Την Κυριακή 19 Μαΐου το πρωί στο Ιερό Προσκύνημα της Παναγίας Σουμελά στο όρος Βέρμιο τελέστηκε Πολυαρχιερατική Θεία Λειτουργία και μνημόσυνο για τα 100 χρόνια από την γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, παρουσία των τοπικών πολιτικών και στρατιωτικών αρχών, ποντιακών σωματείων και μεγάλου πλήθους πιστών που συνέρρευσε για την επέτειο από διάφορα μέρη της Πατρίδας μας.
Προεξήρχε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλος, συλλειτουργούντων των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Δράμας κ. Παύλου, ο οποίος χοροστάτησε και στον Όρθρο, Ελασσώνος κ. Χαρίτωνος, του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Θερμών κ. Δημητρίου και του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονος, ο οποίος κήρυξε τον θείο λόγο και ανέγνωσε στο τέλος του ιερού μνημοσύνου επετειακή ομιλία για την γενοκτονία.
Ακολούθησε στο προαύλιο του Ναού ο πολεμικός χορός «Σέρρα» στη μνήμη των θυμάτων και αμέσως μετά λιτάνευση της Ιεράς Εικόνας της Παναγίας Σουμελά, τρισάγιο για τα θύματα της Γενοκτονίας και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο για την γενοκτονία, όπου φυλάσσονται τα οστά του Καπετάν Ευκλείδη, οπλαρχηγού του Πόντου. Εκεί ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις με τον ήχο της ποντιακής λύρας και το συμβολικό τραγούδι «Καπετάν Ευκλείδης».
Η ομιλία του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας στην Θ.Λειτουργία:
«Αἰνέα ἰᾶταί σε Ἰησοῦς ὁ Χριστός· ἀνάστηθι καί στρῶσον σεαυτῷ».
Δύο θαύματα, τίς θεραπεῖες δύο παραλύτων καί ταλαιπώρων ἀνθρώπων, μᾶς παρουσίασαν τά ἱερά ἀναγνώσματα τῆς σημερινῆς Κυριακῆς. Καί ἴσως κάποιοι διερωτῶνται γιατί οἱ τά πάντα καλῶς διαταξάμενοι πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ὅρισαν νά διαβάζεται ὡς ἀποστολικό ἀνάγνωσμα ἕνα θαῦμα παρόμοιο μέ αὐτό τό ὁποῖο μᾶς περιγράφει τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, τή θεραπεία δηλαδή τοῦ παραλυτικοῦ τῆς Βηθεσδᾶ ἀπό τόν Χριστό.
Ὁ λόγος τῆς παράλληλης παρουσιάσεως τῶν δύο αὐτῶν θαυμάτων εἶναι νά μᾶς δείξει καί νά μᾶς ὑπενθυμίσει τήν ἀλήθεια τῆς ὑποσχέσεως τοῦ Χριστοῦ πρός τούς μαθητές καί ἀποστόλους του ὅτι, δηλαδή, ἐν τῷ ὀνόματί του θά ἔκαναν καί αὐτοί ὅ,τι ἔκανε καί ὁ ἴδιος. Γι᾽ αὐτό καί οἱ πατέρες ἐπιλέγουν αὐτά τά δύο ἴδια θαύματα, τή θεραπεία τῶν δύο παραλύτων, ὥστε νά μήν ὑπάρχει καμία ἀμφιβολία, ὥστε νά μήν μπορεῖ κανείς νά ἰσχυρισθεῖ ὅτι ὁ Χριστός ἔκανε μεγαλύτερα θαύματα ἀπό αὐτά πού μποροῦσαν νά κάνουν οἱ μαθητές του.
Αὐτό ἀσφαλῶς δέν ἰσχύει, γιατί ἐφόσον οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ δέν θαυματουργοῦν μέ τή δική τους δύναμη ἀλλά θαυματουργοῦν ἐπικαλούμενοι τό ὄνομα καί τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ, δέν θά ἦταν δυνατόν νά μήν κάνουν, κατά τήν ὑπόσχεσή του, ὅλα ὅσα ἔκανε Ἐκεῖνος.
Καί αὐτό ἀκριβῶς βλέπουμε νά συμβαίνει μέ τόν ἀπόστολο Πέτρο, ὁ ὁποῖος ἐπισκεπτόμενος τήν πόλη τῆς Λύδδης συνάντησε τόν Αἰνέα, ἕναν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἐπί ὀκτώ χρόνια ἦταν κατάκοιτος καί δέν μποροῦσε νά σηκωθεῖ ἀπό τό κρεβάτι του καί νά περπατήσει. Ὁ ἀπόστολος βλέποντάς τον τόν πλησιάζει καί ἀπευθύνεται πρός αὐτόν λέγοντάς του: «Αἰνέα, ὁ Χριστός σέ θεραπεύει· σήκω καί στρῶσε μόνος σου τό κρεβάτι σου». Ἡ θεραπεία εἶναι ἄμεση. Ὁ παραλυτικός σηκώνεται καί κάνει αὐτό πού τοῦ ὑποδεικνύει ὁ ἀπόστολος Πέτρος, προκαλώντας τήν ἔκπληξη ὅλων τῶν παρόντων.
Τό θαῦμα ὅμως αὐτό δέν ἀποτελεῖ ἀπόδειξη τῆς δυνάμεως τοῦ Χριστοῦ μόνο γιά τούς ἀνθρώπους ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Ἀποτελεῖ διαρκῆ ἀπόδειξη γιά κάθε ἐποχή, καί γιά τή δική μας ἐποχή, κατά τήν ὁποία ἔχει ψυχρανθεῖ ἡ ἀγάπη καί ἡ πίστη τῶν πολλῶν. Ἡ δική μας ὅμως ψυχρότητα καί ἡ δική μας ἀδιαφορία δέν ἐξασθενεῖ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός εἶναι, κατά τόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο Παῦλο, «χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνες», καί ἡ δύναμή του παραμένει ἡ ἴδια καί συνεχίζει νά ἐνεργεῖ «θαυμάσια, μεγάλα», διά τῆς ἐπικλήσεως τοῦ ὀνόματός του. Διότι ὁ Χριστός εἶναι αὐτός ὁ ὁποῖος θεραπεύει. Εἶναι αὐτός ὁ ὁποῖος ἐθεράπευε διά τῶν ἀποστόλων του, ἀλλά καί ἐθεράπευε καί θεραπεύει καί σήμερα διά τῶν ἁγίων του. Χωρίς τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ καί χωρίς τήν ἐπίκληση τοῦ ὀνόματός του δέν ὑπάρχουν θαύματα, καί ὅσοι τά ἐπιχειροῦν, ἐκμεταλλεύονται τήν ἀνάγκη καί τήν εὐαισθησία τῶν ἀνθρώπων γιά τό δικό τους προσωπικό συμφέρον, καί παρασύρουν καί ἐξαπατοῦν τούς ἀνθρώπους.
Ὅμως τό σημερινό θαῦμα τοῦ ἀποστόλου Πέτρου, τό θαῦμα τῆς ἰάσεως τοῦ παραλυτικοῦ, ἔχει σκοπό νά μᾶς διδάξει καί κάτι ἀκόμη. Ὅταν ὁ ἀπόστολος λέγει στόν Αἰνέα ὅτι ὁ Χριστός τόν θεραπεύει, τοῦ ζητᾶ νά κάνει καί ἐκεῖνος κάτι. Τοῦ ζητᾶ νά σηκωθεῖ καί νά στρώσει τό κρεβάτι του. Καί τό ζητᾶ αὐτό ὁ ἀπόστολος Πέτρος γιά νά ἀποδείξει τόσο στόν παραλυτικό ὅσο καί σέ ἐκείνους πού παρακολουθοῦσαν τή σκηνή ὅτι ἡ θεραπεία του εἶναι ὄντως ἀληθινή, ὅτι ὁ ἀπό ὀκταετίας παράλυτος ἔχει πραγματικά θεραπευθεῖ καί μπορεῖ νά σηκωθεῖ καί νά λειτουργήσει σάν φυσιολογικός ἄνθρωπος.
Τό ζητᾶ ὅμως καί γιά ἕναν ἀκόμη λόγο ὁ ἀπόστολος Πέτρος. Τό ζητᾶ γιά νά μᾶς διδάξει πόσο ἀναγκαία εἶναι ἡ συνέργεια τοῦ ἀνθρώπου στήν ὁλοκλήρωση τοῦ θαύματος. Ὁ πιστός δέν καλεῖται νά περιμένει μοιρολατρικά τό θαῦμα, πρέπει νά τό ἐπιδιώκει ἀλλά καί νά προσπαθεῖ γι᾽ αὐτό, ὅπως ἔκανε ὁ παραλυτικός τοῦ σημερινοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος. Καί ἡ προσπάθεια αὐτή ἐκφράζεται μέ τήν ὑπακοή του στήν ἐντολή τοῦ ἀποστόλου καί κατ᾽ ἐπέκταση στήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ.
Ὅταν ὁ ἀπόστολος Πέτρος τόν παροτρύνει νά σηκωθεῖ καί νά στρώσει τό κρεβάτι του, ὁ πρώην παραλυτικός δέν ἀρνεῖται, δέν ἀδιαφορεῖ, δέν ἀμφιβάλλει. Τό κάνει ἀμέσως καί ἔτσι ὁλοκληρώνεται τό θαῦμα, γιατί ὁ Χριστός ζητᾶ, ὅπως εἶπα, τή δική μας συνέργεια, ὥστε νά ἔχουμε τό ἐπιθυμητό ἀποτέλεσμα. Καί αὐτό ἀποτελεῖ δίδαγμα καί γιά ὅλους ἐμᾶς σήμερα. Θά πρέπει νά μάθουμε νά ζητοῦμε τό θαῦμα ἀλλά καί νά εἴμαστε πρόθυμοι νά ἀκολουθήσουμε τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί νά ὑπακούσουμε στό θέλημά του, ἔτσι ὥστε νά ζήσουμε καί ἐμεῖς τό θαῦμα καί νά λάβουμε τήν ἴαση καί τή θεραπεία πού ἔχουμε ἀνάγκη καί ζητοῦμε ἀπό τόν Χριστό. Mόνο τότε θά μπορέσουμε καί ἐμεῖς νά ζήσουμε τέτοιου εἴδους θαύματα, ὅπως τά ζοῦμε βέβαια καθημερινῶς ἀπό ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ἐμπιστεύονται τόν Θεό καί ὑπακούουν στό θέλημά του. Ξαί πράγματι ὁ Θεός τούς θεραπεύει, τούς εὐεργετεῖ καί τούς δίδει τήν ἴαση, οὕτως ὥστε νά συνεχίσουν τή ζωή τους πάντοτε κάτω ἀπό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.
Η ομιλία του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας για την Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού:
19 Μαΐου 1919-19 Μαΐου 2019. Ἑκατό χρόνια συμπληρώνονται σήμερα ἀπό τήν τραγική ἐκείνη ἡμέρα κατά τήν ὁποία ἡ εἰρήνη χρησιμοποιήθηκε ὡς πρόσχημα γιά μία μεγάλη καταστροφή: γιά τή Γενοκτονία τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ.
19 Μαΐου τοῦ 1919, καί ἡ ἀπόβαση τοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ σηματοδοτεῖ τήν ἀρχή τοῦ ξερριζωμοῦ καί τοῦ ἀφανισμοῦ τοῦ Ἑλληνισμοῦ τοῦ Πόντου ἀπό τίς πατρογονικές του ἑστίες. Ἀπό ἐκεῖ ὅπου γιά χιλιάδες χρόνια τροφοδοτοῦσαν τό καντήλι τῆς ἱστορίας καί τοῦ πολιτισμοῦ τῶν Ἑλλήνων μέ τά ἔργα τους, μέ τήν παράδοση καί μέ τή ζωή τους. Ἀπό ἐκεῖ ὅπου γιά χιλιάδες χρόνια ἀποτελοῦσαν τούς κυματοθραῦστες τῶν βαρβαρικῶν ἐπιδρομῶν, πού ἐπιδίωκαν νά σαρώσουν τά πάντα στό πέρασμά τους.
Τρεῖς χιλιάδες χρόνια ὁ Ἑλληνισμός τοῦ Πόντου εἶχε γράψει στά παράλια τῆς Μαύρης θάλασσας ἀλλά καί στό ἐσωτερικό τῆς Μικρᾶς Ἀσίας μία ἀνεπανάληπτη ἱστορία. Εἶχε μεγαλουργήσει, ἱδρύοντας πόλεις καί δημιουργώντας πολιτισμό, ὁ ὁποῖος ἄφησε ἀνεξίτηλα ἴχνη μέχρι σήμερα, παρά τή συστηματική προσπάθεια πολλῶν νά τά σβύσουν καί νά τά ἐξαφανίσουν. Ναοί καί μοναστήρια, σχολεῖα καί σπίτια, ὀνόματα καί τοπωνύμια ἑλληνικά, παραμένουν, δίδοντας τή μαρτυρία τῆς ἑλληνικότητος τοῦ τόπου, ὅσο καί ἄν κάποιοι δέν θέλουν νά τό παραδεχθοῦν.
19 Μαΐου τοῦ 1919, καί ἡ Ὀδύσσεια τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ ἔχει ξεκινήσει γιά νά καταλήξει στήν ὁριστική καταστροφή του, στόν ὁλοκληρωτικό ξερριζωμό του, γιά νά γίνει θρῆνος καί κλαυθμός καί ὀδυρμός πολύς γιά τούς ἀνθρώπους πού χάνονται, πού πεθαίνουν στούς δρόμους, πού δολοφονοῦνται μέ βίαιο καί ἀπάνθρωπο τρόπο, χωρίς νά ἔχουν φταίξει σέ τίποτε καί χωρίς ἀπολύτως καμία δικαιολογία.
353.000 εἶναι ἐπίσημα οἱ νεκροί καί ἄλλοι τόσοι καί περισσότεροι ὅσοι χάθηκαν ἀπό τά βασανιστήρια, τίς ταλαιπωρίες, τίς κακουχίες, τίς ἀτελείωτες ὁδοιπορίες καί τίς ἀσθένειες, πού διαδιδόταν ταχύτατα κάτω ἀπό τίς ἀντίξοες συνθῆκες στίς ὁποῖες ζοῦσαν. Χιλιάδες οἱ ἄνθρωποι πού ἐξοντώθηκαν καί θανατώθηκαν στά διαβόητα τάγματα ἐργασίας, στά Ἀμελέ Ταμπουρού, ἀλλά καί ἀμέτρητες χιλιάδες νέοι, παιδιά, γυναῖκες, ἀνήμποροι καί ἀσθενεῖς, ἡλικιωμένοι καί γέροντες, πού ἐκδιώχθηκαν ἀπό τά σπίτια καί τά χωριά τους, χωρίς νά μποροῦν νά πάρουν τίποτε μαζί τους καί ἀναγκάσθηκαν νά περπατοῦν μῆνες ὁλόκληρους μέσα ἀπό δύσβατα βουνά, χωρίς ἐφόδια, χωρίς τροφή καί νερό, χωρίς βοήθεια καί καθοδήγηση, κάτω ἀπό τόν ἥλιο καί τόν καύσωνα, ἀλλά καί στήν παγωνιά τοῦ χειμῶνα, σέ μία ἀτέρμονη πορεία πρός τόν θάνατο.
Καί δέν περιορίζονται σέ αὐτά τά μαρτύρια τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ. Κληρικοί, δάσκαλοι, ἐπιφανεῖς Πόντιοι ὁδηγοῦνται σέ δίκες μέ ἀνυπόστατες κατηγορίες καί μέ προειλημμένες ἀποφάσεις καταλήγουν στήν ἀγχόνη, ὅπως συνέβη στήν Ἀμισό καί στήν Πάφρα.
Ἡ κατάσταση εἶναι τραγική καί στήν ὕπαιθρο, ὅπου κάθε βράδυ ὁμάδες φανατικῶν ἐφορμοῦν στά ἑλληνικά χωριά, μπαίνουν στά σπίτια φιλήσυχων ἀνθρώπων, λεηλατοῦν, κακοποιοῦν, δολοφονοῦν καί τρομοκρατοῦν τούς ἀνθρώπους.
Εἶναι τόση ἡ φρίκη, τόση ἡ ὀδύνη τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου, ὥστε ὁ Ἀμερικανός πρέσβης στήν Κωνσταντινούπολη Μοργκεντάου προσπαθεῖ νά εὐαισθητοποιήσει συνειδήσεις γιά τά μαρτύρια πού ὑφίσταται ὁ Ἑλληνισμός τοῦ Πόντου καί δηλώνει ὅτι τά δεινά πού ὑποφέρουν οἱ Ἕλληνες εἶναι ἐξίσου φοβερά μέ αὐτά τῶν Ἀρμενίων, ἐνῶ ἄλλοι ξένοι, αὐτόπτες μάρτυρες, ὁμολογοῦν ὅτι ὅσοι δολοφονοῦνται εἶναι πιό τυχεροί ἀπό τούς ἄλλους.
Ἀποκαλυπτική εἶναι καί ἡ μαρτυρία τοῦ βουλευτοῦ Κωνσταντίνου Φιλάνδρου, ὁ ὁποῖος μιλώντας στήν ἑλληνική Βουλή γιά τή Γενοκτονία στίς 8 Ἀπριλίου τοῦ 1921 λέγει μεταξύ ἄλλων: «Αἱ γραῖαι καί οἱ γέροντες διεσκορπίζοντο τότε εἰς τάς ἐρήμους ὅπου γυμνοί, ἄστεγοι καί νήστεις σωρηδόν ἀπέθνησκον. Ἀλλά καί ὁσάκις τήν μακράν πεζοπορίαν διεδέχετο ἡ διά τοῦ σιδηροδρόμου μεταβίβασις τῶν εἰλώτων, ἐξετυλίσσοντο σκηναί φρικτοτέρας τραγωδίας. Ἐσταμάτα τό τραῖνον μέσα εἰς τήν ἔρημον, διά νά ριφθῶσιν ἀπροστάτευτα τά δυστυχῆ ἐκεῖνα πλάσματα εἰς τήν διάκρισιν τῶν ἀγρίων θηρίων καί τῶν ἀνθρωπομόρφων θηρίων. Δυστυχής μητέρα, ἐστοιβαγμένη μετ᾽ ἄλλων γυναικῶν ἐντός σκευοφόρου βαγονίου, βλέπουσα κινδυνεῦονν τό τέκνο της ἀπό ἀσφυξίαν, ἐτόλμησε νά ζητήσει βοήθεια. Παρευθύς Τοῦρκος χωροφύλαξ ἁρπάσας ἀπό τήν ἀγκάλην τῆς μητρός τό τέκνον της τό ἐξεσφενδόνισεν ἐκ τοῦ παραθύρου εἰς τό κενόν, ἐνῶ τό τραῖνο ἐξηκολούθει τρέχον εἰς τήν ἀπέραντην ἔρημον …».
Οἱ ἑλληνικοί πληθυσμοί τοῦ Πόντου ἐξοντώνονται μέ τούς πιό φρικτούς τρόπους, οἱ ὁποῖοι κάνουν καί τόν πιό ἀδιάφορο ἀκόμη ἄνθρωπο νά λυγίσει. Πρωτοφανῆ εἶναι τά μαρτύρια στά ὁποῖα ὑποβάλλονται ἄνδρες, γυναῖκες, παιδιά καί ἡλικιωμένοι χωρίς καμία διάκριση. Τό σχέδιο πρέπει νά ἐκτελεσθεῖ, καί εἶναι ἡ ἐκκαθάριση τῆς Τουρκίας ἀπό «ἀλλότριες ἐθνικές καί θρησκευτικές μεινότητες».
Ὁ Πόντος, πού ἀνέδειξε ἐπί τρεῖς σχεδόν χιλιετίες ἕναν ὑπέροχο πολιτισμό, μετατρέπεται σέ μία ἀπέραντη σκηνή τραγωδίας, στήν ὁποία πραγματώνονται τά σχέδια τῶν Νεοτούρκων νά ἐξαφανίσουν ἀπό τήν περιοχή κάθε τι πού θυμίζει τό παρελθόν, ὁδηγώντας τόν Ποντιακό Ἑλληνισμό εἴτε στόν μαρτυρικό θάνατο εἴτε στήν ἀναγκαστική ἔξοδο πού συνεπάγεται καί πάλι χιλιάδες θύματα. Αὐτό πού δέν ἐπέτυχαν οἱ Τοῦρκοι στά πεντακόσια σχεδόν χρόνια τῆς κυριαρχίας τους στόν Πόντο καί τή Μικρά Ἀσία τό κατόρθωσαν μέσα σέ λίγα χρόνια οἱ Νεότουρκοι καί ὁ Μουσταφᾶ Κεμάλ. Ἡ τρομοκρατία, οἱ ἐξορίες, οἱ ἀπαγχονισμοί, οἱ πυρπολήσεις τῶν χωριῶν, οἱ κακοποιήσεις τῶν γυναικῶν, ἦταν τά μέσα πού χρησιμοποίησαν γιά τήν «ἐπίλυση τοῦ ἐθνικοῦ προβλήματος τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας», ἐπιτυγχάνοντας τήν ἐξαφάνιση καί ἐξόντωση τῶν γηγενῶν ἐθνοτήτων ἀλλά καί τήν ἐκκαθάριση τῶν Ἑλλήνων πού διαχειριζόταν τό ἐμπόριο καί τίς πλουτοπαραγωγικές πηγές, ὥστε νά περάσουν στά χέρια τῶν Τούρκων.
Ὁ Ποντιακός Ἑλληνισμός δέν ἔμεινε ὅμως ἀπαθής. Ὀργάνωσε τή δική του ἀντίσταση, τό δικό του «ἀντάρτικο» γιά νά προστατευθεῖ. Ἄνθρωποι ἁπλοί ἀντιστάθηκαν στή βία καί προσπάθησαν νά σώσουν χιλιάδες ἄμαχου πληθυσμοῦ. Γυναῖκες καί ἄνδρες ἀγωνίσθηκαν μέ τόλμη καί ἀποφασιστικότητα, χωρίς νά ὑπολογίσουν τή δική τους ζωή, γιά νά σώσουν συνανθρώπους τους.
Ὅμως τό σχέδιο τοῦ ἀφελληνισμοῦ τοῦ Πόντου καί τῆς Γενοκτονίας τῶν Ποντίων ἦταν καλά μεθοδευμένο καί οἱ ἐμπνευστές τους δέν ὑπολόγιζαν τίποτε μέχρι τήν πλήρη ἐξόντωση τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ, μέχρι τήν πλήρη ἐπικράτηση τῶν Τούρκων στίς πατρογονικές ἑστίες τῶν Ἑλλήνων.
Ἑκατοντάδες χιλιάδες τά θύματα αὐτοῦ τοῦ ὕπουλου σχεδίου. Ἑκατοντάδες χιλιάδες οἱ νεκροί αὐτῆς τῆς Γενοκτονίας πού οἱ αὐτουργοί καί οἱ ἐκτελεστές της εἴτε ἀρνοῦνται νά τήν ἀναγνωρίσουν εἴτε τήν τιμοῦν ὡς τόν θρίαμβο τῆς πολιτικῆς τους καί ἐπιτυχία τῶν στόχων τους. Καί ὅσοι ἀπέμειναν, ὅσοι γλίτωσαν ἀπό ὅλες αὐτές τίς συστηματικές καί στοχευμένες διώξεις ἀναγκάσθηκαν νά πάρουν τόν δρόμο τῆς προσφυγιᾶς. Ἀναγκάσθηκαν νά ἐγκαταλείψουν τίς κοιτίδες τους καί νά ἀναζητήσουν ἀλλοῦ καταφύγιο, παίρνοντας μαζί τους τίς μνῆμες τῶν πατέρων τους, τίς μνῆμες τοῦ τόπου ὅπου ἄκμασε ὁ ἑλληνισμός, παίρνοντας μαζί τους τούς πόνους καί τούς καημούς τῆς Ρωμηοσύνης τοῦ Πόντου, πού τούς ἔκαναν τραγούδι, πού τούς ἔκαναν λυγμό, πού τούς ἔκαναν δύναμη γιά νά συνεχίσουν τήν πορεία τους ὅπου βρέθηκαν, παίρνοντας μαζί τους τίς ἱερές εἰκόνες ἀπό τά εἰκονοστάσια τῶν σπιτιῶν τους, γιά νά τούς συνοδεύουν καί νά τούς προστατεύουν, μά πάνω ἀπό ὅλα παίρνοντας τήν εὐχή καί τή χάρη τῆς Παναγίας, τῆς Μητέρας τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ, πού τό μοναστήρι της, στό ὄρος Μελᾶ, ἦταν γιά πολλούς αἰῶνες τό σημεῖο ἀναφορᾶς τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἦταν τό σπίτι καί τό καταφύγιό τους.
Τήν Παναγία τή Σουμελιώτισσα ἐπικαλοῦντο στίς ὧρες τῆς χαρᾶς ἀλλά καί στίς ὧρες τῆς ὀδύνης καί τῆς θλίψεως. Τήν Παναγία τῆς Σουμελᾶ παρακαλοῦσαν σέ κάθε ἀνάγκη, ἀλλά καί τό ὄνομά της ἔδιναν καί δίνουν μέχρι σήμερα στά παιδιά τους. Γιατί αὐτήν αἰσθάνονται μητέρα τους, γιατί ἡ δική της ἀγάπη τούς συντρόφευσε στόν δρόμο τῆς προσφυγιᾶς καί ἦταν τό στήριγμά τους στήν προσπάθεια νά ξαναδημιουργήσουν τή ζωή τους στήν καινούργια πατρίδα.
Γι᾽ αὐτό καί ἔκαναν τό πᾶν γιά νά φέρουν τήν ἱστορική καί θαυματουργή εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Σουμελιώτισσας στήν Ἑλλάδα καί νά οἰκοδομήσουν μέ ἄτρυτους κόπους ἕνα Προσκύνημα πού νά θυμίζει τό Μοναστήρι της στόν Πόντο, ἕνα Προσκύνημα πού νά τούς συγκεντρώνει ὅλους, ὅπως ἄλλοτε τούς πατέρες καί τίς μητέρες τους τό Μοναστήρι τῆς Σουμελᾶ, γιά νά προσκυνοῦν τήν θαυματουργή εἰκόνα της, γιά νά ἀντλοῦν δύναμη καί θάρρος γιά τή ζωή τους, γιά τόν ἀγώνα τους νά διατηρήσουν τή γλώσσα τους, τήν ἱστορία τους, τή μουσική καί τούς χορούς τους, τά ἤθη καί τά ἔθιμα, τίς παραδόσεις τοῦ Πόντου καί τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ, γιά νά συγκεντρώνονται οἱ νέοι καί νά μαθαίνουν τήν ἱστορία τῶν πατέρων τους, τῶν ἀλησμόνητων πατρίδων τους, γιά νά μήν ξεχαστεῖ ἡ Γενοκτονία τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀλλά νά ἀναγνωρισθεῖ ἀπό ὅλο τόν κόσμο ἡ ἀδικία καί τά μαρτύρια πού ὑπέστησαν οἱ πατέρες μας.
Καί σήμερα ἡμέρα μνήμης γιά τά 100 χρόνια ἀπό τή Γενοκτονία τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου ἤρθαμε ἐδῶ στό Ἱερό Προσκύνημα τῆς Παναγίας Σουμελᾶ, ὅπου θησαυρίζεται ἡ ἱστορική ἱερά εἰκόνα της καί ἄλλα πολύτιμα κειμήλια τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ, πού συγκεντρώθηκαν μέ τή διαχρονική φροντίδα τοῦ Σωματείου «Παναγία Σουμελᾶ». Ἤρθαμε γιά νά εὐχαριστήσουμε αὐτήν ἀκριβῶς τήν ἡμέρα τῆς μνήμης τήν Παναγία μας γιά τή στοργή καί τήν προστασία πού χάρισε στόν Ποντιακό Ἑλληνισμό, ὥστε παρά τίς δυσκολίες καί τή φρίκη τῆς Γενοκτονίας πού ὑπέμεινε, δέν ἔσβυσε καί δέν ἐξαφανίσθηκε, γιατί ἡ Παναγία τόν βοήθησε νά ὀρθώσει καί πάλι τό ἀνάστημά του καί νά ὑψώσει δυνατή τή φωνή του ὑπερασπιζόμενος τά δίκαιά του καί τούς ἀγῶνες του.
Αὐτός ἦταν ὁ λόγος πού θελήσαμε νά τιμήσουμε αὐτή τήν ἡμέρα τῆς μνήμης τῆς ἑκατοστῆς ἐπετείου τῆς Γενοκτονίας τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ καί νά ἀποτίσουμε φόρο τιμῆς στή μητέρα τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ, στήν πρόσφυγα Παναγία πού συντρόφευσε τά παιδιά της στόν δρόμο τῆς προσφυγιᾶς καί ἔγινε ἡ παρηγορία καί τό στήριγμά τους.
Γι᾽αὐτό καί ἐκφράζω τή λύπη μου γιατί μία τέτοια ἡμέρα πένθους καί μνήμης, πού θά ἔπρεπε νά εἴμαστε ὅλοι συγκεντρωμένοι ἐδῶ, ἐνώπιον τῆς ἱστορικῆς εἰκόνος τῆς Παναγίας Σουμελᾶ, πού ἀποτελεῖ τόν ὁρατό σύνδεσμό μας μέ τόν Πόντο, μέ τούς πατέρες καί τούς προπάτορες μας, κάποιοι δέν θέλησαν νά ἀκούσουν τή φωνή τοῦ Ἐπισκόπου καί πνευματικοῦ τους πατρός, ἀλλά προτίμησαν νά ἀκούσουν ἀλλότριες καί διχαστικές φωνές, φωνές ἀνθρώπων πού κινούμενοι ἀπό ἐγωισμούς καί μικρότητες θέλησαν νά διασπάσουν τήν ἑνότητα τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ καί μάλιστα σέ μία τέτοια ἐπέτειο.
Ἐμεῖς ὅμως ἤρθαμε ἐδῶ, στήν Παναγία μας, στήν Παναγία τή Σουμελιώτισσα, καί προσευχηθήκαμε γιά τά ἀναρίθμητα θύματα τῆς Γενοκτονίας τῶν Ποντίων, προσευχηθήκαμε γιά τούς πατέρες μας, προσευχηθήκαμε καί γιά ὅσους σήμερα ἐπέλεξαν νά μήν εἶναι ἐδῶ μαζί μας. Καί παρακαλέσαμε τήν Παναγία τοῦ Σουμελᾶ, πού εἶναι ἡ μητέρα ὅλων τῶν Ποντίων, νά φωτίσει τόν νοῦ τους γιά νά συνεχίζουν τούς κοινούς ἀγῶνες γιά τά δίκαια τῶν Ποντίων καί τήν ἀναγνώριση τῆς Γενοκτονίας, ἑνωμένοι καί ὄχι διχασμένοι, ὁμονοοῦντες καί ὄχι μέ διχόνοιες, οἱ ὁποῖες ὑπῆρξαν πάντοτε ἡ αἰτία ὅλων τῶν ἐθνικῶν μας τραγωδιῶν.
Θέλω ὅμως αὐτή τήν ὥρα νά ἐκφράσω καί τίς θερμότατες εὐχαριστίες μου πρός τούς Σεβασμιωτάτους Ἁγίους Ἀρχιερεῖς, οἱ ὁποῖοι λάμπρυναν μέ τήν παρουσία τους καί τή συμμετοχή τους τή σημερινή ἡμέρα τῆς 100ης ἐπετείου τῆς Γενοκτονίας τῶν Ποντίων, τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σερβίων καί Κοζάνης κύριο Παῦλο, ὁ ὁποῖος καί προεξῆρχε τῆς θείας Λειτουργίας, τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Δράμας κύριο Παῦλο, πού προεξῆρχε τοῦ Ὄρθρου, τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ἐλασσῶνος κύριο Χαρίτωνα καί τόν Θεοφιλέστατο Ἐπίσκοπο Θερμῶν κύριο Δημήτριο,
νά εὐχαριστήσω ἀκόμη τίς πολιτιτικές καί στρατιωτικές ἀρχές τοῦ τόπου μας, τά Ποντιακά σωματεῖα καί τίς ἀντιπροσωπεῖες τους, ἀλλά καί ὅλους ἐσᾶς πού ἤλθατε γιά νά τιμήσετε μαζί μας αὐτή τήν ἐπέτειο. Ἰδιαιτέρως νά εὐχαριστήσω δύο σχολεῖα πού ἦρθαν ἀπό τή Θεσσαλονίκη, τό Β´ ΕΠΑΛ Εὐόσμου καί τό 50ο Δημοτικό Σχολεῖο Θεσσαλονίκης.
Γιά μᾶς πού διακονοῦμε τό Ἱερό Προσκύνημα τῆς Παναγίας Σουμελᾶ καί γιά τά μέλη καί τό Διοικητικό Συμβούλιο τοῦ Σωματείου Παναγία Σουμελᾶ δέν εἶναι προνόμιο ὑπεροχῆς, εἶναι εὐλογία νά διακονοῦμε τήν Παναγία μας. Καί τό κάνουμε μέ πολλή ἀγάπη καί πολύ σεβασμό πρός τήν Παναγία ἀλλά καί πρός τόν Ποντιακό Ἑλληνισμό καί ἰδιαιτέρως πρός τούς νέους μας.
Γι᾽ αὐτό καί ὀργανώνουμε κάθε χρόνο τά Συναπαντήματα τῶν Ποντιακῶν νεολαιῶν ἀπό ὅλο τόν κόσμο, ὥστε νά γνωρίσουν οἱ νέοι τήν ἱστορία, τά ἤθη καί τά ἔθιμα, τούς χορούς καί τά τραγούδια τοῦ Πόντου, γιά νά συνδεθοῦν μεταξύ τους καί ἑνωμένοι νά συνεχίσουν τόν ἀγώνα γιά τήν ἀναγνώριση τῶν δικαίων τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ καί τῆς Γενοκτονίας τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου.
Γιατί μόνο ἑνωμένοι οἱ Πόντιοι, ὅπως καί ὅλος ὁ Ἑλληνισμός, μποροῦν νά διεκδικήσουν καί νά ἐπιτύχουν τόν στόχο τους, τήν ἀναγνώριση τῆς Γενοκτονίας τῶν πατέρων τους καί τόν σεβασμό τῆς μνήμης τους.
Αἰωνία ἡ μνήμη πάντων τῶν ἐν Πόντῳ μαρτυρικῶς τελειωθέντων καί σφαγιασθέντων ἀδελφῶν ἡμῶν.
