Εσωτερικό θέμα οι μουφτήδες

Ξεκαθαρίζει το τοπίο με τους μουφτήδες στη Θράκη μετά και την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το σκεπτικό της οποίας στηρίζεται σε νόμους και αποφάσεις που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση.

Το ΣτΕ υποστηρίζει πως η θέση, ο ρόλος και οι δικαιοδοτικές αρμοδιότητες του μουφτή είναι εσωτερικό ζήτημα της Ελλάδας απορρίπτοντας τις αιτήσεις ακύρωσης των δύο πρώην μουφτήδων κατά των αποφάσεων του υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων με τις οποίες συνταξιοδοτούνταν λόγω παρέλευσης ορίου ηλικίας (67^ο έτος). Σύμφωνα με Δικαστήριο, οι μουφτήδες δεν είναι ισόβιοι όπως συμβαίνει με τους μητροπολίτες, αφού έχουν διαφορετικές αρμοδιότητες, ενώ αποφασίστηκε ότι δεν μπορεί να γίνει επιλογή μουφτήδων μέσω εκλογών.

Το ΣτΕ με δύο αποφάσεις του απέρριψε τις αιτήσεις ακύρωσης των δύο πρώην μουφτήδων Ξάνθης και Κομοτηνής κατά των αποφάσεων του υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, με τις οποίες συνταξιοδοτούνταν λόγω παρέλευσης του ορίου ηλικίας (67^ο έτος) όπως προβλέπει ο νόμος του 2018. Το σκεπτικό των αποφάσεων αυτών αποδέχεται τη συνταγματικότητα των σχετικών νόμων και απαντά στο κρίσιμο ερώτημα εάν η θέση, ο ρόλος και οι δικαιοδοτικές αρμοδιότητες του μουφτή είναι εσωτερικό ζήτημα της Ελλάδας ή ρυθμίζεται από διεθνείς συνθήκες.

Το ΣτΕ αποδέχεται ότι ο νόμος για την προαιρετικότητα της σαρίας δεν μεταβάλλει τον «θεσμικό και διττό ρόλο των μουφτήδων (θρησκευτικών λειτουργών και δημοσίων υπαλλήλων – ιεροδικών) και της μουφτείας ως δημόσιας υπηρεσίας επιπέδου Γενικής Διεύθυνσης (δηλαδή, αποκεντρωμένης υπηρεσίας του υπουργείου Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων)», αλλά διατηρεί «απαράλλακτες (θρησκευτικές, εποπτικές, γνωμοδοτικές, δικαστικές)» τις αρμοδιότητες των μουφτήδων. Η απόφαση αυτή σημαίνει ότι τυχόν συζήτηση περί εκλογής των μουφτήδων είναι άνευ αντικειμένου, καθώς όσο διατηρούνται οι δικαιοδοτικές αρμοδιότητες των μουφτήδων, οι εκλογές (άμεσες από όλους τους μουσουλμάνους ή έμμεσες από ειδικό εκλεκτορικό σώμα στο οποίο θα μετέχουν και πολιτικοί εκπρόσωποι) είναι αδύνατες γιατί είναι αντισυνταγματικές. Θεωρεί δε, ότι εξαιτίας της «σύνθετης ιδιότητας των μουφτήδων», το όριο ηλικίας για την υπηρεσία τους, που εξυπηρετεί σκοπούς δημοσίου συμφέροντος και εναρμονίζεται με το γενικώς ισχύον καθεστώς λύσεως της υπηρεσιακής σχέσεως λόγω συμπληρώσεως ορίου ηλικίας των δημοσίων υπαλλήλων ή λειτουργών, αποτελεί «θεμιτό περιορισμό της διατηρήσεως της συγκεκριμένης θέσεως και δεν θίγει την κατοχυρούμενη από το Σύνταγμα θρησκευτική ελευθερία». Το σκεπτικό του ΣτΕ οδηγεί στη θέση ότι η τουρκική επιδίωξη να εκλέγονται μουφτήδες οι οποίοι θα έχουν πολιτικό ρόλο, θα είναι ισόβιοι, ανέλεγκτοι και θα ασκούν και ιεροδικαστικά καθήκοντα κρίθηκε οριστικά αντίθετη με το Σύνταγμα της Ελλάδας.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε, επίσης, ότι η λύση της υπηρεσιακής σχέσεως των πρώην μουφτήδων δεν ήταν αντίθετη στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και ειδικότερα με τα άρθρα περί θρησκευτικής ελευθερίας, καθώς «το μέτρο αυτό είναι δικαιολογημένο σε μία δημοκρατική κοινωνία, διότι δεν παραβιάζει τη δίκαιη ισορροπία μεταξύ της θρησκευτικής ελευθερίας και των αναφερθέντων σκοπών δημοσίου συμφέροντος».

Ιδιαίτερα σημαντικό επίσης είναι το σημείο της απόφασης του ΣτΕ που αναφέρει ότι «για τους θρησκευτικούς λειτουργούς των μουσουλμάνων η Συνθήκη της Λωζάννης δεν περιέχει καμία αναφορά (βλ. και την απόφαση ΕΔΔΑ μείζονος σύνθεσης, της 19.12.2018, Molla Sali κατά Ελλάδος, 20452/14, σκ. 151). Η παράλειψη τέτοιας ρυθμίσεως στη Συνθήκη αυτή δεν είναι τυχαία αλλά συνειδητή και μαρτυρεί την πρόθεση και τη βούληση των συμβαλλομένων μερών να μην ισχύουν εφεξής οι διατάξεις του άρθρου 11 της Συνθήκης των Αθηνών. (…) Κατά συνέπεια οι διατάξεις του άρθρου 11 της Συνθήκης των Αθηνών δεν ισχύουν πλέον, βάσει του άρθρου 28 παράγραφος 1 του Συντάγματος και των γενικών αρχών του διεθνούς δικαίου».

Εν κατακλείδι, οι αποφάσεις του ΣτΕ με το σκεπτικό τους «επικυρώνουν» τον ισχύοντα νόμο, βάσει του οποίου η επιλογή μουφτήδων γίνεται έπειτα από εισήγηση δεκαμελούς επιτροπής μουσουλμάνων και απόφαση του Ελληνα υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων. Σύστημα που εναρμονίζεται και με το ισλάμ και το ελληνικό Σύνταγμα.