Κάποτε ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία εἶχε νὰ ἀντιμετωπίσῃ ἕνα μεγάλο πειρασμό.Ὑπῆρξαν τὸν ὄγδοο αἰῶνα κάποιοι χριστιανοί, ποὺ ὑποστήριζαν πὼς εἶναι μὲν βλασφημία νὰ ἀπεικονίζεται τὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, διότι Αὐτὸς εἶναι ὁἀνεικόνιστος, ἀσχημάτιστος, ἀόρατος Θεός, ἀλλὰ καὶ πὼς εἶναι εἰδωλολατρία ἡπροσκύνηση τῶν εἰκόνων. Σὲ αὐτὴν τὴν πλάνη ὡδηγήθηκαν ἀπὸ παρερμηνεῖες τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀπὸ τὴν λανθασμένη ἐντύπωση γιὰ τὴν ἀξία τῶν εἰκονιζομένων προσώπων, ἀπὸ πολιτικὰ συμφέροντα, ἀπὸ τὴν ἐπιῤῥοὴ τῆςἑβραϊκῆς καὶ μουσουλμανικῆς θρησκείας ποὺ ἀπαγόρευαν τὴν ἀπεικόνιση καὶἀρνοῦνταν τὴν ὕπαρξη ἁγίων καὶ τὴν ἐνσάρκωση τοῦ Θεοῦ, καθὼς καὶ ἀπὸ τὴν παράχρηση τῶν ἱερῶν εἰκόνων ἐκ μέρους ἀκραίων εἰκονολατρῶν.
Ἡ Ἐκκλησία μας μὲ τὸν μεγάλο ἀγῶνα τῶν ἁγίων πατέρων της καθώρισε τὸ787 μὲ τὴν ἕβδομη οἰκουμενικὴ σύνοδο στὴ Νίκαια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας τὸὀρθόδοξο δόγμα, σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο ἐπιτρέπεται ἡ ἀπεικόνιση τῆςἀνθρώπινης φύσης τοῦ Χριστοῦ, αὐτὴν ποὺ εἶδαν καὶ ψηλάφισαν οἱ Ἀπόστολοι, καὶ ἡ ἀπεικόνιση τῶν ἁγίων, ποὺ πρεσβεύουν γιὰ τοὺς ζῶντες καὶ ὡς καλοὶ φίλοι τοῦ Θεοῦ συνδράμουν στὴν ἀνθρώπινη παράκληση καὶ ἀνταποκρίνονται στὶς προσευχὲς τῶν πιστῶν.
Τὸ ὀρθόδοξο δόγμα κάνει σαφῆ διάκριση ἀνάμεσα στὴλατρεία τοῦ Θεοῦ ὡς Κτίστου καὶ Δημιουργοῦ καὶ στὴχρήση τῆς ὕλης τῆς εἰκόναςὡς κτίσης. Λατρεύουμε τὸν Θεὸ καὶ προσκυνοῦμε στὴν εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὄχι τὸ ξύλο καὶ τὴν μπογιά, ἀλλὰτὸ πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου καὶ τὴν ὕλη ποὺ προσέλαβεἘκεῖνος, τὸ Πανάγιο Σῶμα Του, μὲ τὸ ὁποῖο ἔσωσε τὴνἀνθρωπότητα. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὶς εἰκόνες τῶν ἁγίων, διὰ τῆς προσκυνήσεως τῶν ὁποίων τιμοῦμε τοὺς ἁγίους, τοὺς σεβόμαστε καὶ τοὺς δείχνουμε τὴν ἀγάπη μας, ὅπως μία μητέρα ἀσπάζεται τὴν φωτογραφία τοῦπαιδιοῦ τῆς ποὺ βρίσκεται μακρυά.
Δυστυχῶς ὑπάρχουν πάντοτε ἐκεῖνοι ποὺ ἀποροῦν καὶ ἀγανακτοῦν μὲ τὴν συῤῥοὴ πιστῶν σὲ Ναούς, προκειμένου νὰ προσκυνήσουν μία εἰκόνα. Εὐτυχῶςὅμως ὑπάρχουν καὶ ἐκεῖνοι ποὺ βρίσκουν σὲ μία εἰκόνα τὴν χαμένη ἐλπίδα, τὴνἀναμονὴ τοῦ θαύματος, τὴν ἐπιβεβαίωση τῆς ἐσωτερικῆς τους πίστης.
Οἱ εἰκόνες, ἀδελφοί μου, δὲν εἶναι καινοτομία στὸν χῶρο τὸν ἐκκλησιαστικό. Εἶναι ἀρχαία παράδοση ἡ ἀπεικόνιση τῶν ἁγίων μαρτύρων στὶς κατακόμβες καὶστοὺς τόπους τοῦ μαρτυρίου. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς μάλιστα, ποὺ ἐκτὸς ἀπὸἰατρὸς ἦταν καὶ ζωγράφος, ἁγιογράφησε τὸ γλυκύτατο πρόσωπο τῆς Παναγίας μας σὲ διάφορα ἀντίγραφα. Ἀλλὰ καὶ τὸ Πανάγιο πρόσωπο τοῦ Κυρίου μας, εἴτε αὐτούσιο, εἴτε διὰ συμβολισμοῦ, ἀπεικονιζόταν ἀπὸ τὰ πρῶτα χρόνια ζωῆς τῆςἘκκλησίας, ἀφοῦ ἔγινε κατὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση Του ὁρατός, ἔγινε ὑλικός, περιγραπτός, κι ἑπομένως δὲν ὑπῆρχε πρόβλημα στὴν ἀπεινόνισή του ὡςἀνθρώπου, ἀφοῦ ἔγινε ἄνθρωπος.
Ὅταν προσκυνοῦμε μία εἰκόνα, δὲν προσκυνοῦμε τὴνὕλη της, τὸ ξύλο, τὸ μέταλλο, τὸ χαρτί, ἀλλὰ τὸεἰκονιζόμενο πρόσωπο.Ἑπομένως πρέπει καὶ νὰκαταλάβουμε πὼς τὸ θαῦμα δὲν τὸ ἐπιτελεῖ ἡ εἰκόνα ὡςἀντικείμενο, ἀλλὰ ἡ εἰκόναὡς πρόσωπο, τὸ εἰκονιζόμενο πρόσωπο. Κατὰ τὴν ἔννοια αὐτὴ δὲν ὑπάρχουν θαυματουργὲς καὶ μὴθαυματουργὲς εἰκόνες, ἀλλὰμόνον θαυματουργοὶ ἅγιοι ποὺ ἀνταποκρίνονται στὴν διὰ προσκυνήσεως τῶν εἰκόνων τους παράκληση τῶν πιστῶν.
Τὸ νὰ προσκυνᾷ ἑπομένως κάποιος πιστὸς μιὰ εἰκόνα τῆς Παναγίας ὡς περισσότερο θαυματουργῆ ἀπὸ μία ἄλλη σημαίνει πὼς τοῦτος δὲν εχει ξεφύγειἀπὸ τὴν σφαῖρα τῆς εἰδωλολατρίας, ἔχοντας διαστρεβλωμένη ἀντίληψη. Ἢ τὸ νὰφέρνῃ κάποια εἰκόνα στὸ Ναό, γιὰ νὰ «σαραντίσῃ», ὅπως λέγεται, ἀποδεικνύειὅτι δὲν ἀντιλαμ βάνεται τὴν εἰκόνα ὡς εἰκονιζόμενο πρόσωπο, ἀλλὰ ὡςἀντικείμενο, ποὺ θὰ ἀποκτήσῃ μὲ τὸν «σαραντισμό» θαυματουργικὲς ἢ μαγικὲςἱκανότητες.
Ἡ ὀρθόδοξη εὐσέβεια ἔχει ὅρια, ποὺ ἂν κάποιος τὰ ὑπερβῇ εἴτε ἀπὸ τὴ μιά, εἴτε ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, τραυματίζει τὴν ἰδιότητα τοῦ ὀρθοδόξου καὶ περνᾶστὴν μεριὰ τῆς ἀσεβείας. Αὐτὸ ἔπαθαν καὶ οἱ εἰκονομάχοι, ποὺ ποδοπατοῦσαν καὶκατέστρεφαν τὶς εἰκόνες τῶν ἁγίων, ἀλλὰ καὶ οἱ ἀκραῖοι εἰκονολάτρες, ποὺἔριχναν ξύσματα ἀπὸ εἰκόνες μέσα στὴ Θεία Κοινωνία.
Ἡ τιμὴ τῶν ἁγίων μέσα ἀπὸ τὸν ἀσπασμὸ τῶν ἱερῶν τους εἰκονισμάτων, τὴν προσκύνηση τῶν ἱερῶν λειψάνων τους καὶ τοῦ Σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος μας, ἡλατρεία τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ μας, ἂς γίνεται μὲ εὐλάβεια καὶ συστολή. Δὲν παίζουμε μὲ τὰ ἅγια καὶ ἱερὰ τῆς πίστεώς μας. Αὐτὰ κράτησαν τὴν Ὀρθοδοξία μας, τὴν μόνη ἀληθινὴ πίστη ποὺ μπορεῖ νὰ σώσῃ τὸν κόσμο.
π. Στυλιανός Μακρής
Γίνετε συνοδοιπόροι μας στην γνώση και την ενημέρωση. Στείλτε στο [email protected] άρθρα, φωτογραφίες, βίντεο ή κάτι που πιστεύετε ότι αξίζει να μοιραστείτε τόσο με εμάς όσο και με τους αναγνώστες μας.
