Αγωνίζου

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ, Υπερτίμου και Εξάρχου Άνω Μακεδονίας

Απευθυνόμενος ο Απόστολος Παύλος στον μαθητή του Τιμόθεο Επίσκοπο Εφέσου, ανάμεσα στις άλλες πνευματικές προτροπές και πατρικές υποθήκες, του υπενθυμίζει πως πρέπει να αγωνίζεται τον καλόν αγώνα της πίστεως : «Αγωνίζου τον καλόν αγώνα της πίστεως»1.

Ο αγώνας αυτός θα πρέπει να είναι το καθημερινό μέλημα του Επισκόπου της Εφέσου. Αγώνας για τη διατήρηση της πίστεως και την καθαρότητα της αλήθειας. Αγώνας για την πνευματική ελευθερία του ανθρώπου από τα πάθη και την φθοροποιό αμαρτία. Ο μεγάλος αγωνιστής και πρωταθλητής στον πνευματικό στίβο, Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, το στόμα του Αποστόλου Παύλου και ερμηνευτής των επιστολών του, θα μας παρουσιάσει αναλυτικότερα αυτή την παραίνεση: «Να προσέχεις από όλες τις πλευρές, πρέπει να είσαι ζωσμένος καλά από παντού• μύριες ηδονές φαίνονται να ελκύουν τα μάτια της ψυχής από παντού• οι ηδονές της σάρκας, οι ηδονές των χρημάτων, οι ηδονές της πολυτέλειας, της αδιαφορίας, της δόξας, της οργής, της δυνάμεως, της φιλαρχίας• και φαίνονται να είναι ωραίες, ικανές να ελκύσουν αυτούς που συγκινούνται από αυτές, αυτούς που δεν αγαπούν πολύ την αλήθεια»2.

Και πρώτον, αυτός ο αγώνας αναφέρεται στην προσπάθεια του κάθε Χριστιανού να νικήσει τον παλαιό άνθρωπο μαζί με τις επιθυμίες του και να ενδυθεί τον νέο άνθρωπο, τον κατά Θεό κτισθέντα3. Γι’ αυτό και οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας μέσα από τα σοφά τους συγγράμματά μας παραδίδουν τη δική τους εμπειρία και μας τονίζουν πως τρεις είναι οι δυνάμεις με τις οποίες παλεύουμε κατά τη διάρκεια αυτού του αγώνα :

1. ο «λέων ο ωρυόμενος», ο οποίος «ζητεί τίνα καταπίη»4, δηλαδή ο διάβολος,
2. ο κόσμος, που σαγηνεύει τον άνθρωπο, και
3. ο παλαιός εαυτός με τα πάθη που βρίσκονται στην καρδιά του ανθρώπου.

Ο αγώνας, λοιπόν, αυτός δεν είναι «προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου»5. Είναι αγώνας κοπιαστικός, αφού χρειάζεται κανείς να παλέψει με τον ίδιο του τον εαυτό, να δώσει αίμα, προκειμένου να λάβει πνεύμα. Ο αγώνας αυτός πρέπει να είναι συνεχής, ώστε να είναι ωφέλιμος, σωτήριος και πρόξενος παντός αγαθού. Όταν μάλιστα γίνεται με τη συνέργεια της χάριτος του Θεού είναι ο ενδοξότερος από όλους τους αγώνες.

Πόσο χαρακτηριστικός είναι στο σημείο αυτό ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος : «Αυτό το είδος του πολέμου δεν ανέχεται να ιδή άοπλον στρατιώτην, αλλά τότε μόνον σταματά η προετοιμασία, όταν διαλυθή το θέατρον (του πολέμου). Διαλύεται δε το θέατρον, όταν η ψυχή απελευθερώνεται από το σώμα. Ώστε, εν όσω ευρισκόμεθα εις αυτόν εδώ τον κόσμον είναι ανάγκη να αγωνιζόμεθα και όταν διαμένωμεν εις την οικίαν και όταν πηγαίνωμεν εις την αγοράν»6.

Και για να στεφθεί με επιτυχία η προσπάθεια αυτή, θα πρέπει να είναι συνεχής και μέχρις αίματος. «Διότι, επειδή πολλοί τα μεν χρήματα, την απόλαυσιν και την δόξαν τα περιεφρόνησαν, τον θάνατον όμως δεν τον περιεφρόνησαν, αλλ’ εφοβήθησαν τους κινδύνους, εγώ, λέγει, θέλω τον αγωνιστή μου να παλεύει μέχρις αίματος… Ώστε κι αν χρειαστεί να υπομείνουμε και θάνατο, είτε θάνατο ατιμωτικό, είτε θάνατο επικατάρατο, είτε να διασύρεται η υπόληψή μας, πρέπει όλα να τα υποφέρουμε με γενναιότητα και δι’ όλα αυτά προπάντων να χαιρόμεθα»7.

Δεύτερον, ο Απόστολος Παύλος ονομάζει τον αγώνα αυτό «καλό». «Αγωνίζου τον καλόν αγώνα της πίστεως». Είναι καλός ο αγώνας, γιατί γίνεται υπέρ Χριστού, η δε διεξαγωγή του χαρίζει στον αγωνιστή όχι μόνο έπαθλα ανθρώπινα, αλλά ουράνια και δόξα που θα τον συνοδεύει εις τον αιώνα. Γι’ αυτό ο Όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, στο Συμβουλευτικό του Εγχειρίδιο, θα προσθέσει : «Μη σκεφθής όμως ότι αυτή η νίκη είναι ασήμαντη και μικρή• γιατί αλήθεια αγαπητέ μου, μεγαλύτερη νίκη είναι το να νικήσης ένα σου πάθος και μία ηδονή των αισθήσεών σου, παρά να νικήσης εκατό εχθρούς. Είναι ενδοξώτερο τρόπαιο το να χύσης θεληματικά λίγο ιδρώτα και μία ρανίδα αίματος για την αγάπη του Θεού και να νικήσης μία κακή σου επιθυμία σε πείσμα του διαβόλου, παρά το να χύσης ποταμούς αιμάτων για να νικήσης ολόκληρα στρατεύματα. Πιο ένδοξος θρίαμβος θεωρείται το να υποτάξης τις αισθήσεις και όλο το σώμα σου στον ηγεμόνα νου, παρά το να καθυποτάξης ευρύχωρα βασίλεια»8.

Για να κρατήσουμε, όμως, τον καλόν αυτόν αγώνα, απαιτείται πάνω από όλα η πίστη στο πρόσωπο του Χριστού και η εμπιστοσύνη του ανθρώπου στη χάρη του Θεού. Γιατί απλούστατα οι εχθροί μας είναι πολλοί, και μάλιστα ακόμη και εντός των τειχών της Εκκλησίας, κι αυτό οφείλεται στην ασυνέπεια που διακρίνει τους ανθρώπους της εποχής μας. Είναι συγκλονιστικός και πάλι ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, απευθυνόμενος προς εκείνους που εγκαταλείπουν τις ιερές συνάξεις : «Εδώ βέβαια δεν βλέπουμε ούτε τον κεντρικό χώρο της εκκλησίας να γεμίζει, ενώ εκεί όχι μόνο τον ιππόδρομο καταλαμβάνουν, αλλά και τα υπερώα και τα σπίτια και τις ταράτσες… ούτε φτώχεια, ούτε ασχολία, ούτε σωματική αρρώστια, ούτε τίποτα άλλο από αυτά δεν συγκρατεί την ορμητική μανία τους… Και όταν βέβαια μπαίνουν εδώ αισθάνονται σαν να έχουν ναυτία και ενοχλούνται από την ακρόαση των θείων λόγων… ενώ εκεί… καταπατούμενοι και σπρωχνόμενοι και πιεζόμενοι και πάσχοντας μύρια άλλα δεινά,… το απολαμβάνουν»9.

Γι’ αυτό μας χρειάζεται σήμερα ένας εσωτερικός επανευαγγελισμός. Μας χρειάζεται ζωντανή πίστη, τρόπος ζωής, γνήσια θεραπευτική αγωγή, όραμα για την κατάκτηση της Βασιλείας των Ουρανών.

Ένας τέτοιος αγωνιστής της πίστεως, αγωνιστής κατά των αοράτων εχθρών και των ορατών,
αγωνιστής για την κατάκτηση της πνευματικής ελευθερίας, είναι και ο Άγιος Μηνάς ο Θαυματουργός.

Ο ελευθερωτής της Καστοριάς, ο φύλαξ άγγελος αυτής της ακριτικής περιοχής, ο πρόμαχος της ελευθερίας, ο υπέρμαχος της στρατείας των Ελλήνων, ο μάρτυρας, ο φύλακας και ο πύργος αυτής της πόλεως.

Σε αυτόν κατέφευγε με εμπιστοσύνη το ορθόδοξο γένος μας.
Αυτός χάρισε την πολυπόθητη νίκη στα συμμαχικά στρατεύματα κατά την περίφημη εκείνη μάχη του Ελ Αλαμέιν, που είναι παραφθορά του ονόματος του Αγίου Μηνά, το 1944.
Αυτός, κατά θαυμαστό τρόπο, ελευθέρωσε και αυτήν την πόλη την ημέρα της μνήμης του.
Αυτός προΐσταται στη ζωή των Καστοριανών, και εδώ στον πολύπαθο μαρτυρικό τόπο μας, αλλά και σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης.

Σ’ αυτόν ακουμπάμε και σήμερα και τον παρακαλούμε ικετευτικά :
όχι μόνο να πρεσβεύει στον θρόνο του Θεού,
αλλά συγχρόνως να διατηρεί αδούλωτο το φρόνημά μας από τον φοβερό λίβα της απιστίας, της αθεΐας και της αμαρτίας,
να σκεπάζει την πόλη και την επαρχία μας, που δυστυχώς ερημώνει χωρίς να υπάρχει ενδιαφέρον ούτε για την επόμενη ημέρα, ούτε και για όλους εκείνους που έταξαν τον εαυτό τους να φυλάνε Θερμοπύλες,
να φρουρεί την ελληνικότατη Μακεδονία μας καταστέλλοντας τις εχθρικές διαθέσεις,
να φωτίζει τον λαό μας,
να μας χαρίζει νίκες κατά των ορατών και αοράτων εχθρών,
αλλά και να μεσιτεύσει για όλους στο Θρόνο του Δεσπότου Χριστού.

«Ώσπερ των δεσμών, της δουλείας έλυσας την Καστορίαν, ούτως ω Μηνά διατήρησον, ελευθέραν ταύτην νυν και εις αεί»10.

1. Α’ Τιμ. 6,12.
2. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Υπόμνημα εις την πρώτην πρός Τιμόθεον επιστολήν του αποστόλου Παύλου, Ομιλία ΙΖ’, ΕΠΕ 23,433.
3. Εφεσ. 4,24.
4. Α’ Πετρ. 5,8.
5. Εφεσ. 6,12.
6. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Ομιλία εις τον Ε’ Ψαλμόν, ΕΠΕ 5,241
7. Του ιδίου, Υπόμνημα εις το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, Ομιλία ΝΕ’, ΕΠΕ 11,509
8. Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, Συμβουλευτικό Εγχειρίδιο, κεφ. Η΄, έκδ. Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου Νέα Σκήτη Άγιον Όρος 2011, έκδ. 5η, σελ. 161.
9. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Ομιλία Δ’ προς τους τας συνάξεις καταλιμπάνοντας, ΕΠΕ 8α,89-91
10. Β’ Στάση Εγκωμίων Αγίου Μηνά.