Ο λόγος του Θεού και η καρποφορία του σε μας

1. Ἡ σημερινή εὐαγγελική περικοπή, ἀδελφοί μου χριστιανοί, μᾶς μιλάει γιά τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Τόν παρομοιάζει μέ «σπόρο». «Ὁ σπόρος ἐστίν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ», μᾶς εἶπε ὁ Κύριος (στίχ. 11). Μικρός εἶναι ὁ σπόρος. Ἀλλά γίνεται ἀπ᾽ αὐτόν δένδρο πανύψηλο καί δυνατό, πού ζεῖ πάμπολλα χρόνια. Γι᾽ αὐτό καί μερικά δένδρα παριστάνονται ὡς πανάρχαια, σάν νά φυτεύτηκαν ἀπό τόν Ἴδιο τόν Θεό. «Ὁ κέδροι τοῦ λιβάνου, ἅς ἐφύτευσας», λέγει ὁ ψαλμωδός (Ψαλμ. 103,16)!

Τά ὅσα μᾶς λέγει ὁ Κύριος στό σημερινό Εὐαγγέλιο τά λέγει μέ μία ὡραία παραβολή. Ξέρουμε ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός μιλοῦσε μέ παραβολές. Μιλοῦσε μέ αὐτό τόν τρόπο ὄχι – ὅπως νομίζουν πολλοί – γιά νά τόν καταλαβαίνουν οἱ ἀκροατές του μέ ἁπλές διηγήσεις, ἀλλά ἀκριβῶς γιά τόν ἀντίθετο λόγο: Δηλαδή, μιλοῦσε μέ αὐτό τόν τρόπο γιά νά μήν τόν καταλαβαίνουν ὅλοι! Ἔτσι εἶπε στούς μαθητές πού τόν ἐρώτησαν γιά τήν ἔννοια τῆς παραβολῆς. Τούς εἶπε ὅτι ὁμιλεῖ μέ παραβολές, ὥστε, ἐκεῖνοι πού δέν εἶναι ἄξιοι γιά τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ, «νά μή κατανοοῦν ὅσα βλέπουν καί νά μή καταλαβαίνουν αὐτά πού ἀκούουν» («ἵνα βλέποντες μή βλέπωσι καί ἀκούοντες μή συνιῶσιν», στίχ. 10). Ἔτσι εἶναι, ἀδελφοί. Πρέπει νά εἶναι δεκτική καί προπαρασκευασμένη ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, γιά νά δέχεται τά θεῖα νοήματα. Σέ ὅποιον δέν συμβαίνει αὐτό, δέν πρέπει νά τοῦ παραδίδουμε τά ὑψηλά θεολογικά μαθήματα, γιατί, μή ἐννοώντας τα, θά τά περιφρονήσει καί θά τά καταπατήσει. Καί θά εἴμαστε καί ἐμεῖς ὑπεύθυνοι γιά τό ἁμάρτημά του αὐτό.

2. Ὁ Κύριος μᾶς παρουσιάζει στό σημερινό Εὐαγγέλιο τήν καρποφορία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ μέ τήν παραβολή τοῦ σποριᾶ. Ὁ σπόρος πού ἔσπειρε ὁ σποριᾶς καρποφόρησε ἀνάλογα μέ τόν τόπο πού ἔπεσε. Ὁ σπόρος ἦταν ὁ ἴδιος, ἀλλά τά ἀποτελέσματα τῆς σπορᾶς ἦταν διάφορα, ἀνάλογα μέ τήν πνευματική κατάσταση τῆς ψυχῆς πού δεχόταν τόν σπόρο, τόν λόγο τοῦ Θεοῦ δηλαδή. Ἄρα τήν εὐθύνη γιά τήν πνευματική μας κατάσταση τήν ἔχουμε ἐμεῖς. Ὁ ἥλιος ἀνατέλλει καί λάμπει. Μπαίνει ὅμως τό φῶς του σέ κάθε σπίτι ἀνάλογα μέ τό ἄνοιγμα τῶν παραθύρων του. Τό ἴδιο θά ποῦμε καί γιά τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Καρποφορεῖ ἀνάλογα μέ τήν ποιότητα τῆς καρδιᾶς πού τόν δέχεται. Ἡ σημερινή μας παραβολή ἔχει τρεῖς διαφορετικές περιπτώσεις ἀκροατῶν.

Κατά τήν πρώτη περίπτωση ὁ σπόρος τοῦ σποριᾶ ἔπεσε «παρά τήν ὁδόν καί κατεπατήθη». Ἔπεσε κοντά στόν δρόμο τοῦ χωραφιοῦ καί πατήθηκε ἀπό τούς διαβάτες. Ἔτσι, τόν κατέφαγαν τά πετεινά (στίχ. 5). Ὅπως λέγει ὁ Κύριος, ἑρμηνεύοντας στούς μαθητές Του τήν παραβολή, ἡ περίπτωσή μας ἐδῶ ἀναφέρεται σέ ἐκείνους πού ἀκούουν μέν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἔχουν σκληρή καρδιά, καρδιά ποδοπατημένη (βλ. στίχ. 5) ἀπό τά διάφορα πάθη τους. Ἑπομένως στήν καρδιά τους αὐτή δέν μπορεῖ νά εἰσδύσει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί γι᾽ αὐτό, πολύ εὔκολα, ἔρχεται ὁ διάβολος καί «αἴρει τόν λόγον ἀπό τῆς καρδίας αὐτῶν», εἶπε ὁ Κύριος (βλ. στίχ. 12).

Τό ἴδιο σχεδόν εἶναι καί ἡ ἄλλη περίπτωση, κατά τήν ὁποία ὁ σπόρος, δηλαδή ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ἔπεσε στήν πέτρα. Καί τί μπορεῖ νά φυτρώσει πάνω στήν πέτρα; Ὅπως ἐξήγησε ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος, αὐτοί εἶναι οἱ ἄνθρωποι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι στήν ἀρχή δέχονται μέ χαρά καί ἐνθουσιασμό τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Ὅμως δέν μπορεῖ νά ριζώσει στήν πέτρινη καρδιά τους καί γι᾽ αὐτό, ὅταν συμβαίνουν πειρασμοί καί ἔρχονται διωγμοί, γρήγορα τά ἐγκαταλείπουν ὅλα καί ἀρνοῦνται τήν πίστη. Στήν περίπτωση μας ἐδῶ κάνουν ἐντύπωση δύο ὅμοιες ἐκφράσεις περί τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν. Εἶναι οἱ ἑξῆς: «Οἵ πρός καιρόν πιστεύουσι καί ἐν καιρῷ πειρασμοῦ ἀφίστανται» (στίχ. 13). «Πρός καιρόν» καί «ἐν καιρῷ»! Δηλαδή, γιά λίγο «καιρό» μόνο, γιά λίγο μόνο διάστημα παραμένουν πιστοί. Δέχθηκαν μέ ἐνθουσιασμό τήν πίστη καί στά γρήγορα – γρήγορα ἔπειτα, μέ τήν ἐμφάνιση τοῦ πειρασμοῦ, τήν ἐγκαταλείπουν. Ἐπιπόλαιοι ἄνθρωποι! Καί νά εἶναι κανείς ἐπιπόλαιος καί ἀπερίσκεπτος στά ἀνθρώπινα καί στά ὑλικά πράγματα εἶναι μικρή ἡ ζημιά. Νά εἶναι ὅμως ἐπιπόλαιος στά πνευματικά, αὐτό στοιχίζει τόν αἰώνιο θάνατό του. Ὅπως λέγει ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας ἑρμηνεύοντας τήν περικοπή, «οἱ ἀπερισκέπτως ἔχοντες τήν πίστιν ἐν ἑαυτοῖς οὗτοι ἄρριζον ἔχουσι τήν εὐσέβειαν»!

3. Ἡ τρίτη περίπτωση εἶναι ἐκεῖνοι πού ἐκπροσωποῦνται ἀπό τόν σπόρο πού ἔπεσε σέ ἔδαφος γεμᾶτο ἀπό σπόρους ἀγκαθιῶν. Καί βλάστησε μαζί μέ τά ἀγκάθια καί τόν ἔπνιξαν (στίχ. 7). Αὐτοί εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἄκουσαν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί ἄρχισαν μέ κάποια προθυμία νά βαδίζουν στό δρόμο τῆς πίστης. Πνίχτηκαν ὅμως ἀπό ἐναγώνιες φροντίδες γιά νά ἀποκτήσουν πλοῦτο καί ἀπό τίς ἀπολαύσεις τοῦ σαρκικοῦ βίου. Ἡ περίπτωση αὐτή ἔχει ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι θέλουν νά πιστεύουν στό Θεό, ἀλλά θέλουν συνάμα νά ἔχουν καί τήν καλοζωΐα καί νά ἀπολαμβάνουν τίς κοσμικές χαρές. Πολλοί ἀπό τούς σημερινούς χριστιανούς μας ὑπάγονται σ᾽ αὐτή τήν περίπτωση. Αὐτοί δέχονται μέν τό σπόρο τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καί φαίνεται νά φύεται κάπως στήν καρδιά τους, ἀλλά πνίγεται ἔπειτα ἀπό τίς κοσμικές τους φροντίδες. Τό σπέρμα τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ πού δέχθηκαν δέν ὡριμάζει. Αὐτοί δέν φέρουν καρπό. Αὐτό σημαίνει τό «οὐ τελεσφοροῦσι», πού ἀκούσαμε στό Εὐαγγέλιο περί αὐτῶν (στίχ. 14).

Περί τῶν παραπάνω τριῶν περιπτώσεων πού ἀκούσαμε, ἀδελφοί χριστιανοί, αὐτό πού φταίει εἶναι ἡ ἀκάθαρτη καρδιά, πού δέχεται μέν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἀφοῦ θέλει νά ἱκανοποιήσει καί τίς ἁμαρτωλές της ἐπιθυμίες, ὑποκύπτει στίς ἐπιθυμίες της αὐτές καί ἐγκαταλείπει τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Καί βαθύτερα, τήν ζημιά γιά τήν ἀποτυχία τῆς καρποφορίας τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων, τήν κάνει ὁ διάβολος. Αὐτός ἀπό τήν ἀρχή προσπαθεῖ νά ἐμποδίσει τούς ἀνθρώπους νά ἀκούσουν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά ὅταν οἱ ἄνθρωποι τόν ἀκούουν, προσπαθεῖ νά κάνει τό ἔδαφος τῆς καρδιᾶς τους ἀκατάλληλο πρός καρποφορία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Εἶναι αὐτό πού ἀκούσαμε στό σημερινό Εὐαγγέλιο ὅτι «εἶτα (= ἔπειτα) ἔρχεται ὁ διάβολος καί αἴρει τόν λόγον ἀπό τῆς καρδίας αὐτῶν» (στίχ. 12). Δηλαδή, ὁ διάβολος ἐργάζεται στίς ψυχές ἐναντίον τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ μέ δυό τρόπους: Καί ἐξωτερικά καί ἐσωτερικά. Ἐξωτερικά μέν στό νά μήν ἀκούσουν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ· ἐσωτερικά δέ στό νά τόν βγάλει ἀπό τήν καρδιά, ἄν τόν δεχθοῦν. Ὁ κακοῦργος αὐτός ἐχθρός μας, ὁ διάβολος, πού μισεῖ τήν σωτηρία μας ἀπό φθόνο, ἐπειδή τήν ἔχασε αὐτός!…

4. Γι᾽ αὐτό, ἀδελφοί, πρέπει νά κάνουμε ἀγώνα, πολύ ἀγώνα κατά τοῦ τρισκατάρατου αὐτοῦ ἐχθροῦ μας τοῦ διαβόλου. Αὐτόν τόν ἀγώνα τόν κάνουν οἱ εὐλογημένες ἐκεῖνες ψυχές πού ἀποτελοῦν τήν ἄλλη τάξη, γιά τήν ὁποία μιλοῦσε τό σημερινό ἅγιο Εὐαγγἐλιο. Εἶναι ἡ «καλή γῆ» στήν ὁποία ὁ σπόρος «ἐποίησε καρπόν ἑκατονταπλασίονα» (στίχ. 8). Αὐτοί, ἀντίθετα ἀπό τίς ἄλλες τρεῖς περιπτώσεις, ὅπως εἶπε ὁ Κύριος, ἔχουν «καρδίαν καλήν καί ἀγαθήν» (στίχ. 15). Πῶς τό πέτυχαν αὐτό καί ἀπόκτησαν καλή καί ἀγαθή καρδιά καί ἔκαναν καρπό ἑκατό φορές περισσότερο ἀπό ὅ,τι ἦταν ὁ σπόρος; Πῶς καρποφόρησαν τόσο πολύ; Τό πέτυχαν γιατί «καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ», μᾶς λέγει ὁ Κύριος (στίχ. 15). Τί σημαίνει αὐτό τό «ἐν ὑπομονῇ»; Σημαίνει ὅτι κάνουν πολύν ἀγώνα κατά τῶν ἁμαρτωλῶν παθῶν καί τοῦ διαβόλου· σημαίνει ὅτι ὄχι ἁπλῶς δέχθηκαν τόν σπόρο καί πίστευσαν στόν Χριστό, ἀλλά καί ὅτι κάνουν ἄσκηση στήν πνευματική τους ζωή καί ὑπομένουν τά πολλά ἐμπόδια, «τάς ἀκάνθας» (στίχ. 7.14), πού ἐμφανίζει ὁ διάβολος, θέλοντας νά ἀποσπάσει τούς πιστούς ἀπό τήν πίστη καί τήν ἀγάπη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Εὔχομαι, ἀγαπητοί ἀδελφοί, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ νά κάνετε αὐτόν τόν ἀγῶνα καί νά δώσετε πολλούς καρπούς στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό τήν Ἡμέρα τῆς Κρίσεως, ΑΜΗΝ.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας