀνατολῆς Ζακύνθου «Ἀστήρ τῆς Ἀνατολῆς 5862» καί ὁρισμένες Στοές τῆς Κύπρου ἐξ αἰτίας τῆς Ἀγγλικῆς κατοχῆς μέχρι τό 1960. Κατά τήν μακρά ἱστορική του διαδρομή ὁ Ἑλληνικός Ἐλευθεροτεκτονισμός, ὅπως ὑποστηρίζουν, ἐπιτέλεσε σημαντικότατο ἔργο τόσο στόν τομέα τῆς φιλανθρωπίας ὅσο καί τῆς εὐρύτερης κοινωνικῆς δραστηριότητας, μέ τήν ἵδρυση πολιτιστικῶν σωματείων, ἐκπαιδευτηρίων καί τῆς Ἀντικαρκινικῆς Ἑταιρείας, τῆς ὁποίας οἱ νοσοκομειακές μονάδες καί τό ἐπιτελούμενο μέχρι σήμερα ἔργο συνθέτουν ἀπό τά πλέον λαμπρά ἐπιτεύγματα τοῦ σύγχρονου Ἑλληνικοῦ Τεκτονισμοῦ.
Ἐπίσης ἐξαιρετικά σημαντική ὑπῆρξε καί ἡ συμμετοχή τῶν Ἑλλήνων Τεκτόνων τόσον στά ἀπελευθερωτικά κινήματα τῶν Βαλκανικῶν λαῶν, ὅσο καί κατά τήν διάρκεια τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπανάστασης, ὅπως οἱ ἴδιοι ἐπισημαίνουν. Εἶναι δέ πολύ μεγάλος ὁ ἀριθμός τῶν Ἑλλήνων Τεκτόνων μαρτύρων τῶν ἀγώνων ὑπέρ τῆς Ἐλευθερίας ἀλλά καί ὑπέρ τῶν θεμελιωδῶν ἀρχῶν τοῦ Παγκοσμίου Τεκτονισμοῦ, τῆς Ἐλευθερίας τῆς Σκέψεως καί τῆς Συνειδήσεως, χωρίς αὐτό βέβαια νά ἀποδεικνύεται καί νά τεκμηριώνεται.
Στό σημεῖο αὐτό προβάλλονται ἐκ μέρους τοῦ Τεκτονισμοῦ πρόσωπα τῆς ἑλληνικῆς ἐπανάστασης ὡς Τέκτονες, κάτι πού δέν ἔχει ἀποδειχθεῖ. Ἐπιπροσθέτως μνημονεύουν ἀναληθῶς τόν πρῶτο Κυβερνήτη τῆς ἀνεξάρτη-της Ἑλλάδος καί συντάκτη τοῦ Συντάγματος τῆς Ἑλβετικῆς Ὁμοσπονδίας Ἰωάννη Καποδίστρια ὡς Τέκτονα. Τέλος ἀπό τίς ἀναλήθειες αὐτές δέν ἀπουσιάζει καί τό πρόσωπο τοῦ Ἐλευθέριου Βενιζέλου, τόν ὁποῖο παρουσιάζουν ὡς μέλος τοῦ Τεκτονισμοῦ.
[1] Στοιχεῖα ἀπό τήν ἐπίσημη ἰστιοσελίδα τῆς μασονίας ἐν Ἑλλάδι, http://www.aasr.gr/grandLodge/gr/aasr_history.html.
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο info@poimin.gr άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
