Γιατί τσουγκρίζουμε τα αβγά και άλλα πασχαλινά έθιμα

της Μαρίας Σενετάκη

Από το τραπέζι του Πάσχα δε λείπει ποτέ αρνάκι, κοκορέτσι, τσουρέκι, κουλουράκια και φυσικά κόκκινα αβγά για τη “μάχη” του τσουγκρίσματος. Ξέρετε όμως γιατί διεκδικούν θέση στο πασχαλινό τραπέζι και τι συμβολίζουν;

Τα αβγά του Πάσχα

Το αβγό αποτελεί σύμβολο της γέννησης του κόσμου και του κύκλου της ζωής, δεν είναι λοιπόν περίεργο που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πασχαλινού τραπεζιού, μιας και το Πάσχα -με την Ανάσταση του Χριστού- γιορτάζουμε τη νίκη της ζωής επί του θανάτου. Πλέον τα συναντάμε βαμμένα σε διάφορα χρώματα και με πολλά και ευφάνταστα σχέδια, ωστόσο παραδοσιακά βάφονται κόκκινα, ενώ η μέρα που γίνεται το βάψιμο τους είναι η Μεγάλη Πέμπτη.

Σύμφωνα με την παράδοση λοιπόν, η Μεγάλη Πέμπτη -η μέρα που γίνεται η Σταύρωση- είναι η μέρα που βάφονται τα αβγά κόκκινα, μιας και το χρώμα αυτό συμβολίζει το αίμα του Χριστού. Όσον αφορά στο τσούγκρισμα των αβγών, συμβολίζει την Ανάσταση ή το σπάσιμο του τάφου του Χριστού και πιθανολογείται ότι ξεκίνησε ως παιχνίδι στη Βρετανία και κατόπιν εξαπλώθηκε. Σημειώστε ότι σύμφωνα με το έθιμο το πρώτο αβγό που βάφετε κάθε χρόνο είναι της Παναγίας και δεν πρέπει να σπάει, αντιθέτως το φυλάτε στο εικονοστάσι μέχρι τη Μεγάλη Πέμπτη του επόμενου Πάσχα οπότε και το φυτεύετε στο χωράφι (εάν έχετε, αλλιώς στις γλάστρες σας) για να είναι εύφορο.

Οι πλεξούδες των γλυκών

Μπορεί κάθε περιοχή της Ελλάδας να έχει τα δικά της ιδιαίτερα γλυκά που ετοιμάζουν στα σπίτια τη Μεγάλη Πέμπτη, ωστόσο υπάρχουν δύο γλυκά που δε λείπουν από κανένα σπίτι. Ο λόγος για τα τσουρέκια και τα πασχαλινά κουλουράκια, που μπορεί οι συνταγές τους να διαφέρουν, μοιράζονται όμως ένα κοινό χαρακτηριστικό -το σχήμα τους θυμίζει πλεξούδα. Και εάν αναρωτιέστε γιατί επιλέγουμε αυτό το σχήμα, είναι γιατί συμβολίζει την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων. Επιπλέον, τα τσουρέκια αλλά και το λαμπρόψωμο και οι λαμπροκουλούρες που φτιάχνονται σε διάφορα μέρη της χώρας μας συμβολίζουν την Ανάσταση, μιας και το αλεύρι “ζωντανεύει” και μεταμορφώνεται σε ψωμί.

 Γιατί το αρνάκι μπαίνει στη σούβλα;

Το έθιμο του σουβλιστού αρνιού προέρχεται από τις παραδόσεις των Εβραίων, οι οποίοι μάλιστα έβαφαν και την είσοδο των σπιτιών τους με το αίμα του θυσιαζόμενου αρνιού, κατ’ αναπαράσταση της νύχτας της εξόδου από την Αίγυπτο. Το θυσιαζόμενο αρνί λοιπόν γίνεται οβελίας (ψήνεται δηλαδή στη σούβλα), συμβολίζοντας τον “αμνό” του Θεού που θυσιάστηκε για την ανθρωπότητα.

Στην Ελλάδα, το σούβλισμα είναι μια πολύ παλιά μέθοδος ψησίματος, την οποία εφάρμοζαν και οι αρχαίοι Έλληνες πριν χιλιάδες χρόνια. Πλέον βέβαια, κάθε περιοχή έχει τις δικές τις πασχαλινές παραδόσεις που περιλαμβάνουν και άλλους τρόπους ψησίματος των κρεάτινων εδεσμάτων, όπως το κλέφτικο, το γεμιστό αρνί και η γάστρα.

 Το ξύδι της Μεγάλης Παρασκευής

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα αυστηρής νηστείας και από το τραπέζι μας απουσιάζουν τόσο το κρέας, τα γαλακτοκομικά και το ψάρι όσο και το ελαιόλαδο. Αυτό που δεν παραλείπουμε είναι το ξύδι, ως ένδειξη πίστης στο Χριστό που πάνω στο σταυρό ήπιε ξύδι. Προσθέστε το σε πατατοσαλάτες, σε φακές μαγειρεμένες χωρίς ελαιόλαδο αλλά και σε πράσινες σαλάτες.