Ο αδιάφορος Ιουδαίος ιερεύς και λευίτης

1. Καί ἄλλοτε, ἀδελφοί χριστιανοί, σᾶς μίλησα πάνω στήν σημερινή εὐαγγελική περικοπή καί σᾶς εἶπα τήν μεγάλη ἀλήθεια ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας, αὐτή εἶναι τό πανδοχεῖο, στό ὁποῖο ὁ καλός Σαμαρείτης, δηλαδή, ὁ Χριστός μας, παρέδωκε τόν πληγιασμένο ἀπό τήν ἁμαρτία ἄνθρωπο γιά νά τόν θεραπεύσει. Ναί, ἡ Ἐκκλησία εἶναι θεραπευτήριο καί ἐμεῖς οἱ ἱερεῖς ἔχουμε σ᾽ αὐτό τήν θέση τοῦ θεράποντος ἰατροῦ. Ἀλλά πρέπει νά κάνει ὑπακοή ὁ ἄρρωστος στόν ἰατρό καί νά παίρνει τά φάρμακά του, γιά νά γίνει καλά. Ἀλλιῶς θά παραμένει στήν ἀρρώστια του. Ἔτσι καί ὁ χριστιανός πρέπει νά κάνει ὑπακοή στίς νουθεσίες τοῦ πνευματικοῦ, γιά νά ἀπολαύσει τήν πευματική του ὑγεία καί νά γεύεται τόν Θεό.
2. Ἡ εὐαγγελική περικοπή πού ἀκούσαμε, ἀδελφοί, εἶναι παραβολή. Καί ἀφοῦ εἶναι παραβολή, μποροῦμε λοιπόν, ἑρμηνεύοντες παραβολικά, νά ποῦμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος αὐτός, ὁ ὁποῖος κατέβαινε ἀπό τήν Ἱερουσαλήμ στήν Ἰεριχώ, καί ἔπεσε στά χέρια τῶν ληστῶν, εἶναι γενικά ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα. Πάνω σ᾽ αὐτήν ἔπεσαν θλίψεις καί πολλές ὠδῖνες καί τήν ἄφησαν «ἡμιθανῆ», ὅπως μᾶς εἶπε τό σημερινό Εὐαγγέλιο γιά τόν πεσόντα στούς ληστές. Τό κακό ὅμως εἶναι ὅτι πολλοί ἄνθρωποι εἶναι ἄσπλαγχνοι καί ἀνάλγητοι γιά τόν πόνο καί τό κακό τῶν ἄλλων καί παρέρχονται ἀδιάφοροι τόν πόνο τους.
3. Ἀλλά αὐτό πού προξενεῖ χειρότερη ἀκόμη ἐντύπωση εἶναι ὅτι, κατά τήν σημερινή εὐαγγελική περικοπή, ὡς ἄσπλαγχνοι καί ἀνάλγητοι στόν πληγιασμένο ἄνθρωπο φάνηκαν δύο ἱερατικά πρόσωπα, ἕνας ἱερεύς καί ἕνας λευΐτης. Προξενεῖ πραγματικά πολύ κακή ἐντύπωση αὐτό, γιατί ἀπό τούς ἱερεῖς περιμένει κανείς μεγάλη συμπάθεια πρός τόν πονεμένο καί ὄχι προσπέρασμα καί ἀδιαφορία στόν πόνο του. Πῶς καντήντησαν ἔτσι οἱ ἱερεῖς τῶν Ἰουδαίων, ὥστε νά εἶναι τόσο ἄσπλαγχνοι; Μήν ἀπορεῖτε, χριστιανοί μου γι᾽ αὐτό. Γιατί ἡ εὐσπλαγχνία εἶναι θεία ἀρετή καί ὑπάρχει ἐκεῖ πού τό ἔδαφος τῆς ψυχῆς εἶναι καλό. Ἀλλά οἱ ἱερεῖς τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ εἶχαν μεγάλο ἐγωισμό καί ἔπαρση, γιατί θεωροῦνταν ὡς ἄρχοντες καί εἶχαν μεγάλη θέση στήν κοινωνία. Κατεῖχαν τά σκῆπτρα τῆς ἑβραϊκῆς ἀριστοκρατίας. Καί ἡ ὑπερήφανη ψυχή δέν μπορεῖ νά ἔχει συμπάθεια καί εὐσπλαγχνία πρός τόν ἀνήμπορο. Ἔπειτα οἱ Ἰουδαῖοι ἱερεῖς ἦταν καί πολύ πλούσιοι. Ἀφοῦ νά φανταστεῖτε ὅτι, κατά τήν ἐντολή τοῦ Νόμου, ὅλοι οἱ Ἰουδαῖοι ἔπρεπε νά καταθέτουν ὑπέρ τῶν ἱερέων τό ἕνα δέκατο ἀπό τήν περιουσία τους. Ἔτσι οἱ Ἰουδαῖοι ἱερεῖς ἦταν πάμπλουτοι. Καί ὁ πλούσιος, ἀγαπητοί μου, γίνεται συνήθως ἀνάλγητος. Γι᾽ αὐτό, ὅπως μᾶς εἶπε τό ἱερό Εὐγγέλιο, ὁ ἱερεύς καί ὁ λευΐτης προσπέρασαν ἀδιάφορα τόν πληγιασμένο ἄνθρωπο, πού εἶδαν στόν δρόμο τους, καί δέν τόν βοήθησαν.  Θά πῶ καί τό ἄλλο: Ὅτι ὁ τόπος πού ἦταν ὁ ἑτοιμοθάνατος  ἄνθρωπος ἦταν ἔρημος. Δέν ὑπῆρχαν λοιπόν φωτογράφοι νά φωτογραφήσουν τήν ἀγαθοεργία τοῦ ἱερέα καί τοῦ λευΐτη, ἄν τήν ἔκαναν. Οἱ ἱερεῖς τῶν Ἰουδαίων τά πάντα ἔκαναν πρός τό θεαθῆναι. Ἄν ὅμως ὁ πληγωμένος καί ἀνήμπορος ἦταν στίς πλατεῖες τῆς Ἱερουσαλήμ, ἐκεῖ βεβαίως θά τόν βοηθοῦσαν οἱ ἱερεῖς καί οἱ λευΐτες καί δέν θά τόν προσπερνοῦσαν, γιατί ἐκεῖ θά κέρδιζαν ἔπαινο λαμπρό αὐτοί οἱ δοξομανεῖς.
4. Ἀλλά θά πῶ καί μία ἄλλη ἑρμηνεία, γιατί ὁ Ἰουδαῖος ἱερέας καί λευΐτης προσπέρασαν γρήγορα τόν πληγωμένο πού συνάντησαν. Οἱ ἰουδαῖοι ἱερεῖς ἦταν πολύ σχολαστικοί στό θρησκευτικό τους τυπικό. Ἤθελαν νά τηροῦν ἐπακριβῶς καί τό γράμμα τοῦ Νόμου χωρίς καμμιά παρέκλιση. Ὁ Ἰουδαῖος λοιπόν ἱερεύς καί ὁ Λευΐτης προσπέρασαν τόν καταπληγωμένο ἀπό τούς ληστές ἄνθρωπο, γιατί, πιθανόν ἔπρεπε νά μήν ἀργήσουν νά κάνουν τόν «Ὄρθρο» τους καί τόν «Ἑσπερινό» τους τήν καθορισμένη ὥρα, γιατί ἡ παρέκλιση ἀπό τό τυπικό τῆς λατρείας εἶναι μεγάλη ἁμαρτία. Ἔτσι, ἄφησαν τόν πληγωμένο στά αἵματά του καί στόν πόνο του. Καί ὅμως! Θά ἔπρεπε νά παραθεωρήσουν τήν ὥρα τοῦ λειτουργικοῦ τους τυπικοῦ, ἀκόμη δέ νά ἀφήσουν καί ἀτέλεστη τήν λατρεία τους, γιά νά σώσουν μιά ἀνθρώπινη ζωή. Ἡ ἀγάπη στόν πονεμένο, αὐτή εἶναι ἡ πιό μεγάλη ἀρετή.
5. Ἀλλά, δόξα τῷ Θεῶ, ὑπάρχουν καί οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, μέ πονετική καί εὐσπλαγχνική καρδιά καί οἱ ὁποῖοι συγκινοῦνται στόν πόνο τῶν συνανθρώπων τους καί θυσιάζονται γιά τόν σωσμό τους. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί μοιάζουν μέ τόν καλό Σαμαρείτη τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς. Ὁ καλός Σαμαρείτης,ὁ σωστός χριστιανός, ἔχει ἀγάπη σέ κάθε ἄνθρωπο καί ὄχι μόνο στόν συγγενῆ του ἤ μόνο τόν ὁμόθρησκό του καί τόν πατριώτη του. Ὁ σωστός χριστιανός ἔχει ἀγάπη καί στόν ἐχθρό του ἀκόμη. Γιατί, ἀκοῦστε: Ὁ πληγωμένος ἀπό τούς ληστές τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς μας ἦταν ἰουδαῖος καί οἱ Ἰουδαῖοι θεωροῦσαν ὡς ἐχθρούς τούς Σαμαρεῖτες. Ὁ καλός ὅμως Σαμαρείτης δέν σκέφθηκε τήν ἐθνική ἐχθρότητα πρός τόν πληγωμένο, ἀλλά εἶδε τόν πόνο του, εἶδε τήν ἀνάγκη του καί ἔσκυψε νά τόν θεραπεύσει. Ἔτσι, ἀγαπητοί μου, εἶναι τά παιδιά τοῦ Θεοῦ τά εὐλογημένα, πού μοιάζουν μέ τόν Θεό πατέρα, πού ἀνατέλει τόν ἥλιο Του καί σέ καλούς καί κακούς καί σέ βρέχει καί σέ δικαίους καί ἀδίκους. Ἔτσι φέρθηκε καί ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός πού θυσιάστηκε γιά ὅλο τόν κόσμο καί καλεῖ ὅλους, ἀδιακρίτους ὅλους, σέ σωτηρία.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας