Του Σεβαμιωτάτου Μητροπολίτη Σύρου κ. Δωρόθεου Β’
Πολλές φορές και στο παρελθόν, ορισμένοι αναφερόμενοι στην ακτημοσύνη του Ιδρυτή της Εκκλησίας, υποστηρίζουν ότι Αυτή ούτε δικαιούται και ούτε πρέπει να διαθέτει περιουσία, με αποτέλεσμα να εγείρονται αμφιβολίες, αμφισβητήσεις και ενίοτε, ως εκ περισσού, συγκρούσεις μεταξύ των κορυφαίων θεσμών του Ελληνισμού, την Εκκλησία και την Πολιτεία.
Μια ψύχραιμη, όμως, εξέταση των βιβλικών δεδομένων, αποκαλύπτει ότι ο Σύλλογος των Αποστόλων διέθετε «περιουσία», είχε ταμείο, τον «γλωσσόκομο», διαχειριστής του οποίου μαρτυρείται ο Ιούδας.
Αλλά και η κοινοκτημοσύνη της αρχέγονης Εκκλησίας δεν ήταν τίποτ’ άλλο παρά μια θεληματική «αναδιανομή του εισοδήματος», καθώς οι «έχοντες και κατέχοντες» «έθεντο παρά τους πόδας των Αποστόλων»( Πράξ. 4, 35) τα αγαθά, τα οποία διένειμαν οι Απόστολοι στους πτωχούς, τις χήρες και τους εμπερίστατους αδελφούς, ακόμα και σε κατά τόπους Εκκλησίες!
Στους αιώνες που ακολούθησαν από την επίγεια ίδρυσή Της, η Εκκλησία δεν έκανε τίποτ’ άλλο, παρά να συνεχίσει την Αποστολική παράδοση, η οποία θεωρούσε τη βοήθεια των πτωχών και εμπεριστάτων όχι ως μία προσωπική υποχρέωση, αλλά ως έργο επιβεβλημένο για ολόκληρο το εκκλησιαστικό σώμα, που ο Απ. Παύλος αποκαλεί «λειτουργία» (Β’ Κορινθ. 9, 12). Χρησιμοποιεί μάλιστα και την έννοια της «λογείας» (Α’ Κορινθ. 16,1) (του εράνου) για να σημάνει το φιλανθρωπικό έργο των Εκκλησιών της Γαλατίας και της Κορίνθου, κατά τη διάρκεια της κυριακάτικης ευχαριστιακής συνάξεως, οπότε και εκδηλωνόταν το φιλανθρωπικό έργο (η ελεημοσύνη) της πρώτης Εκκλησίας.
Ετσι, σε εποχές που η κοινωνική πρόνοια ήταν ανύπαρκτη, όταν ορφανά, άρρωστοι και γέροντες εγκαταλείπονταν στην τύχη τους, η Εκκλησία ανέλαβε και υλοποίησε μοναδικό και πρωτόγνωρο στην ιστορία της ανθρωπότητας έργο κοινωνικής πρόνοιας και φροντίδας! Τα πρώτα ορφανοτροφεία, πτωχοκομεία, νοσοκομεία και γηροκομεία -και σχολεία, να προσθέσουμε!- ήταν εξαρτήματα Ναών και Μονών, για την ίδρυση και λειτουργία των οποίων ήταν απαραίτητη η -κατά μερικούς- «επάρατη» εκκλησιαστική περιουσία!
Μια περιουσία, που δεν την άρπαξαν, δεν τη σφετερίστηκαν, δεν την έκλεψαν… Μια περιουσία, που τους παραχωρήθηκε ελεύθερα και απλόχερα από τον ίδιο το λαό, καθώς στη συνείδησή του υπήρχε η βεβαιότητα της αξιοποίησής της σε έργα αγάπης και φιλανθρωπίας!
Το ιδεολόγημα περί δημεύσεως της Εκκλησιαστικής περιουσίας «για το λαό» εμφανίστηκε στη φεουδαρχική Ευρώπη και προβλήθηκε από το κίνημα του Διαφωτισμού, με πρωτοπόρο το Βολταίρο, που όμως, δεν τόλμησε να ζητήσει να δημευθεί «για το λαό» και η περιουσία των αριστοκρατών και των μοναρχών, στα σαλόνια των οποίων ο ίδιος σιτιζόταν, ονειδίζοντας το Χριστιανισμό…
Αλλά και αν ακόμη δεχθούμε ότι για τα τότε δεδομένα της Δυτικής Ευρώπης το σύνθημα αυτό είχε άλλοθι, ήταν και είναι έωλο για την καθ’ ημάς Ανατολή!
Παρά τις όποιες μεμονωμένες, ανθρώπινες ελλείψεις, παρατυπίες και υπερβολές, μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι η «περιουσία» της Εκκλησίας ήταν και είναι πάντα «από το λαό, για το λαό»!
Από την εποχή του Αυτοκράτορα Ηράκλειου μέχρι σήμερα, η Εκκλησία ιερουργεί δύο Λειτουργίες, δύο «έργα λαού», τεμαχίζοντας και διανέμοντας τον Αρτο, με τις δύο μορφές του, ως Σώμα Χριστού και ως τροφή για τους πεινασμένους, στέγη για τους άστεγους, ρούχο για τους γυμνητεύοντες, φάρμακο για τους άρρωστους, φροντίδα για τους αδύναμους…
Χάρη στην Εκκλησιαστική περιουσία, που εναπέμεινε ύστερα από τη Βαυαρική επέλαση και τις αλλεπάλληλες απαλλοτριώσεις και παραχωρήσεις, μικρό αντάλλαγμα των οποίων και «ελάχιστη ανταπόδοση του Κράτους σ’ αυτά που η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει δώσει σε ψυχές και περιουσία, για την επιβίωση του Εθνους», όπως υπογράμμισε μεγάλος Ελληνας πολιτικός, είναι η συμβατική υποχρέωση της Πολιτείας να αναλάβει τη μισθοδοσία των Κληρικών, σήμερα η Εκκλησία πρωτοπορεί και συμπαρίσταται ενεργά στην Πολιτεία σε θέματα υγείας, κοινωνικής μέριμνας και παιδείας…
Ταυτόχρονα, σε εποχές οικονομικής κρίσης και δυσπραγίας, όπως η σημερινή, στα Εκκλησιαστικά Ιδρύματα καλύπτονται εκατοντάδες θέσεις εργασίας, με ταυτόχρονη ζωογόνηση των τοπικών αγορών και επαγγελματιών, συμβάλλοντας έτσι στην κοινή προσπάθεια για οικονομική ανάκαμψη και ευημερία.
Η Εκκλησία λοιπόν και πρέπει, και δικαιούται να έχει περιουσία! Εκείνο που χρειάζεται είναι η αρμονική συνεργασία Κράτους και Εκκλησίας, χωρίς ιδεοληψίες και εκατέρωθεν προκαταλήψεις…
Και κυρίως σιωπή!
Γιατί κατά τη Μητέρα Τερέζα της Καλκούτας, «ο καρπός της σιωπής είναι η προσευχή. Ο καρπός της προσευχής είναι η πίστη. Ο καρπός της πίστης είναι η αγάπη. Ο καρπός της αγάπης είναι η προσφορά. Ο καρπός της προσφοράς είναι η ειρήνη»!
Εφημερίδα «Κιβωτό της Ορθοδοξίας»