του Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου, Δρ. Θεολογίας
Οι υψώσεις που εορτάζουμε καθ’ όλον το λειτουργικό και λατρευτικό έτος είναι πολλές, μια όμως είναι Παγκόσμια, αυτή του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού την οποίαν αναμημνησκόμεθα και πανηγυρίζουμε κάθε χρόνο την 14η Σεπτεμβρίου στις ορθόδοξες εκκλησίες μας.
Oι δυνάμεις πού αποδεσμεύει και θα αποδεσμεύσει ακόμα ο άνθρωπος δια μέσου της φύσεως του είναι εκπληκτικές. Σε καμία περίπτωση όμως, δεν θα μπορέσει μόνο μ’ αυτές να νικήσει τον έλεγχο της συνείδησης, τον πόνο, και τον θάνατο. Στην πορεία του όμως εξαρθρώνοντας τα μίση. Τις αδικίες. Τούς πολέμους. Την αθλιότητα, οδηγείτε τελευταία σε μια τέτοια κατάσταση έτσι ώστε να είναι σε θέση να ερμηνεύσει σωστά όλα τα της δημιουργίας.
Μονάχα οι εξωγήινες δυνάμεις, που είναι υπερφυσικές και παντοδύναμες έχουν την δεξιότητα να υπερπηδούν και να λύνουν τα διάφορα προβλήματα τής ανθρώπινης ύπαρξης, που περνούν και βγαίνουν πάντα από τον σταυρό και δια του Σταυρού.
Ο Τίμιος Σταυρός είναι αυτός που φέρνει δια μέσου των αιώνων τον μοναδικό και ανεπανάληπτο τίτλο «ἔν τούτω νίκα». Γιατί; διότι αυτός μόνο θαυματουργεί και ενώνει τα επίγεια με τα επουράνια, αίροντας τη βία, προσφέροντας δωρεάν την ελευθερία. Μόνο ο σταυρός νεκρώνει τα πάθη μεταμορφώνοντας τον εσωτερικό μας κόσμο.
Ο Σταυρός αποτελείται από ένα απλό σχήμα. Δεν έχει την αρχιτεκτονική των Πυραμίδων ή του Παρθενώνα.
Έχει μια απλή μορφή με δύο κάθετα ξύλα και γι’ αυτό δεν θεωρείται ως ένα έργο τέχνης. Αποτελείται από τα ποιο απλά και ευτελή στοιχεία ύλης, το ξύλο. Δεν απαρτίζεται από χρυσάφι, ασήμι και μαργαριτάρια. Και όμως, αυτό το απλό σχήμα, με την απλή μορφή και την εύχρηστη ύλη ξεπερνάει όλα τα έργα τέχνης, όλα τα αρχιτεκτονικά μνημεία και όλους τούς θησαυρούς τής Γης και τού σύμπαντος κόσμου.
Και γιατί όμως όλα αυτά;
Επειδή, επ’ αυτού «ετάθη Χριστός». Πάνω σ’ αυτό το απλό ξύλο σταυρώθηκε ο Χριστός, ο Δημιουργός του σύμπαντος. Και από την στιγμή εκείνη, έλαβε απροσμέτρητη αξία. Απόκτησε τη μοναδική θέση του μέσα στο χώρο της εκκλησίας μας και στην καθόλου δημιουργία. Ξεπέρασε κάθε τέχνη, κάθε κάλλος, κάθε υλικό θησαυρό. Και από ξύλο τιμωρίας, έγινε σύμβολο λύτρωσης και πηγή δυνάμεως. Μέσα στην ιστορία διαβάζουμε πως πολλά σύμβολα υψώθηκαν ανάμεσα στον κόσμο, μα κανένα όμως δεν συμβόλισε τόσο μεγάλα, τόσο υψηλά και τόσο ύψιστα νοήματα, όπως ο Τίμιος Σταυρός. Η δύναμή του είναι ακατάλυτη, γιατί είναι ποτισμένη με το πανάγιο αίμα της σταυρικής θυσίας τού Χριστού.
Στην εποχή μας ο σύγχρονος άνθρωπος καυχιέται για την αποδέσμευση τής πυρηνικής ενέργειας. Επαίρεται για τις κατακτήσεις του σύμπαντος. Καμαρώνει, ακόμη, για τις μελλούμενες επιτυχίες του.
Μα όλοι αυτοί οι κομπασμοί του σημερινού ανθρώπου, έκτος από επικίνδυνοι, που είναι, είναι και παιδαριώδεις. Καθότι, η δύναμη τού Σταυρού είναι αφαντάστως μεγαλύτερη.
Με το σημείο λοιπόν τού Σταυρού απελαύνονται οι δαίμονες, πού καμιά πυρηνική ενέργεια δεν θα μπορούσε να τούς απωθήσει ή μετακινήσει.
Με τη δύναμη όμως τού Σταυρού γίνονται άπειρα θαύματα, πού καμιά επιστήμη δεν μπορεί να επιτελέσει και εξηγήσει. Με αυτήν λοιπόν την δύναμη ο άνθρωπος προχωρεί προς την Ανάστασή του πού είναι ο θρίαμβός του κατακτώντας έτσι την αληθινή και αιώνια ζωή.
Ναι ! Ό Σταυρός είναι ο παντοδύναμος θησαυρός, ο αλάθητος οδηγός, ο θείος λυτρωμός.
«Εν τούτω νίκα», λοιπόν, πολυβασανισμένε και ταλαιπωρημένε άνθρωπε της εποχής μας, με το ίδιο άσμα θριάμβου και συ πατέρα, πού τίμια αγωνίζεσαι ιδρώνοντας για την οικογένειά σου. Το ίδιο και συ μητέρα, πού θυσιάζεσαι νυχθημερόν για τα παιδιά σου. Με τον ίδιο παιάνα προχώρα και συ εργάτη, πού μοχθείς για τον επιούσιο.
Με αυτό το άσμα θριάμβου που είναι τόσο επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε καθότι ο πληθυσμός της γης δοκιμάζεται από αυτή την πρωτοφανή πανδημία. Θα νικήσουμε όλες τις αντίρροπες εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις από όπου και αν αυτές προέρχονται έχοντας στη σημαία μας το ουράνιο μήνυμα «Εν τούτω νίκα». Και αντί να σταυρώνουμε ξανά και ξανά τον Χριστό και τούς συνανθρώπους μας με τα πάθη και αδυναμίες μας, ας σταυρώσουμε το διεστραμμένο μας εγώ ταπεινωμένοι ζητώντας τη θεία βοήθεια. Το εγώ πού θέλει να υποτάσσει και όχι να υποτάσσεται. Το εγώ που θέλει να υπηρετείται και όχι να υπηρετεί. Το εγώ που θέλει να θυσιάζονται οι άλλοι και όχι ο εαυτός μου για τούς άλλους.
Ας φωνάζουμε λοιπόν συνέχεια με όλη τη δύναμη τής ψυχής μας στην ίδια συχνότητα και με τη θέλησή μας: Σταύρωσον μου Χριστέ την ατιμία μου, για να έχω τιμή. Σταύρωσον μου το ψέμα, για να έχω την αλήθεια. Σταύρωσον, άνθρωπέ μου, τα πάθη σου για να ελευθερωθείς από αυτά και να φθάσεις στην αλήθεια που είναι ο σταυρός. Η ελευθερία είναι σταυρός. Η τιμιότητα είναι σταυρός. Το κάθε ιδανικό μας περνάει από τον σταυρό. Και τελικά ο Τίμιος σταυρός του Χριστού είναι αυτός που ελευθερώνει.
Όπως ο Μωυσής χάραξε σταυρό και διέσωσε τούς Ισραηλίτες με το πέρασμά τους από την Ερυθρά θάλασσα, έτσι και ο Χριστός υψώθηκε στο σταυρό στο μέσο τής Εκκλησίας, για να σώζεται από τη πέλαγος των αμαρτιών του κάθε πιστός προστρέχοντας και ασπαζόμενος αυτόν.
Τα χέρια των πιστών πού κάνουν σωστά το σημείο τού σταυρού με πίστη χαλυβδώνονται.
Τα χριστιανικά χείλη πού τον φιλούν με ευλάβεια αγιάζονται.
Οι βαδίζοντες προς τον σταυρό έχουν πάρει τον πιο αλάθητο δρόμο που οδηγεί στον ουρανό.
Τα αθώα μάτια πού τον βλέπουν με κατάνυξη φωτίζονται. Κάτω από το σταυρό όλα μεταμορφώνονται. Γι’ αυτό η υμνολογία της εκκλησία μας τον αποκαλεί ως «ή ωραιότητα τής Εκκλησίας». «Των πιστών το στήριγμα». «Βασιλέων κραταίωμα» και «δαιμόνων το φρύαγμα».
Όποιος από όλους εμάς σηκώνει αγόγγυστα τον σταυρό του μιμείται τον Σωτήρα Χριστό.
Το σταυρό του χριστού στο παρελθόν πολλοί τον πολέμησαν και θέλησαν να τον εξαφανίσουν, αλλά όλοι τους καταποντίστηκαν. Ό σταυρός είναι αυτός που μένει στους αιώνες των αιώνων.
Αν σήμερα υπάρχει Ελλάδα είναι γιατί σε κάθε σημείο της ελληνικής επικράτειας ορθώνεται ο σταυρός του Χριστού. Αν ποτέ τον αφαιρέσουν, όπως κατά καιρούς επιχειρήθηκε, τότε θα χάσουμε τον ουράνιο προσανατολισμό μας και θα πλέουμε στο χάος της απελπισίας και απογνώσεως.
Η πορεία τής Ελλάδας ήταν και είναι πάντα μαρτυρική και αγιαστική. Σταυρός και Ελλάδα έγιναν ένα και το αυτό στη συνείδηση του Έλληνα ορθοδόξου χριστιανού. Αν κάποια στιγμή αυτά τα δυο χωρισθούν, τότε θα χωρισθεί και η Ελλάδα από τον ουρανό. Συνεπώς δεν θα έχουμε λόγο ύπαρξης επί τής Γης ούτε ή Ελλάδα, ούτε κι εμείς οι κατ’ όνομα φέροντες το όνομα του Χριστού.
«Σταυρέ του Χριστού σωσον ημάς τη δυνάμει σου».