Αρχιμ. Δανιήλ Ψωίνος: Η απλοἱκή διδασκαλία του Οσίου Ιακώβου του Τσαλίκη

Την διδασκαλία του την θεόπνευστη, την προσέφερε με απλοϊκό, ζεστό, όμορφο και διακριτικό τρόπο, σε όλους όσους τον επισκέπτονταν, ζητούσαν την συμβουλή του, βρίσκονταν κοντά του για να αντλήσουν από αυτόν λίγη χάρη, λίγη ελπίδα, λίγη χαρά, λίγο κουράγιο.

Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου

Την δεύτερη κατά σειρά ομιλία του, αφιερωμένη στον Όσιο Ιάκωβο τον εν Ευβοία πραγματοποίησε ο Αρχιμανδρίτης Δανιήλ Ψωίνος, της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς, στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, την Τετάρτη 6 Νοεμβρίου.

Η ομιλία, που δόθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», είχε ως θέμα: «Όσιος Ιάκωβος Τσαλίκης: Η απλοϊκή διδασκαλία του».

Της ομιλίας, προηγήθηκε Παράκληση προς τιμήν της Παναγίας Βηματάρισσας.

Ο π. Δανιήλ στην ομιλία του, παρουσίασε μερικές πτυχές της διδασκαλίας του Αγίου. Και παρ’ όλο που ο Άγιος δεν έγραψε συγγράμματα και δεν άφησε ένα πλούσιο συγγραφικό έργο, όμως είπε πάρα πολλά.

Την διδασκαλία του την θεόπνευστη, την προσέφερε με απλοϊκό, ζεστό, όμορφο και διακριτικό τρόπο, σε όλους όσους τον επισκέπτονταν, ζητούσαν την συμβουλή του, βρίσκονταν κοντά του για να αντλήσουν από αυτόν λίγη χάρη, λίγη ελπίδα, λίγη χαρά, λίγο κουράγιο.

Η διδασκαλία του, συνέχισε, έχει πολλές ομοιότητες με εκείνην δύο συγχρόνων αγίων, του Αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτη και του Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτη.

Και φανερώνει την ολοζώντανη και ολοφάνερη παρουσία του Παναγίου Πνεύματος στην ζωή τους.

Δείχνει επίσης, την εμπειρία της Εκκλησίας μας. Είναι μία διδασκαλία γεμάτη σοφία, γνώση, αλλά που μπορεί εύκολα να αφομοιωθεί και να γίνει ζωή και πράξη.

Ο Άγιος Ιάκωβος έλεγε, ότι η χάρη των αγίων υπάρχει ακόμα και στις ιερές τους εικόνες. Προσκυνώντας μία εικόνα, προσκυνούμε τον ίδιο τον άγιο που εικονίζεται εκεί.

«Και η προσκύνηση μας αυτή είναι τιμητική. Λατρεύουμε μόνο τον Θεό. Προσκυνώντας όμως τον άγιο, λαμβάνουμε χάρη Θεού και ευλογία Θεού μέσω του αγίου. Γι’ αυτό και μας προτρέπει ο Άγιος να σεβόμαστε και να τιμούμε τις άγιες και ιερές εικόνες.»

Συνεχίζοντας ο Άγιος μας διδάσκει ότι ο διάβολος φεύγει όταν είμαστε καθημερινά αφιερωμένοι στην προσευχή. Η προσευχή είναι πανοπλία που μας θωρακίζει, είναι όπλο με το οποίο βγαίνουμε στον πνευματικό αγώνα, στον πνευματικό πόλεμο και αντιμαχόμαστε τον εχθρό μας, τον διάβολο.

Είναι βακτηρία η προσευχή που μας στηρίζει, άγκυρα που μας κρατάει σταθερούς στην πίστη.

Ο Άγιος τονίζει την σπουδαιότητα της και μας προτρέπει να μένουμε αφιερωμένοι στην προσευχή. Να δοθούμε «ψυχή τε και σώματι» στην προσευχή. Γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουμε να παλέψουμε τον ορκισμένο εχθρό μας, τον διάβολο.

«Συνήθιζε ο Άγιος να λέει ότι έχει μεγάλη σημασία η ρίζα. Το έλεγε αυτό αναφερόμενος στους γονείς, που είναι η ρίζα της οικογένειας, των παιδιών τους.

Όπως η ρίζα επηρεάζει όλο το φυτό, έτσι και η ρίζα της οικογένειας, οι γονείς, επηρεάζουν με την ζωή τους, τα παιδιά τους. Και διαμορφώνουν την ατμόσφαιρα μέσα στην οικογένεια.»

Μας λέει όμως και κάτι πολύ σημαντικό ο Άγιος για την πνευματική μας ζωή. Δεν πρέπει να αλλάζουμε εύκολα τον πνευματικό μας. Αν κάτι μας προβληματίζει, ας καθίσουμε να το συζητήσουμε μαζί του. Κι αν πάλι δεν αναπαυόμαστε, τότε να πάρουμε την ευχή του και να πάμε κάπου αλλού.

Χαιρόταν ο Άγιος όταν έβλεπε ανθρώπους σεμνά ενδεδυμένους. Ο χώρος της Εκκλησίας είναι ένας ιδιαίτερος χώρος. Είναι ο χώρος της παρουσίας του Θεού και θέλει ιδιαίτερη προσοχή σε όλα.

Ο Άγιος κήρυττε την σεμνότητα, διότι έλεγε πως η εξωτερική μας εμφάνιση, φανερώνει και το τι υπάρχει μέσα μας.

Σχετικά με την εξομολόγηση ο Άγιος έλεγε να μην γνωστοποιούμε την πνευματική μας ζωή και κατάσταση σε κανέναν, γιατί δεν αφορά κανέναν. Όλα τα πνευματικά μας να γίνονται εν κρυπτώ. Και πάντοτε με την ευχή του πνευματικού μας.

Προχωρώντας ο π. Δανιήλ, σχετικά με την διδασκαλία του Αγίου Ιακώβου, τόνισε ότι μας συνιστά ο Άγιος να προσέχουμε τι ζητάμε στη  προσευχή μας από τον Θεό, ώστε αυτή η προσευχή μας να μην γίνεται αδιάκριτη. Να μην γίνεται η προσευχή μας επαιτεία και να μην ξεπερνάμε τα όρια.

Σχετικά με τη νεότητα, έλεγε ο Άγιος στους νέους να προσέχουν πολύ την ζωή τους, τις επιλογές τους και τις παρέες τους. Είναι πολύ σημαντικό να κάνουν σωστές συναναστροφές.

Όταν αρρωσταίνουμε, μας λέει πάλι ο Άγιος, να πηγαίνουμε στον γιατρό και να κάνουμε πιστά τη θεραπεία που μας προτείνει. Εδώ χτυπάει τον ζήλο που είναι υπέρμετρος και επιπόλαιος πολλές φορές σε εμάς.

Η τηλεόραση για τον Άγιο ήταν απαγορευμένο πράγμα. Γιατί η τηλεόραση έχει ένα ύπουλο τρόπο να μας ωθεί προς το κακό.

«Αναφερόμενος στους γονείς ο Άγιος λέει πως όταν τα παιδιά δεν τους ακούνε, να μην γίνονται πιεστικοί. Σε μια καλή ώρα που το παιδί θα είναι ξεκούραστο, δεκτικό, τότε να του μιλήσουν. Κι αν συνεχίσουν να μην τους ακούν, να συνεχίσουν οι γονείς να τα αντιμετωπίζουν με αγάπη.

Γιατί με την αυστηρότητα και θα φύγουν, και δεν θα τους ακούσουν, και δεν θα καταφέρουν αυτό που είναι ωφέλιμο για τα παιδιά.»

Όταν πήγαινε κάποιος να εξομολογηθεί στον Άγιο, έφευγε ξεκούραστος, αναπαυμένος κι έχοντας μέσα του ελπίδα. Κι όταν του εμπιστευόταν κάτι που τον βασάνιζε, ο Άγιος έλεγε: «ζει Κύριος ο Θεός εις τους αιώνας».

Μια θαυμαστή φράση, τόνισε ο π. Δανιήλ, που ο καθένας μπορεί να επαναλαμβάνει όταν τον επισκέπτεται μια δυσκολία, και που ενεργεί στο πρόβλημα δίνοντας άλλη τροπή και πορεία τα πράγματα.

«Για την Αγία Γραφή, ο Άγιος συμβουλεύει να την διαβάζουμε καθημερινά. Κι αφού μελετήσουμε την Αγία Γραφή, να κάνουμε την Παράκληση της Παναγία μας και πέντε μετάνοιες, όπως έλεγε χαρακτηριστικά. 

Αυτά συντελούνε στην πνευματική μας θωράκιση και προωθούν την πνευματική μας πορεία.»

Σχετικά με τη νηστεία, ο Άγιος έλεγε ότι πρέπει να νηστεύουμε γιατί καταρχάς η νηστεία είναι η πρώτη εντολή του Θεού, που δόθηκε στους πρωτοπλάστους.

Κάτι ακόμη σημαντικό που μας προσφέρει ο Άγιος και αφορά άμεσα την πίστη μας, έχει να κάνει με το γεγονός του να έχουμε αμφιβολίες, δυσπιστίες και απιστία για τον Θεό. Και ο Άγιος μας προτρέπει να μην έχουμε καμία αμφιβολία για τον Θεό. Ο Θεός υπάρχει και μας αγαπά και νοιάζεται για εμάς.

Χωρίς ψυχή καθαρή, συνεχίζει ο Άγιος, η θεία Κοινωνία δεν ωφελεί. Γι’ αυτό και είναι ανάγκη να προετοιμαζόμαστε. Να εξομολογούμαστε χωρίς φόβο και ντροπή, να συμφιλιωνόμαστε με τους συνανθρώπους μας, να κάνουμε την ψυχή μας ανάλαφρη. Κι έτσι να πηγαίνουμε να μεταλαμβάνουμε των θείων μυστηρίων.

Μιλώντας για τη στεναχώρια, ο Άγιος μας λέει ότι είναι η πιο μεγάλη αρρώστια. Να βρίσκουμε τρόπο να διώχνουμε όσο μπορούμε, περισσότερη στεναχώρια από μέσα μας, ώστε να μην μας κάνει κακό.

Και κλείνοντας ο π. Δανιήλ την ομιλία του, σημείωσε:

«Τέλος ο Άγιος τόνιζε ότι η Αγία μας Εκκλησία προσέφερε, προσφέρει και θα προσφέρει πολλά στον άνθρωπο. Μέσα σε αυτήν κανείς  βρίσκει την υγειά του, την παρηγοριά του, την ελπίδα του και την σωτηρία της ψυχής του.

Γι’ αυτό μας προτρέπει να είμαστε συχνά μέσα στην Εκκλησία, να μην απουσιάζουμε από την μυστηριακή της ζωή, από την χάρη της, για να είμαστε άνθρωποι χαριτωμένοι, έχοντας μέσα μας την χάρη και την ευλογία του Παναγίου Πνεύματος.»