Το Ενημερωτικό-Μορφωτικό Τμήμα της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας αναρτά συνέντευξη του Μακαριωτάτου Μητροπολίτη Κιέβου Ονουφρίου, η οποία δημοσιεύθηκε στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού των φοιτητών των Θεολογικών Σχολών Κιέβου «Akademichesky letopisets».
– Μακαριώτατε, πώς να μάθουμε να αγαπούμε τους εχθρούς και τι είναι η πραγματική χριστιανική αγάπη;
– Για να αγαπήσουμε τους εχθρούς μας, πρέπει πρώτα να αγαπήσουμε τον Θεό. Τι είναι η αγάπη προς τον Θεό; Είναι η εφαρμογή των Νόμων του Θεού. Είπε ο Κύριος: «Όποιος αγαπά Με, τις εντολές μου τηρεί». Η αγάπη δεν επιλέγει ποια από τις εντολές να εφαρμόζει και ποια όχι. Εάν θέλουμε να γνωρίζουμε, εάν αγαπάμε τον Θεό ή όχι, θα πρέπει να δούμε, εάν εφαρμόζουμε τους Νόμους του Θεού. Η αγάπη προς τον Θεό είναι η πρώτη και η κύρια εντολή. Ενώ η δεύτερη, που είναι όμοιά της, είναι η αγάπη προς τον πλησίον. Εάν, όμως, δεν υπάρχει αγάπη προς τον Θεό, δεν υπάρχει και αγάπη προς τον πλησίον. Διότι η αγάπη προς τον πλησίον πρέπει να ομοιάζει με την αγάπη προς τον Θεό, διότι εάν δεν υπάρχει, με τι θα ομοιάζει η αγάπη μας προς τον άνθρωπο; Ίσως με κάποια γελοιογραφία. Όταν ο άνθρωπος δεν αγαπά τον Θεό και ισχυρίζεται ότι αγαπά τον πλησίον, εξαπατά τον εαυτό του και όλους τους γύρω του. Και εάν αγαπάμε τον άνθρωπο χωρίς τον Θεό, δηλαδή, χωρίς να αγαπούμε τον Θεό, η αγάπη μας είναι εμπόριο. Αγαθοεργούμε προς τον πλησίον, διότι υπολογίζουμε ότι κάποτε και αυτός θα μας συμπεριφερθεί ομοίως, ή επειδή είναι συγγενής μας, ή είναι φίλος μας, ή επειδή αναμένουμε κάποια ανταπόδοση αυτής της αγάπης. Η πραγματική αγάπη είναι αγάπη θυσιαστική, εξαφανίζει το κακό, μας ανεβάζει πάνω από τις καθημερινές μικρότητες και ο άνθρωπος, ο οποίος πέτυχε τέτοια αγάπη, δεν δυσκολεύεται καθόλου να αγαπήσει και τους εχθρούς τους.
– Πώς να διατηρήσει κανείς την πνευματική καθαρότητα;
– Όλοι εμείς, οι γηγενείς, όσοι ζούσαν πριν από εμάς, τους σημερινούς, και όσο θα ζήσουν μετά, είναι αμαρτωλοί. Οι μεν έχουν μεγαλύτερες αμαρτίες, οι δε μικρότερες, άλλοι έχουν ασήμαντες αμαρτίες, ωστόσο κάθε άνθρωπος έχει αμαρτία, που τον εμποδίζει να βλέπει τον Θεό στη δόξα Του. Κάθε άνθρωπος, ακόμη και ο πλέον αμαρτωλός, εάν προσέχει τον εαυτό του και όσα συμβαίνουν στον κόσμο, διαβλέπει την ισχύ και τη δύναμη του Θεού. Εάν, όμως, θέλουμε να βλέπουμε τον Θεό όχι μόνον με τη δύναμή Του, αλλά και με τη δόξα Του, κατά την επίγεια μας ζωή θα πρέπει να καταβάλλουμε ιδιαίτερες προσπάθειες να ακολουθήσουμε τον Χριστό, να μετανοούμε και να διορθωνόμαστε. Μέσω της εφαρμογής των εντολών του Θεού πρέπει να αναζητούμε τον Χριστό. Εάν δεν βρήκα ακόμη τον Χριστό, θα Τον αναζητήσω, εάν Τον βρήκα, θα Τον ακολουθήσω, θα γνωρίζω και θα εφαρμόζω το θέλημά Του. Μόνον κατ᾽αυτόν τον τρόπο θα αξιωθούμε να δούμε, πρόσωπο με πρόσωπο, με τα μάτια της καρδιάς τον Κύριο στη δόξα Του, και τούτο επιτυγχάνεται μόνον με την «καθαρή καρδία». Κάθε άνθρωπος πρέπει στη ζωή του να ακολουθήσει τον Χριστό, προκειμένου να Τον δει με τα μάτια της καρδιάς Του· τότε θα αξιωθούμε να δούμε τον Χριστό και με τα σωματικά μας μάτια στην Ουράνια Βασιλεία Του.
– Ποιος είναι για Σας ο αληθινός χριστιανός;
– Ο αληθινός χριστιανός είναι εκείνος ο άνθρωπος, ο οποίος είναι σε θέση να μεταμορφώνεται και να το επιθυμεί. Κάθε άνθρωπος έχει το καθ᾽εικόνα. Το να μεταμορφώνεται κανείς σημαίνει να ανακαλύπτει αυτή τη μορφή, να τον καθαρίζει από την αμαρτία, από την υπερηφάνεια, από τη ζήλεια και την οργή, από κάθε ακαθαρσία του βίου, από την πώρωση, και να αναδεικνύει αυτό το θεϊκό κάλλος, που κάθε άνθρωπος έχει μέσα του. Πώς επιτυγχάνεται αυτό; Ο άνθρωπος πρέπει να ανεβαίνει στο Θαβώριο όρος, δηλαδή να ξεκολλά από τη γη, από αμιγώς γήινα συμφέρονται και σταδιακά να ανυψώνεται υπεράνω τους. Και τούτο ο άνθρωπος μπορεί να το πετύχει με τη βοήθεια της προσευχής και της μετάνοιας. Με την πίστη ανυψωνόμενοι από τα γήινα προς τα Ουράνια, πρέπει να προσευχόμαστε και να τελειοποιούμε μέσα μας τη θεία αγάπη και τη θεία ελπίδα. Οι Απόστολοι, μπροστά στους οποίους μεταμορφώθηκε ο Κύριος, μας διδάσκουν τα εξής: ο Απόστολος Πέτρος είναι πρότυπο της πίστεως, ο Απόστολος Ιάκωβος της ελπίδας, και ο Απόστολος Ιωάννης της αγάπης. Κάθε άνθρωπος έχει το δικό του χαρακτήρα, ήθος, συμπεριφορά και ατομικά χαρακτηριστικά του προσώπου. Αλλά ο κάθε άνθρωπος έχει και το κατ᾽εικόνα, το οποίο είναι όμορφο και ευγενές και αποτελεί εκείνο το κόσμημα, το οποίο καθιστά τον άνθρωπο πραγματικό άνθρωπο. Όταν ο άνθρωπος φροντίζει μόνον πώς να ανέβει στο όρος Θαβώρ, δηλαδή εκεί, όπου ευρίσκεται ο Κύριος στη δόξα Του, τότε είναι πραγματικός χριστιανός.
– Για Εσάς, ως Προκαθήμενο της Εκκλησίας, ποιο ήταν το πλέον δύσκολο στη διακονία και ποιο το πλέον κεντρικό;
– Είμαι πρώτα μοναχός. Και βλέπω αυτό το αξίωμα ως ένα άλλο στη σειρά του εκκλησιαστικό διακόνημα, τα οποία μου έχουν ανατεθεί πολλά στη ζωή μου. Κάθε διακονία του μοναχού είναι η άσκηση του διακονήματος. Μπορεί να διαφέρει: το προσφοροποιείο, η χορωδία, η τράπεζα, η τέλεση ιερών ακολουθιών, η αρχιερατεία. Η αποστολή μας είναι να βιάζουμε τον εαυτό μας να ακολουθούμε τις Εντολές του Κυρίου και να τις εφαρμόζουμε. Πρώτα απ᾽όλα, και αυτό είναι το κεντρικό, πρέπει να εξαναγκάζουμε τον εαυτό μας να κάνουμε μια ταπεινή προσευχή, να έχουμε εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού και ελπίδα όχι στον εαυτό μας, αλλά στον Θεό, ο Οποίος ανασταίνει τους νεκρούς. Πρέπει να προσπαθήσουμε να ζούμε έτσι, ώστε τα μάτια, οι σκέψεις μας να είναι πάντοτε στραμμένα στον Θεό και τότε θα δούμε ότι η ζωή μας είναι γεμάτη από την παρουσία Του και την περιεκτική Του χάρη. Θέλω αυτό το διάστημα, κατά το οποίο με κρατά ο Θεός σε αυτό το διακόνημα, η πνευματική ζωή κάθε Ιερέα και κάθε λαϊκού της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας να αλλάζει προς το βέλτιον. Αυτή η πνευματική προκοπή επιτυγχάνεται με την προσευχή. Κάθε χριστιανός πρέπει να εξαναγκάζει τον εαυτό του να διεξάγει τον κατά δύναμη αγώνα της προσευχής. Αυτή ακριβώς είναι εκείνο το κίνητρο, το οποίο ενδυναμώνει τον άνθρωπο και τον ανυψώνει. Χάρη στην προσευχή μπορούμε να επιτύχουμε και την ταπείνωση και την υπομονή και την αγάπη. Ως δεύτερη σπουδαία αποστολή θεωρώ τη σύναψη στενότερων επαφών του κλήρου με τον λαό. Σήμερα στην κοινωνία είναι της μόδας η ψηφιακή κοινωνία, δηλαδή μια κοινωνία κατά την οποία ως μεσολαβητής παρίσταται ένας συμβατικός, τεχνητός ή, όπως αποκαλείται αλλιώς, εικονικός κόσμος. Αυτός ο τεχνητός μεσολαβητής αποσπά τον άνθρωπο από τον πραγματικό κόσμο και δεν του δίνει τη δυνατότητα να καταλάβει την αλήθεια, η οποία είναι η πραγματικότητα. Μέσα από τη διά ζώσης, πραγματική κοινωνία ευρίσκουμε την αλήθεια, την οποία δεν προσφέρει ο ψηφιακός κόσμος, που είναι νεκρός και μπορεί να παριστάνει αρετές ως ελλείψεις και το αντίθετο. Γι᾽αυτό ακριβώς ο ιερός κλήρος πρέπει να επικοινωνεί με το ποίμνιο διά ζώσης, πρόσωπο με πρόσωπο. Τούτο προσφέρει τη δυνατότητα να καταλάβει σωστά τα προβλήματα των ανθρώπων και να τους βοηθήσει στην αντιμετώπισή τους.
